Μιχάλης Σάλλας: Η ιστορία του πιο πετυχημένου Έλληνα τραπεζίτη

Κρίθηκε στα δύσκολα και τα κατάφερε. Επί τρεις δεκαετίες έβαλε τη σφραγίδα του με τις επιλογές, τις κινήσεις και τις αποφάσεις του στα επιχειρηματικά και τραπεζικά πράγματατης χώρας. Η οικειοθελής αποχώρησή του δημιουργεί νέα δεδομένα στην Τράπεζα Πειραιώς, όμως η παρουσία και η δράση του δεν θα ξεθωριάσουν στον χρόνο.

Για τρεις γεμάτες δεκαετίες έβαλε τη σφραγίδα του με τις επιλογές, τις κινήσεις και τις αποφάσεις του στα επιχειρηματικά και τραπεζικά πράγματα της χώρας. Ο πετυχημένος τραπεζίτης, που ανέκαθεν στάθμιζε με ακρίβεια τα δεδομένα και λειτουργούσε με την αίσθηση του μέτρου τη σωστή στιγμή, ολοκλήρωσε οικειοθελώς έναν αποδοτικό κύκλο. Για να ανοίξει δυναμικά έναν άλλο, με την προοπτική μιας ακόμη επωφελούς για τον τόπο σοδειάς.

Ο Μιχάλης Σάλλας, δίχως άλλο, κρίθηκε στα δύσκολα. Και στα δύσκολα τα κατάφερε κόντρα σε όλα τα δεδομένα της ίδιας της αγοράς. Τα 25 χρόνια στο τιμόνι της Τράπεζας Πειραιώς το απέδειξαν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Οπως είπε και ο ίδιος απευθυνόμενος για τελευταία φορά στα μέλη του Δ.Σ.: «Ξεκινώντας τον Δεκέμβριο του 1991 με 200 άτομα προσωπικό και μερίδιο μόλις 0,1% της ελληνικής τραπεζικής αγοράς, δημιουργήσαμε μια σημαντική σε μέγεθος τράπεζα με πάνω από 20.000 προσωπικό και μερίδιο αγοράς κοντά στο 30%. Είχαμε καθοριστικό ρόλο στην αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος, αναπτύξαμε καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες, στηρίξαμε την επιχειρηματική κοινότητα και συμβάλαμε στην οικονομική πρόοδο. Η ηλεκτρονική τραπεζική, το green banking, η συμβολαιακή γεωργία είναι μόνο κάποια απ’ αυτά».

Ο Μιχάλης Σάλλας, έχοντας στο πλευρό του ως πολύτιμο συνεργάτη τη σύζυγό του Σοφία Στάικου (ένα από τα παλαιότερα τραπεζικά στελέχη του ομίλου, με πλούσιο πολιτιστικό και κοινωνικό έργο ως πρόεδρος του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς – ΠΙΟΠ), μπορεί να νιώθει βέβαιος ότι ένα μεγάλο κεφάλαιο της ζωής του ολοκληρώθηκε με καταγεγραμμένη την επιτυχία στην πράξη.

Θέση ευθύνης

Οι επιδόσεις του στον επιχειρηματικό στίβο είναι ορατές, έχουν καταγραφεί και παραμένουν ως τεκμήριο επιτυχίας, αλλά το στοιχείο της γενναιότητας ήταν και εξακολουθεί να είναι το βασικό διακριτό στοιχείο της διαδρομής του στα δημόσια πράγματα. Ενα στοιχείο καθοριστικό για την ίδια τη ζωή του, που τον συντρόφευε ήδη από τα χρόνια της πρώτης νιότης του. Τότε, στον πρώτο κιόλας χρόνο της χούντας, όταν μαθητής της 6ης Γυμνασίου σέρνεται στα δικαστήρια, κάθεται στο εδώλιο κατηγορούμενος μαζί με άλλους συμπατριώτες του για μαχητική δράση εναντίον του καθεστώτος των συνταγματαρχών, για αντιστασιακές ενέργειες. Παρότι ήταν ένας μόλις 17χρονος μαθητής στο Ηράκλειο της Κρήτης, η στάση του κάθε άλλο παρά τυχαία ήταν. Πολιτικοποιημένος μέχρι το μεδούλι -μαθητής ενταγμένος στη Νεολαία της Ενωσης Κέντρου-, θεώρησε ότι η σιωπή δεν του ταιριάζει. Και αυτή η στάση -μια στάση γενναιότητας- είχε κόστος!

