Μάρτιν Κούπερ: Ο «πατέρας» της κινητής τηλεφωνίας δεν έχει κινητό!

Τζόελ, εδώ Μάρτι. Σου μιλάω από ένα κινητό τηλέφωνο, ένα πραγματικό φορητό κινητό τηλέφωνο. Είναι απίστευτο να μιλάς μ’ ένα τηλέφωνο που δεν έχει καλώδιο, είναι σαν να μιλάς με το μέλλον.

Αυτές οι λέξεις ήταν οι πρώτες στην ιστορία που ακούστηκαν από ένα κινητό τηλέφωνο. Τις είπε ο Μάρτιν Κούπερ στον Τζόελ Ένγκελ. Ήταν ο πρώτος που διάλεξε να τηλεφωνήσει από την συσκευή που εκείνη την ώρα παρουσίαζε στο ευρύ κοινό. Ήταν η 3η Απριλίου 1973. Ο Κούπερ, τότε διευθυντής μηχανικός ανάπτυξης στη Motorola, βρισκόταν στην 6η Λεωφόρο της Νέας Υόρκης, περικυκλωμένος από ρεπόρτερς και φωτογράφους. Η συσκευή που είχε στα χέρια του συνδέθηκε με μια «τηλεφωνική κεραία» στα κεντρικά γραφεία της Motorola κι από εκεί στο επίγειο τηλεφωνικό σύστημα της AT&T.

Εκείνη τη στιγμή ο Κούπερ χάριζε στην ανθρωπότητα το κινητό τηλέφωνο. Και φυσικά διάλεξε να μοιραστεί τη χαρά του με τον… κυριότερο ανταγωνιστή του: Ο Τζόελ Ένγκελ ήταν ο επικεφαλής ερευνητής της Bell Labs, της εταιρείας που πρώτη είχε οραματιστεί την κινητή τηλεφωνία και είχε συστήσει, πολύ νωρίτερα από τη Motorola, τμήμα ανάπτυξής της. Η επιλογή αυτή μπορεί να ερμηνευτεί ως χαιρεκακία, αλλά ο Κούπερ διευκρίνισε πολλές φορές από τότε ότι δεν το είδε έτσι. Ήθελε να μοιραστεί την ανακάλυψή του με τον άνθρωπο που είχε περάσει ατέλειωτες ώρες έρευνας σ’ αυτή την κούρσα τεχνολογίας. Ο Ένγκελ θα ήταν ο μόνος που εκείνη τη στιγμή θα καταλάβαινε την αξία αυτής της ανακάλυψης.
Σήμερα, πάνω από μισό αιώνα αργότερα, την καταλαβαίνουμε όλοι. Αν τα στοιχεία είναι σωστά, περισσότεροι από τους μισούς που διαβάζετε αυτό το κείμενο, το κάνετε μέσω του κινητού σας τηλεφώνου. Η τεχνολογία προφανώς έχει προχωρήσει πολύ από τότε, πλην όμως βασίζεται στις ίδιες αρχές και στον ίδιο «νόμο» που πρώτος ο Κούπερ διατύπωσε.

Ενα ανήσυχο πνεύμα

Ο Κούπερ γεννήθηκε στο Σικάγο των ΗΠΑ στις 26 Δεκεμβρίου 1928. Από μικρός δεν δεχόταν να μπει σε καλούπια και είχε μανία να… διαλύει οτιδήποτε μηχανικό και ηλεκτρικό στο σπίτι του για να καταλάβει τον τρόπο λειτουργίας του. Σε συνέντευξή του είπε πως είδε τις σπουδές του ως μια βάση για πράγματα που θα ανακάλυπτε αργότερα ο ίδιος. Μετά την αποφοίτησή του από τo IIT (Illinois Institute of Technology) του Σικάγο, αποφάσισε να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία στην πρώτη γραμμή. Συμμετείχε ως αξιωματικός υποβρυχίων στον Πόλεμο της Κορέας, όπου εκτίμησε ακόμα περισσότερο τη σημασία της ασύρματης επικοινωνίας. Κι αποφάσισε να αφιερώσει τη ζωή του σ’ αυτό.
Μετά από ένα σύντομο πέρασμα από την Teletype Corporation του Σικάγο, ο Κούπερ προσελήφθη στη Motorola το 1954. Αντί να παρουσιάσει το βιογραφικό του και το πτυχίο του στη συνέντευξη που έγινε, έδειξε στους μηχανικούς ένα σύστημα τηλεφωνίας που μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στα αυτοκίνητα. Η Motorola το ανέπτυξε αρκετά χρόνια αργότερα και ο πρώτος πελάτης ήταν η αστυνομία του Σικάγο το 1967. Είχε, όμως, αποδείξει την αξία του. Η κόντρα της Motorola με τη Bell Labs όσον αφορά την κινητή τηλεφωνία κορυφώθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1960, όταν ο Κούπερ τοποθετήθηκε επικεφαλής του συγκεκριμένου τμήματος.

