Ο «αόρατος» στρατηγός από την Κρήτη

Η μυθιστορηματική ζωή του στρατιωτικού από την Κρήτη που «έφυγε» τον Οκτώβριο του 2017και δεν μίλαγε ποτέ για τα όσα έζησε στον κόσμο των πρακτόρων και τις υποθέσεις με άρωμα κατασκοπείας που χειρίστηκε

Ο άνθρωπος που δεν χαμογελούσε ποτέ, όπως έλεγαν κάποιοι όταν αναφέρονταν στον Νίκο Γρυλλάκη, άκουγε προσεχτικά την ηχογραφημένη υποκλαπείσα συνομιλία από την Ρωσική πρεσβεία στην Αθήνα του 1966, που του είχε παραδοθεί. Ήταν πάντα μόνος στο γραφείο του στην τότε ΚΥΠ κατά την διάρκεια μιας τέτοιας διαδικασίας, έχοντας μάθει πολυ καλά ένα πράγμα. Ότι ακόμη και τα πιο μύχια κρατικά μυστικά, μπορεί με ένα λάθος χειρισμό, να προκαλέσουν αλυσιδωτές και μη ελεγχόμενες αντιδράσεις. Παρέμεινε φειδωλός και εν πολλοίς αμφιλεγόμενος μέχρι το τέλος της πραγματικά μυθιστορηματικής ζωής του τον Οκτώβριο του 2017, σε ηλικία 91 ετών και σίγουρα όπως λένε άνθρωποι που τον έζησαν, παίρνει μαζί του πάρα πολλά από τα μυστικά του.

Τα περισσότερα από αυτά μόνο αθώα δεν είναι λένε πρώην αξιωματούχοι των ελληνικών μυστικών υπηρεσιών, πλην όμως είναι αμφίβολο αν τα είχε εξομολογηθεί σε κάποιον αυτή η «σφίγγα», χαρακτηρισμός που του ταιριάζει απόλυτα. Η λέξη «μυστικοπαθής» αντικατοπτρίζει απόλυτα τον χαρακτήρα ενός Κρητικού που αντίκρυσε για πρώτη φορά τον κόσμο μια μέρα του 1926, στον Αλίκαμπο Αποκορώνου Χανίων.

Σε αυτό το μικρό χωριό μεγάλωσε ο Νίκος Γρυλλάκης που μπήκε στην Σχολή Ευελπίδων σε ηλικία είκοσι ετών και αποφοίτησε από αυτή το 1950 με τον βαθμό του ανθυπολοχαγού.

Ξεχώρισε γρήγορα ως ικανός αξιωματικός των τεθωρακισμένων και το μόνο γνωστό χόμπι του ήταν η ιππασία, ένα άθλημα στο οποίο συμμετείχε συχνά. Λάτρευε το αγώνισμα της υπερπήδησης εμποδίων, στο οποίο κέρδισε αρκετές διακρίσεις, για τις οποίες φέρεται να μιλούσε με υπερηφάνεια, εν αντιθέσει με ότι αφορούσε την δουλειά του. Μια δουλειά που στα μέσα της δεκαετίας του ’60, τον έστειλε να βουτήξει στον «θολό» κόσμο των πρακτόρων και των κατασκόπων, από τον οποίο επέλεξε να μην βγει ποτέ.

Κυνηγητό με Ρώσους πράκτορες

Η μετάταξή του στην ΚΥΠ το 1965 μόνο τυχαία δεν είναι, αφού πριν έχει υπηρετήσει για δύο χρόνια στο 2ο Γραφείο του Γενικού Επιτελείου Στρατού. Είναι τα χρόνια του έντονου αντικουμουνιστικού ρεύματος στην Ελλάδα και ο Νίκος Γρυλλάκης εντρυφεί ενδελεχώς στην παρακολούθηση υπόπτων αλλά και στο περίφημο φακέλωμα. Η στολή του αξιωματικού μπαίνει στην ντουλάπα και ο αξιωματικός των τεθωρακισμένων αρχίζει την θητεία του στην Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών, ως επιχειρησιακό στέλεχος στο Τμήμα Αντικατασκοπείας.

Παρά το ότι παραμένει άγνωστη η χρονολογία που εκπαιδεύτηκε από την CIA αρχικά και την Ισραηλινή Μοσάντ σε προηγμένες για την εποχή μεθόδους παρακολούθησης και τηλεφωνικών υποκλοπών, θεωρείται πολύ πιθανό αυτή η διαδικασία να έλαβε χώρα εκείνη την περίοδο. Φανατικός πολέμιος των Ρώσων δεν είναι καθόλου απίθανο να συνεργάστηκε με τον διαβόητο Γκαστ Αβράκωτο, Ελληνοαμερικανό πράκτορα που υπηρέτησε για χρόνια στον σταθμό της CIA στην Αθήνα.