Με την ίδια γενναιότητα και πάντα από θέση ευθύνης καθόρισε και τη στάση του στις πρόσφατες εξελίξεις. Ο κ. Μιχάλης Σάλλας είναι από την περασμένη Τετάρτη 20 Ιουλίου επίτιμος πρόεδρος του ομίλου Πειραιώς, επικεφαλής του οποίου ήταν για 25 συναπτά έτη. Επικεφαλής, εμπνευστής και δημιουργός. Αλλωστε ο ίδιος δεν έφτιαξε μόνο το αφήγημα -το πιο ισχυρό και ανθεκτικό των τελευταίων 30 ετών-, αλλά το υπηρέτησε με επιμονή, συνέπεια και υπευθυνότητα. Δεν ήταν μόνο οι πρωτιές (όπως οι ιδιωτικοποιήσεις επί κυβερνήσεων Μητσοτάκη και Σημίτη) ή οι καινοτομίες (όπως η δημιουργία της ολοκληρωμένης πλατφόρμας ηλεκτρονικής τραπεζικής winbank το 2000) και οι επιδόσεις (όπως η δημιουργία μέσα σε 25 χρόνια του μεγαλύτερου ομίλου παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών στη χώρα μας), αλλά και δύο-τρία ξεχωριστά ποιοτικά στοιχεία.

Το πρώτο εξ αυτών είναι ότι δημιουργεί με πυρήνα την Τράπεζα Πειραιώς ένα δίκτυο επιχειρηματιών και επιχειρήσεων που ακολουθεί και αξιοποιεί τις δυνατότητες που δίνει η ανάπτυξη της ίδιας της τράπεζας, παίζοντας καταλυτικό ρόλο στο εμπόριο και τα δίκτυα του λιανεμπορίου, στον τουρισμό και τις συναφείς με αυτόν δραστηριότητες κ.α. Το δεύτερο στοιχείο είναι το διαρκές μέλημά του να συγκροτεί κάθε φορά και ανάλογα με τις συνθήκες της αγοράς ισχυρές και αξιόπιστες ομάδες τραπεζικών στελεχών ακόμη και αν προέρχονται από τον ανταγωνισμό. Τα παραδείγματα ξεπερνούν τα δάχτυλα και των δύο χεριών.

Πάντως, το πιο σημαντικό στοιχείο σε όλα αυτά είναι ότι ο Μιχάλης Σάλλας διαθέτει στην προσωπική του αποσκευή ένα ακριβό δώρο: ένα ανεκτίμητο επιχειρηματικό και πολιτικό ένστικτο που δεν τον πρόδωσε ποτέ. Η επιλογή του -μετά το καλοκαίρι του 1989- να κλείσει το κεφάλαιο «δημόσιος τομέας» φάνταζε μεγάλο ρίσκο. Ο ίδιος, όμως, ήξερε πολύ καλά τι έκανε, πατώντας γερά στο έδαφος της πραγματικότητας.

Τις ενέργειές του -για όλους όσοι τον έζησαν τότε από κοντά- τις υποκινούσε η βαθιά του πίστη ότι η απελευθέρωση της οικονομίας ήταν η μοναδική διέξοδος για την ελληνική οικονομία, η οποία διεκδικούσε να ενσωματωθεί στον σκληρό πυρήνα των ευρωπαϊκών εξελίξεων. Ο ίδιος ένιωθε ότι η χώρα χρειάζεται δίχως άλλο επιλογές και αποφάσεις που να δίνουν τη δυνατότητα συγκρότησης ενός ανταγωνιστικού τομέα στην παροχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, που ήταν το αναγκαίο και απαραίτητο εργαλείο για την ανάπτυξη.