Το κύριο μέλημά του ήταν να βρει τρόπο να κατασκευάσει ένα πραγματικά φορητό κινητό τηλέφωνο, με τέτοιο βάρος, όγκο, αλλά και αυτονομία που θα δικαιολογούσε αυτό τον τίτλο. Το αποτέλεσμα ήταν το DynaTAC 8000x, το πρώτο κινητό τηλέφωνο που κατασκευάστηκε ποτέ. Με μήκος περίπου 25 εκατοστά (χωρίς την κεραία), βάρος περίπου 1,1 κιλό και αυτονομία μπαταρίας μόλις μισή ώρα (ενώ η επαναφόρτισή της κρατούσε 10 ώρες), ήταν η πρώτη συσκευή που θα μπορούσε να μπει σε τσάντες ή σε τσέπες και δεν χρειαζόταν ειδικό βαλιτσάκι για να μεταφερθεί. Οι δημοσιογράφοι αποκάλεσαν την πρώτη συσκευή «τούβλο» και «παπούτσι», όμως το πρώτο μεγάλο βήμα είχε ήδη γίνει.

Η Motorola πίστεψε στο όραμα που είχε διατυπώσει εξαρχής ο Κούπερ: Ότι τα κινητά τηλέφωνα δεν έπρεπε να είναι για τους λίγους, για τις κρατικές υπηρεσίες, το στρατό ή τα σώματα ασφαλείας, αλλά θα έπρεπε να γίνει μαζική παραγωγή, με στόχο αυτό ακριβώς που βλέπουμε γύρω μας τώρα. Να έχει ο καθένας το κινητό του τηλέφωνο και να μπορεί να επικοινωνεί ελεύθερα. Η εταιρεία υλοποίησε οικονομικά ένα δεκαετές πλάνο 100 εκατ. δολαρίων, προκειμένου το κινητό τηλέφωνο να περάσει στην ελεύθερη αγορά με σχετικά προσιτή τιμή, τόσο στη συσκευή, όσο και στις μονάδες της επικοινωνίας. Το 1983 πράγματι παρουσιάστηκε ένα κινητό με το ίδιο μήκος, αλλά σχεδόν το μισό βάρος. Όπως, βέβαια, γνωρίζουμε όλοι, χρειάστηκε περίπου μια δεκαετία ακόμα μέχρι να υπάρξει αυτή η παγκόσμια έκρηξη στην αγορά κινητών τηλεφώνων.

O Nόμος του Κούπερ

Η πορεία του Κούπερ στη Motorola κράτησε 29 χρόνια, μάλιστα έφτασε μέχρι τη θέση του αντιπροέδρου της εταιρείας. Από το 1986 αποφάσισε να επεκταθεί και στο χώρο των επιχειρήσεων, με την παρότρυνση της τότε συντρόφου του (και σε λίγα χρόνια συζύγου του) Αρλίν Χάρις. Συνεργάστηκε ιδιωτικά με κολοσσούς όπως η Samsung. Το 1992, σε ηλικία 64 ετών, όταν άλλοι σκέφτονται τη σύνταξη, αυτός έβαλε μπροστά την Arraycomm, μια εταιρεία που άνοιξε νέους ορίζοντες στην λειτουργεία των κεραιών κινητής τηλεφωνίας. Η εταιρεία έχει κατοχυρώσει πάνω από 400 διαφορετικές πατέντες σ’ αυτό τον τομέα.

Η συνεχής του ενασχόληση με την κινητή τηλεφωνία, η έρευνα που έκανε και η μεγάλη του εμπειρία τον οδήγησαν το 2000 να διατυπώσει τον λεγόμενο «νόμο του Κούπερ», που πήρε και το όνομά του. αφορά την εκθετική αύξηση της χωρητικότητας των ασύρματων δικτύων, που επιτρέπει σε όλο και περισσότερους χρήστες να συνδέονται σε αυτά. Ο Κούπερ διατύπωσε αυτόν τον νόμο με βάση την παρατήρηση ότι η τεχνολογία για τις ασύρματες επικοινωνίες εξελίσσεται με τέτοιο ρυθμό, ώστε η χωρητικότητα των δικτύων να αυξάνεται κατά περίπου 10 φορές κάθε 30 μήνες, γεγονός που διευκολύνει τη διαχείριση των αυξανόμενων αριθμών χρηστών και κλήσεων. Σ’ αυτό το νόμο βασίστηκε η αλματώδης ανάπτυξη των δικτύων από 2G ως και 5G, που απολαμβάνουμε σήμερα.

Ο Κούπερ παρέμεινε ενεργός στην έρευνα και τις διαλέξεις που έδινε μέχρι τα βαθιά του γεράματα. Σήμερα, στα 96 του χρόνια, έχει πια αποσυρθεί και ζει στην Πασαντένα της Καλιφόρνια. Έχει τιμηθεί πολλές φορές με ειδικά βραβεία, τόσο στις ΗΠΑ, όσο και διεθνώς, ενώ κατέχει ακόμα μια θέση στο διοικητικό συμβούλιο της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών των ΗΠΑ.

Πόσα κινητά τηλέφωνα έχει σήμερα ο Κούπερ; Κανένα! Το αποκάλυψε ο ίδιος στην τελευταία συνέντευξη που έδωσε. Μάλιστα από το ύφος του άφησε να φανεί ότι ο ίδιος βοήθησε μεν τη συγκεκριμένη τεχνολογία να αναπτυχθεί, όμως δεν είναι σύμφωνος σχετικά με την εξάρτηση που έχει προκαλέσει. Γι’ αυτό και τις σχετικά λίγες επικοινωνίες που κάνει καθημερινά, τις κάνει από σταθερό τηλέφωνο.