Σύμφωνα με στοιχεία από το βιογραφικό του τιμήθηκε με ισάριθμες μνείες για την σύλληψη τεσσάρων πρακτόρων ξένων μυστικών υπηρεσιών στην Αθήνα. Χρόνια μετά κάποιοι συνάδελφοί του εκείνη την περίοδο θυμήθηκαν τις αφηγήσεις του για το πως παγίδευσε τα τηλέφωνα της Σοβιετικής Πρεσβείας, αλλά και το τρελό κυνηγητό Ρώσων πρακτόρων του εν Αθήναις κλιμακίου της KGB εναντίον του, στους δρόμους της πρωτεύουσας. Το κύριο αντικείμενο εργασίας του στην τότε ΚΥΠ ήταν η παρακολούθηση τηλεφώνων σε αγαστή συνεργασία με τον ΟΤΕ, ενώ από τότε διατηρεί στενές φιλικές σχέσεις με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Χρόνια αργότερα θα γίνει ο εξ απορρήτων του σε θέματα ασφαλείας όταν το ΠΑΣΟΚ τον αποστρατεύει.

Τα πυρηνικά των Ρώσων και οι υποκλοπές

Μετά την Χούντα ο Γρυλάκης θα παραμείνει ένας λιγομίλητος επιτελικός στην ΚΥΠ πριν επιστρέψει ξανά στο ΓΕΣ για τρία χρόνια από το 1977 μέχρι το 1980, που αλλού; στο 2ο γραφείο. Η συνταξιοδότησή του από το ΠΑΣΟΚ θα είναι προσωρινή, αφού όταν ορκίζεται η κυβέρνηση Τζανετάκη το 1989, διορίζεται σύμβουλος για θέματα Εθνικής άμυνας, δημόσιας τάξης και ασφάλειας. Ακόμη και τότε θα παραμείνει λακωνικός στις δηλώσεις του υποστηρίζοντας ότι «δεν είμαι κέντρο αποφάσεων, αλλά κέντρο πληροφόρησης και ανάλυσης».
Αντίθετα δεν θα είναι καθόλου λακωνικός στο βιβλίο του «Αποκαλύπτω» που κυκλοφόρησε το 2001 και προκάλεσε τον ανάλογο θόρυβο με αποκαλύψεις του «σκοτεινού» για πολλούς στρατηγού.

Μέσα από τις σελίδες του κάνει αναφορά για τις σχέσεις του με σταθμάρχες της CIA στην Αθήνα, το σχέδιό του για τα Σκόπια αλλά και για το περίφημο deal με τους Ρώσους που θα έχριζε την Ελλάδα πυρηνική δύναμη. Ήταν άνοιξη του 1992, όταν πληροφόρησε τον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Μητσοτάκη ότι τον προσέγγισε Ρώσος αξιωματούχος από την πάλαι ποτέ ΕΣΣΔ και του πρότεινε την αγορά τριών πυρηνικών βομβών από την Ελλάδα, προς δύο εκατομμύρια δολάρια την μία. Σύμφωνα με τα γραφόμενά του ο Έλληνας πρωθυπουργός ζύγισε τα υπέρ και τα κατά της πρότασης Γρυλλάκη και την απέρριψε προκειμένου να μην διαταραχθούν οι σχέσεις της χώρας με τις ΗΠΑ. Το όνομα του στρατηγού ενεπλάκη και στις περίφημες υποκλοπές του Μαυρίκη, που όταν έγιναν γνωστές προκάλεσαν τρικυμία στον πολιτικό χώρο.

Εδώ και χρόνια είχε αποσυρθεί κρατώντας τα περισσότερα από τα μυστικά του σε κάποια γωνιά του μυαλού του, μόνο για τον ίδιο όπως έπρατταν οι πράκτορες παλαιάς κοπής σαν τον ταξίαρχο Αναξαγόρα Σπιτά και τον αντισυνταγματάρχη Λοϊζο Δερμεντζόγλου.

Άλλωστε όπως είχε πει σε φίλο του στο βιβλίο του δεν έγραψε ούτε τα μισά από όσα έζησε μέχρι να αποχωρήσει μετά από τριάντα χρόνια εμπειριών στον αέναο χορό των επι γης κατασκόπων…