Ο Μιχάλης Σάλλας -ακόμη και όταν η Τράπεζα Πειραιώς ήταν μια μικρή εμπορική τράπεζα- είχε πάντα θέση και άποψη για την ελληνική οικονομία και την ανάπτυξή της, τις οποίες διατύπωνε συχνά πυκνά καθαρά, δημόσια και ανοιχτά. Τα χρόνια της οικονομικής κρίσης -από το 2009 έως το 2011- βγήκε μπροστά μιλώντας και διατυπώνοντας προτάσεις για την αντιμετώπισή της. Τα επόμενα χρόνια (2012-2014) πήρε συγκεκριμένες πρωτοβουλίες εντός του τραπεζικού ομίλου που μπορούν να συνοψιστούν στο δίπτυχο: Θωράκιση Ισολογισμού – Κεφαλαιακή Ενδυνάμωση. Πάντως, τα 7 τελευταία χρόνια ο Μιχάλης Σάλλας και η Τράπεζα Πειραιώς, στο μέτρο της ευθύνης ενός ηγέτη, στήριξαν με πολλαπλούς τρόπους τις επιχειρήσεις, την αγορά και την οικονομία και αποτέλεσαν έναν καλό και χρήσιμο σύμβουλο και συνεργάτη των κυβερνήσεων.

Το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά. Ολα ξεκίνησαν στις αρχές Δεκεμβρίου του 1990. Τότε, τον καιρό της οικουμενικής κυβέρνησης Ζολώτα, μια ομάδα επιχειρηματιών, βιομηχάνων και εμπόρων, με αρκετά διαφορετικά χαρακτηριστικά ως προς την καταγωγή και τη δραστηριότητα, τις πολιτικές προτιμήσεις και τις οικονομικές δυνατότητες, δημιουργεί την πρώτη μη τραπεζική εταιρεία επενδύσεων χαρτοφυλακίου που εισάγεται στο Χρηματιστήριο. Η επωνυμία της; Ιδιωτική Επενδυτική. Εμπνευστής και οργανωτής της ιδέας, αλλά και ο άνθρωπος που την υλοποίησε με τη μορφή εταιρείας, ένα πρώην στέλεχος του δημόσιου τομέα. Ενας σαραντάρης τότε καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου, ο Μιχάλης Σάλλας, με καταγωγή από το Ηράκλειο της Κρήτης, παιδί μιας σχετικά εύπορης μεσοαστικής οικογένειας – ο πατέρας του ήταν έμπορος. Η οικογενειακή ενίσχυση, ηθική και υλική, του έδωσε τη δυνατότητα να κάνει καλές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, όπου εκπόνησε και το διδακτορικό του πάνω στην Οικονομετρία, ενώ στη συνέχεια δίδαξε κιόλας εκεί.

Από το 1974 ήδη, τις πρώτες μέρες της Μεταπολίτευσης, ο Μιχάλης Σάλλας -στα 24 χρόνια του- είναι ένα από τα 74 ιδρυτικά μέλη του ΠΑΣΟΚ που υπογράφουν σε μία από τις αίθουσες του ξενοδοχείου «King’s Palace», στην πλατεία Συντάγματος, τη διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη. Για επτά χρόνια είναι ένας από τους στενούς συνεργάτες του Ανδρέα Παπανδρέου υπηρετώντας στο οικονομικό γραφείο του πρωθυπουργού, το οποίο διευθύνεται από τον Γιάννη Παπανικολάου.

Ο Μιχάλης Σάλλας, αν και προερχόμενος από τον ακαδημαϊκό χώρο -δίδασκε από το 1983 στο Πάντειο Οικονομετρία και Θεωρία Πρόγνωσης-, ήταν από τα λίγα στελέχη του ΠΑΣΟΚ, το οποίο πρωτοήρθε στην εξουσία το 1981, που διέθεταν από τότε την απαιτούμενη «μυρωδιά» της αγοράς. Αλλωστε η θητεία του ως γενικού γραμματέα στο υπουργείο Εμπορίου -την περίοδο υπουργίας του Νίκου Ακριτίδη-, όπου ανέλαβε τα καθήκοντα της ευθύνης της Επιτροπής Τιμών και Εισοδημάτων, που εκείνα τα χρόνια ήταν ένα από τα κρίσιμα εργαλεία της κυβερνητικής πολιτικής, άφησε θετικές εντυπώσεις σε ευρύτερα τμήματα του επιχειρηματικού κόσμου της χώρας, σημαντική μερίδα του οποίου αναζητούσε «συναινετικές λύσεις» και «κοινή γλώσσα επικοινωνίας» στον χώρο της οικονομίας κατά τη δεύτερη τετραετία διακυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου. Από το πόστο του στην ΕΤΒΑ, που ακολούθησε τη θητεία του στο υπουργείο, ο Μιχάλης Σάλλας υπήρξε ένας έγκυρος και αξιόπιστος συνομιλητής με τους εκπροσώπους της ιδιωτικής επιχειρηματικότητας.

