Εκλογές 21 Μαΐου: Οι κανόνες της προεκλογικής περιόδου

Το Προεδρικό Διάταγμα θυροκολλήθηκε σήμερα (22/04) το βράδυ λίγο μετά τις 8 στη Βουλή για τη διάλυσή της για τις εκλογές της 21ης Μαΐου.

Ήδη από χτες Παρασκευή ανακοινώθηκαν οι δύο θέσεις που αλλάζουν χέρια πριν τις εκλογές. Τον υπουργό Εσωτερικών Μάκη Βορίδη αντικαθιστά με καθήκοντα υπηρεσιακής υπουργού η Καλλιόπη Σπανού, καθηγήτρια Διοικητικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, η οποία είχε διατελέσει και Συνήγορος του Πολίτη. Η ορκωμοσία της θα γίνει την Κυριακή, στις 18:00.

Νέος κυβερνητικός εκπρόσωπος στη θέση του Γιάννη Οικονόμου, οποίος κατέρχεται στις εκλογές, αναλαμβάνει ο υπουργός Επικρατείας, Άκης Σκέρτσος. Η έως σήμερα αναπληρώτρια Κυβερνητική Εκπρόσωπος Αριστοτελία Πελώνη αναλαμβάνει τη θέση συμβούλου σε διεθνή θέματα και σχέσεις με διεθνή ΜΜΕ.

Εκλογές 21 Μαΐου: Διακομματική επιτροπή για τους εκλογικούς κανόνες

Εν συνεχεία, τα κόμματα θα ορίσουν εκπρόσωπο, ο οποίος θα μετάσχει στις διαβουλεύσεις για την κατανομή του τηλεοπτικού χρόνου με βάση τα τελευταία ποσοστά του κάθε σχηματισμού, καθώς και οι περιορισμοί στις εμφανίσεις των υποψηφίων στα ΜΜΕ.

Μια σειρά από διαδικασίες ενεργοποιούνται με την επίσημη έναρξη της προεκλογικής περιόδου η οποία ξεκινά με την δημοσίευση του Προεδρικού Διατάγματος.

Δέκα μέρες μετά την έναρξη της προεκλογικής περιόδου γίνεται η ανακήρυξη των υποψηφίων από τα αρμόδια δικαστήρια και στις 12 μέρες, λήγει η επίδοση στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου των δηλώσεων για την κατάρτιση των συνδυασμών.

Η ανακήρυξη των συνδυασμών από το Α΄ Τμήμα του Αρείου Πάγου γίνεται τη 14η ημέρα από την έναρξη της προεκλογικής περιόδου και την 15η λήγει η προθεσμία για την κλήρωση ή τον διορισμό από τα αρμόδια δικαστήρια των μελών των εφορευτικών επιτροπών και των αναπληρωματικών.

Η ημερομηνία αυτή κρίνεται καθοριστική για τις φετινές εκλογές, καθώς το Α’ τμήμα του Αρείου Πάγου θα κρίνει και το κατά πόσον θα επιτραπεί η κάθοδος στις εκλογές του κόμματος του Ηλία Κασιδιάρη, μετά την τελευταία νομοθετική πρωτοβουλία που απαγορεύει τη συμμετοχή στις εκλογές κομμάτων, που η αφανής ή η επίσημη ηγεσία τους, έχουν καταδικαστεί για βαρύτατα εγκλήματα σε βάρος της Πολιτείας.

Εμφανίσεις υποψηφίων βουλευτών

Σύμφωνα με το άρθρο 12, για τις απαγορεύσεις των υποψηφίων βουλευτών, οι εμφανίσεις υποψηφίων βουλευτών σε πάσης φύσεως εκπομπές δημόσιων ή ιδιωτικών ραδιοφωνικών ή τηλεοπτικών σταθμών ελεύθερης λήψης, καθώς και σε φορείς παροχής κάθε μορφής συνδρομητικών τηλεοπτικών υπηρεσιών, υπό οποιαδήποτε μορφή, επιτρέπεται, ως εξής:

α. Σε κάθε ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό σταθμό εθνικής εμβέλειας, επιτρέπεται η εμφάνιση του υποψήφιου βουλευτή, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, μόνο μία φορά.

β. Σε κάθε ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό σταθμό τοπικής ή περιφερειακής εμβέλειας, επιτρέπεται η εμφάνιση του υποψήφιου βουλευτή, κατά τη διάρκεια της πιο πάνω περιόδου, μέχρι δύο φορές

γ. Ως εμφανίσεις, θεωρούνται οι προσωπικές συνεντεύξεις των υποψηφίων, η συμμετοχή τους σε οργανωμένες συζητήσεις, περιλαμβανομένων και εκείνων που αφορούν τα δελτία ειδήσεων, καθώς και η κάλυψη, κατόπιν αιτήματος του υποψήφιου βουλευτή και υποψήφιου μέλους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της προεκλογικής του δραστηριότητας.