Από τους ένθερμους οπαδούς της «απελευθέρωσης των αγορών», όταν πλέον το 1988 αποχωρεί από τη διοίκηση της κρατικής επενδυτικής τράπεζας, αναλαμβάνει -λίγο καιρό μετά- πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς για να δώσει σάρκα και οστά στον τότε πρόσφατα ψηφισμένο νόμο Καρατζά για το Χρηματιστήριο. Από τις πρώτες αποφάσεις του για την υλοποίηση του συγκεκριμένου θεσμικού πλαισίου ήταν η παροχή άδειας λειτουργίας στην πρώτη χρηματιστηριακή εταιρεία -την Alpha Χρηματιστηριακή (εταιρεία που συνάρθρωνε τα συμφέροντα της τότε Τράπεζας Πίστεως και της οικογένειας Θεοδωρίδη)- και στην πρώτη ιδιωτική μη τραπεζική εταιρεία διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων, την Intertrust της ασφαλιστικής εταιρείας Interamerican (συμφερόντων Δημήτρη Κοντομηνά).

Από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα

Το καλοκαίρι του 1989 με τη συγκρότηση της κυβέρνησης Τζαννετάκη ολοκληρώνει τον κύκλο του στον δημόσιο τομέα, αποχαιρετά τους παλαιούς του συντρόφους και δοκιμάζει την τύχη του στην άλλη πλευρά του λόφου, στον ιδιωτικό τομέα. Ετσι κλείνει -ή μάλλον ολοκληρώνεται- ένα μεγάλο και ενδιαφέρον κεφάλαιο της ζωής του.

Το πρώτο του εγχείρημα μετά την έξοδό του από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα ήταν η συμμετοχή του σε μία από τις ιδιωτικές χρηματιστηριακές εταιρείες που αρχίζουν να ξεπετάγονται σαν τα μανιτάρια στις αρχές του 1990, λίγους μήνες μόλις πριν από την επικράτηση και την άνοδο του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στην πρωθυπουργία. Το όνομα της χρηματιστηριακής εταιρείας που πήρε την άδεια λειτουργίας της μαζί με τη Σίγμα Χρηματιστηριακή είναι Eurosec. Και οι δύο εταιρείες στη συνέχεια ενσωματώθηκαν στον όμιλο της Τράπεζας Πειραιώς – η μεν Eurosec εξαγοράστηκε από την Τράπεζα Χίου και η Σίγμα από την Τράπεζα Πειραιώς.

Τον χειμώνα του 1990-1991, μετά και την επιτυχή κατάληξη του εγχειρήματος της συγκρότησης της Ιδιωτικής Επενδυτικής και της εισαγωγής των μετοχών στη Σοφοκλέους, η πολυπληθής δυναμική ομάδα των επιχειρηματιών που στηρίζει τις πρωτοβουλίες του Μιχάλη Σάλλα αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι η «άνοιξη» της Σοφοκλέους, σε συνδυασμό με την απελευθέρωση της τραπεζικής αγοράς, διαμορφώνει ευνοϊκές προϋποθέσεις για ευρύτερες πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις στον χρηματοπιστωτικό χώρο.

Η διευρυμένη επιχειρηματική ομάδα μέσω της Unifinance έχει ήδη υποβάλει αίτηση για την ίδρυση τράπεζας στην Τράπεζα της Ελλάδος όταν βγαίνει στην αγορά η πρόθεση της Εμπορικής Τράπεζας να πωλήσει το 67% των μετοχών της μικρής και ζημιογόνας Τράπεζας Πειραιώς.

Η Τράπεζα Πειραιώς

Στις 18 Δεκεμβρίου 1991 η Τράπεζα Πειραιώς αλλάζει χέρια, αφού ο πολυμετοχικός όμιλος που εκπροσωπεί ο Μιχάλης Σάλλας κερδίζει τη μάχη που δίνει με το γκρουπ των εφοπλιστών, το οποίο εκπροσωπεί ο πρώτος πρόεδρος του Ολυμπιακού επί εποχής επαγγελματικού ποδοσφαίρου Σταύρος Νταϊφάς. Το τίμημα για το 67% των μετοχών της θυγατρικής τράπεζας της Εμπορικής φτάνει τα 3 δισ. δρχ. για μια τράπεζα που το μερίδιό της είναι 0,15%, οι ζημίες της στα τέλη του 1991 φτάνουν τα 140 εκατ. δρχ. και το σύνολο του ενεργητικού της τα 25 δισ. δρχ. Η ιστορία έχει αρχίσει να γράφεται… Και όχι μόνο αυτό. Είναι η πρώτη ιδιωτικοποίηση επί πρωθυπουργίας Κωνσταντίνου Μητσοτάκη – μια πρωτιά που θα επαναληφθεί κάποια χρόνια μετά και επί πρωθυπουργίας Κώστα Σημίτη (εξαγορά της Τράπεζας Μακεδονίας – Θράκης).

Δεν είναι καθόλου λίγοι στην αγορά εκείνοι που υποστηρίζουν μετά λόγου γνώσεως ότι ο Μιχάλης Σάλλας και το δημιούργημά του -η Τράπεζα Πειραιώς- δούλευε πάντοτε εν όψει του επόμενου βήματος, της επόμενης επιχειρηματικής κίνησης. Μάλιστα τις καλές εποχές της Σοφοκλέους είχε αναπτυχθεί και διατυπωθεί η άποψη ότι η θεωρία του «επόμενου βήματος» λειτουργεί για να συντηρεί ή να ενθαρρύνει τις προσδοκίες που αναπτύσσονται στον χρηματιστηριακό χώρο.

Ο ίδιος ο δημιουργός της τράπεζας απαντώντας σε όλα αυτά είχε κατ’ επανάληψη υποστηρίξει ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να λειτουργήσει προς αυτή την κατεύθυνση μόνο αν οι μέτοχοι της τράπεζας ρευστοποιούσαν μέρος των συμμετοχών τους μετά από μια μεγάλη κίνηση. «Εμείς δεν ρευστοποιούμε ούτε κερδοσκοπούμε στο Χρηματιστήριο. Αντίθετα, επειδή πιστεύουμε στη δύναμη της Πειραιώς και στις δυνατότητές της να σημειώνει μεγάλες αποδόσεις διευρύνουμε τις συμμετοχές μας. Το να μεγαλώνουμε τις περιουσίες των μετόχων μας είναι μια θεμιτή φιλοδοξία, ενσωματώνοντας στη λειτουργία μας όλες τις θετικές συνέπειες από τις κινήσεις και τις επιλογές μας στον τραπεζικό χώρο».

«Απαντούμε με τις επιδόσεις μας», πρόσθετε πάντα και υπενθύμιζε: «Αν η συζήτηση γίνει σε αυστηρά λογιστικό πλαίσιο, η κριτική μπορεί να έχει νόημα. Αν όμως σκεφτούμε επιχειρηματικά, τα νούμερα έχουν μόνο σχετική αξία».
Παλιά πράγματα, θα πείτε, αλλά δεν είναι έτσι. Αποτελούν μια ζωντανή ιστορία, ένα μεγάλο κεφάλαιο για τη χώρα και την οικονομία που προσπάθησε να προσαρμόσει τον βηματισμό της στις δύσκολες προκλήσεις των καιρών.

Η περίοδος της ανάπτυξης

Τα πρώτα 7 χρόνια (1992-1999) της Τράπεζας Πειραιώς ήταν η περίοδος που ονομάστηκε «περίοδος της ανάπτυξης και δημιουργίας “κρίσιμης μάζας”». Το 1993 η τράπεζα βγαίνει στα Βαλκάνια – πρώτα στη Βουλγαρία και μετά με την Tirana Bank στην αλβανική πρωτεύουσα. Το 1997 και το 1998 έρχονται οι πρώτες εξαγορές τραπεζικών δικτύων αλλά και τραπεζών. Το 2000 ο όμιλος αρχίζει ενσωματώνει τα νέα του μέλη. Για παράδειγμα, έχουμε τη συγχώνευση με απορρόφηση των Τραπεζών Χίου & Μακεδονίας – Θράκης από την Τράπεζα Πειραιώς, ενώ δύο χρόνια αργότερα γίνεται η εξαγορά του 58% της ETBA Βank, η οποία τον επόμενο χρόνο συγχωνεύεται με απορρόφηση από την Τράπεζα Πειραιώς.