Από τους περιορισμούς της προηγούμενης παραγράφου εξαιρούνται οι Πρόεδροι ή Αρχηγοί κομμάτων και οι υποψήφιοι βουλευτές επικρατείας.

Έως τρία τα πολιτικά γραφεία των υποψηφίων

Σχετικά με τον επιτρεπόμενο αριθμό χρήσης πολιτικών γραφείων των υποψηφίων κατά την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, ορίζεται ότι αυτός, ανεξαρτήτως του τόπου εγκατάστασής τους, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα τρία.

Στον περιορισμό δεν συνυπολογίζεται ένα επιπλέον πολιτικό γραφείο, εφόσον αυτό βρίσκεται εκτός των γεωγραφικών ορίων της εκλογικής περιφέρειας του υποψηφίου βουλευτού, όπως αυτό που παραχωρείται στην Αθήνα από την Βουλή στους βουλευτές της περιφέρειας.

Επίσης, απαγορεύεται η λειτουργία εκλογικών κέντρων από υποψήφιους ή από τρίτους για χάρη των υποψηφίων, ενώ αποσαφηνίζεται ότι δεν περιλαμβάνονται στην έννοια του εκλογικού κέντρου τα πολιτικά γραφεία των υποψήφιων βουλευτών, εφόσον δεν είναι εγκατεστημένα σε ισόγειους χώρους.

Εξαιρούνται της απαγόρευσης εγκατάστασης, σε ισόγειους χώρους, πολιτικά γραφεία βουλευτών, τα οποία λειτουργούν, συνεχώς από την 31η Δεκεμβρίου 2000 μέχρι και την ημερομηνία διενέργειας των εκλογών.

Διερευνητικές την επομένη των εκλογών

Εφόσον από την κάλπη της 21ης Μαΐου δεν προκύψει κυβέρνηση, λόγω της απλής αναλογικής, θα ξεκινήσει η διαδικασία των διερευνητικών εντολών, αρχής γενομένης από το πρωί της επομένης των εκλογών, 22 Μαΐου.

Η όλη η διαδικασία, έως και τη στιγμή που η Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλέσει τους πολιτικούς αρχηγούς, θα διαρκέσει 10 ημέρες, δηλαδή μέχρι και τις 31 Μαΐου.

Οι βουλευτές που θα εκλεγούν στην πρώτη κάλπη θα ορκιστούν και αμέσως μετά θα θυροκολληθεί το διάταγμα διάλυσης της Βουλής, προκειμένου να οδηγηθούμε σε δεύτερες εκλογές, στις 2 Ιουλίου.

Οι επαναληπτικές βουλευτικές εκλογές διεξάγονται μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από την αποτυχία σχηματισμού κυβέρνησης μέσω διερευνητικών εντολών μετά την προκήρυξή τους με διάταγμα της Προέδρου της Δημοκρατίας, που προσυπογράφεται από το μεταβατικό Υπουργικό Συμβούλιο (άρθρο 37 εδάφιο 3 του Συντάγματος). Στο μεσοδιάστημα, η ΠτΔ, ορίζει υπηρεσιακή κυβέρνηση, με υπηρεσιακό Πρωθυπουργό έναν από τους Προέδρους των τριών Ανωτάτων Δικαστηρίων της χώρας, του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Στην προκειμένη χρονική στιγμή υπηρεσιακός Πρωθυπουργός θα αναλάβει είτε η Ευαγγελία Νίκα πρόεδρος του Συμβουλίου Επικρατείας (επιλέχθηκε το 2022, εισήχθη στο σώμα το 1983) είτε η Μαρία Γεωργίου πρόεδρος του Αρείου Πάγου (επιλέχθηκε το 2021, εισήχθη στο σώμα το 1983) είτε ο Ιωάννης Σαλμάς πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου (επιλέχθηκε τον Νοέμβριο του 2019). Για την Ιστορία ανάλογες υπηρεσιακές κυβερνήσεις με επικεφαλής δικαστή τα τελευταία χρόνια, είχαμε το 2012 και το 2015 με τους Παναγιώτη Πικραμμένο (τότε πρόεδρο του ΣτΕ) και Βασιλική Θάνου (τότε πρόεδρο του Αρείου Πάγου).