Ο Μιχάλης Σάλλας ανήκει στην κατηγορία των ανθρώπων που δεν λιγοψύχησαν, ούτε φοβήθηκαν ποτέ μπροστά στις προκλήσεις

Χρειάστηκε να περάσουν 10 ολόκληρα χρόνια για να γίνει ένα μεγάλο αποφασιστικό βήμα -το 2012- που άλλαξε και τα δεδομένα της αγοράς. Εκείνη τη χρονιά γίνεται η απορρόφηση των στοιχείων ενεργητικού και παθητικού του υγιούς τμήματος της Αγροτικής Τράπεζας Α.Ε., αλλά και η εξαγορά του συνολικού ποσοστού συμμετοχής της Societe Generale (99,08%) στη Γενική Τράπεζα. Εναν χρόνο αργότερα -το 2013- η Τράπεζα Πειραιώς προχωρά στην απόκτηση όλων των καταθέσεων, των δανείων και των καταστημάτων στην Ελλάδα της Τράπεζας Κύπρου, της Cyprus Popular Bank και της Ελληνικής Τράπεζας, συμπεριλαμβανομένων των δανείων και των καταθέσεων των θυγατρικών τους στην Ελλάδα.

Την ίδια κιόλας χρονιά η Τράπεζα Πειραιώς ολοκληρώνει με επιτυχία την πλήρη ενσωμάτωση στα συστήματά της της πρώην ΑΤΕbank, των εγχώριων δραστηριοτήτων των Τραπεζών Κύπρου, CPB και Ελληνικής Τράπεζας, ενώ προχωρά και σε μια νέα εξαγορά. Πρόκειται για το συνολικό ποσοστό (100%) της Millennium BCP στη θυγατρική της στην Ελλάδα Millennium Bank S.A. Το καλοκαίρι του 2013 -στις 28 Ιουνίου- ολοκληρώνεται η άντληση κεφαλαίων ποσού 8,4 δισ. ευρώ, με το αντληθέν ποσό από ιδιώτες επενδυτές στο πλαίσιο της αύξησης να φτάνει το ποσό του 1,4 δισ. ευρώ, ήτοι 20% της αύξησης ανακεφαλαιοποίησης των 7,3 δισ. ευρώ. Το υπόλοιπο ποσό της ΑΜΚ καλύφθηκε με την εκ μέρους του ΤΧΣ εισφορά σε είδος – και συγκεκριμένα με εισφορά ομολόγων εκδόσεως EFSF.

Το κεφάλαιο των εξαγορών και της ενσωμάτωσης τραπεζών και τραπεζικών δικτύων κλείνει το 2015. Η Τράπεζα Πειραιώς προχωρά στην απόκτηση του «υγιούς» τμήματος της Πανελλήνιας Τράπεζας. Γι’ αυτό το κεφάλαιο ανέσυρα παλαιότερες δηλώσεις του Μιχάλη Σάλλα που έχουν τη σημασία τους, καθώς δίνουν το μέτρο των επιλογών που στηρίζονται σε συγκεκριμένη αξιακή βάση.

«Οι εξαγορές τραπεζών έγιναν από τη στιγμή που η τράπεζα και τα στελέχη της είχαν τη δυνατότητα να υποστηρίξουν αυτές τις κινήσεις και να ενσωματώσουν μέσα στη λειτουργία τους τις όποιες θετικές συνέπειές τους». «Οδηγός για τις επιλογές και τις αποφάσεις είναι μόνο το συμφέρον των μετόχων μας».«Ο τραπεζικός όμιλος που δημιουργήσαμε δεν είναι κτήμα ούτε του Σάλλα, ούτε των άλλων μετόχων που συμμετέχουν στο διοικητικό συμβούλιο, αλλά των χιλιάδων μετόχων μας που βάζουν το χέρι στην τσέπη και καλύπτουν τις μεγάλες αυξήσεις του μετοχικού κεφαλαίου».

Η επόμενη μέρα

Πάντως, αυτό το ιδιαίτερο κομμάτι των εξαγορών, πέραν όλων των άλλων, ανέδειξε και τη σημασία της συγκρότησης ενός πολυμετοχικού σχήματος που άντεξε σε δύσκολους καιρούς και στήριξε με ουσιαστικό τρόπο τις επιλογές, τις πρωτοβουλίες και τις κινήσεις της διοίκησης του Μιχάλη Σάλλα. Αλλά η μετοχική δημοκρατία είναι πάντα μια δυναμική κατάσταση που επηρεάζεται και από εξωγενείς παράγοντες. Ο εμπνευστής και δημιουργός της Τράπεζας Πειραιώς, που την οδήγησε από τα επίπεδα της ανυποληψίας στον ρόλο της ηγέτιδας δύναμης στην τραπεζική αγορά μέσα σε 25 χρόνια, είχε και πάλι τη γενναιότητα να δείξει τον δρόμο, την επόμενη μέρα. Απευθυνόμενος στα μέλη του Δ.Σ. είπε: «Είναι προφανές ότι μετά και την τελευταία ανακεφαλαιοποίηση διαμορφώνεται για το τραπεζικό σύστημα, ασφαλώς και για την Τράπεζα Πειραιώς, ένα νέο εταιρικό και οικονομικό περιβάλλον. Στο νέο αυτό περιβάλλον χρειάζεται η εμπειρία των παλαιών στελεχών, αλλά κυρίως οι δυνάμεις των νέων ανθρώπων, των νέων μάνατζερ, οι οποίοι θα επωμιστούν το βάρος να οδηγήσουν την τράπεζα στη νέα εποχή.

Εχοντας σταθμίσει τα νέα δεδομένα, ενημέρωσα ήδη από τις αρχές του 2016 τους αρμόδιους θεσμούς ότι πρόθεσή μου ήταν να μη συμμετάσχω στο νέο οργανωτικό σχήμα του ομίλου. Δεν μπορούσα ωστόσο να υλοποιήσω νωρίτερα την απόφασή μου, καθώς το Δ.Σ. της τράπεζας ήταν υπό αξιολόγηση και επιλογή των international experts. Σήμερα, μετά και την ολοκλήρωση της αξιολόγησης του HFSF και της επιλογής του μεγαλύτερου μέρους των μελών του Δ.Σ., αποφάσισα να πραγματοποιήσω την απόφασή μου και να αποχωρήσω από το Δ.Σ. της τράπεζας».

Η επόμενη μέρα της Τράπεζας Πειραιώς δεν έχει τον Μιχάλη Σάλλα στο μάχιμο δυναμικό της. Κι όμως, η σφραγίδα της παρουσίας και της δράσης του θα παραμείνει ανεξίτηλη. Ο ίδιος φυσικά δεν είναι ο τύπος του ανθρώπου που θα πάει σπίτι του. Πρώτα απ’ όλα, όσοι τον γνωρίζουν ξέρουν ότι θα ήταν ο τελευταίος που θα ήθελε να δει το δημιούργημά του, το «παιδί» του, την Τράπεζα Πειραιώς, να παθαίνει κάτι δυσάρεστο. Πικρίες όλοι οι άνθρωποι έχουν στην επαγγελματική τους ζωή, αλλά τελικά το… αίμα νερό δεν γίνεται και ο Μιχάλης (για τους φίλους του) θα είναι εκεί να βοηθήσει στα πολύ δύσκολα που έρχονται. Οχι μόνο την τράπεζα, αλλά και έναν προς έναν τους ανθρώπους που συνδέθηκαν μαζί του. Ανήκει άλλωστε στην κατηγορία των ανθρώπων που δεν λιγοψύχησαν, ούτε φοβήθηκαν ποτέ μπροστά στις προκλήσεις. Μεγάλες ή μικρές. Κατ’ επανάληψη ξεπέρασε υπεύθυνα τις υψηλότερες προσδοκίες με οδηγό και συμπαραστάτη το επιχειρηματικό και πολιτικό του ένστικτο, το οποίο δεν τον εγκατέλειψε ποτέ σε κρίσιμες αποφάσεις.

Στη δεύτερη επαγγελματική του νεότητα έχει δρόμο ακόμα πολύ. Μαζί με τον γιο του Γιώργο ετοιμάζουν δουλειές. Δουλειές με Ελληνες και για Ελληνες στους πιο δυναμικούς τομείς της οικονομίας. Η προίκα του είναι όχι μόνο η εμπειρία και η ευφυΐα του, αλλά κυρίως το όνομά του. Από τον δισεκατομμυριούχο εφοπλιστή του Πειραιά ή του Λονδίνου μέχρι τον τυροκόμο της Λάρισας, ο Μιχάλης Σάλλας αποτελεί αδιαμφισβήτητη εγγύηση. Στα 25 χρόνια παρουσίας του στην Τράπεζα Πειραιώς έχει βάλει την υπογραφή του σε δάνεια ύψους 1,7 τρισ. ευρώ στην Ελλάδα. «Είμαι πολύ περήφανος γι’ αυτό», λέει ο ίδιος. «Για τα δάνεια στους Ελληνες έβαλα την υπογραφή μου και έχω και την ευθύνη, έστω κι αν έκανα και λάθη», τονίζει με καμάρι.

Πολιτιστικό ίδρυμα ομίλου Πειραιώς

Εργο ζωής της Σοφίας Στάικου, συζύγου του Μιχάλη Σάλλα, για τη διάσωση και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας

Τα εύσημα από την πολιτειακή, πολιτική αλλά και εκκλησιαστική ηγεσία, καθώς και η αγάπη και το αγκάλιασμα των ντόπιων στα πρόσφατα εγκαίνια του νέου θεματικού Μουσείου Μαστίχας στη Χίο ήταν η καλύτερη δικαίωση για τη Σοφία Στάικου και το έργο της στο Πολιτιστικό Ιδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ).

Το Μουσείο Μαστίχας ήταν το 8ο στη σειρά, ενώ το 9ο -το Μουσείο Αργυροτεχνίας στα Ιωάννινα- αναμένεται να ανοίξει τις πόρτες του τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.
Το δίκτυο των Θεματικών Μουσείων που αποτελεί μια σημαντική και απολύτως διακριτή λόγω της σημασίας του δραστηριότητα του ΠΙΟΠ περιλαμβάνει: τo Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού στη Σπάρτη, το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης στη Δημητσάνα της Αρκαδίας, το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας στην Αγία Παρασκευή στη Λέσβο, το Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας Τσαλαπάτα στον Βόλο, το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας στην Τήνο, το Μουσείο Μετάξης στο Σουφλί, καθώς επίσης και το Μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλίας.

Το Πολιτιστικό Ιδρυμα Ομίλου Πειραιώς υποστηρίζει με τις δράσεις αλλά και τις υποδομές του «τη διάσωση και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας, με έμφαση στη βιοτεχνική και βιομηχανική τεχνολογία, και προωθεί τη σύνδεση του Πολιτισμού με το Περιβάλλον».
Το έργο του Ιδρύματος υλοποιείται μέσω του Δικτύου Θεματικών Μουσείων στην ελληνική περιφέρεια, του Ιστορικού Αρχείου (βρίσκεται στον Ταύρο), της Βιβλιοθήκης του Ιδρύματος, του ερευνητικού έργου, των εκδόσεων, των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, των πολιτιστικών και επιστημονικών εκδηλώσεων.

Το Πολιτιστικό Ιδρυμα Ομίλου Πειραιώς είναι κοινωφελές ίδρυμα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Βάσει του καταστατικού του, οι λειτουργικές του δαπάνες, περιλαμβανομένων και αυτών για τα μουσεία, καλύπτονται από την Τράπεζα Πειραιώς.

Παράλληλα, για ορισμένα έργα, το ΠΙΟΠ επιδιώκει τη συγχρηματοδότηση από εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα, ενώ έχει δημιουργήσει δίκτυα συνεργασίας με ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, ερευνητικά κέντρα, πολιτιστικούς φορείς, καθώς και με εξειδικευμένους επιστήμονες στην Ελλάδα και το εξωτερικό.