Οι πέντε λόγοι που το «Ποτάμι» βάλτωσε στις εκλογές

Το Ποτάμι, εμφανίστηκε στις ευρωεκλογές ως μια απάντηση στα μέχρι τότε συστημικά κόμματα, με έναν τελείως διαφορετικό λόγο και μια οργανωτική δομή ασυνήθιστη. Εκανε μια καλή παρουσία στις ευρωεκλογές, συνέχισε δυναμικά στις εκλογές του Ιανουαρίου, μέχρι που ‘’στέρεψε’’ σε αυτές τις εκλογές. Ποιοι είναι οι λόγοι όμως που το κόμμα του Σταύρου Θεοδωράκη –ο οποίος κατά κοινή παραδοχή κράτησε πολύ υπεύθυνη στάση κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων- πάτωσε;

Οι λόγοι πρέπει να αναζητηθούν σε πέντε άξονες, οι οποίοι έχουν να κάνουν με ολόκληρη την κοσμοθεωρία αυτού του κόμματος.

1) Πλήρωσε τα διφορούμενα μηνύματα σχετικά με την ιδεολογική του ταυτότητα. Η εμμονή του Ποταμιού να μην τοποθετείται ιδεολογικά, είναι αυτή η οποία το κατέστησε ευάλωτο απέναντι τόσο στην Κεντροαριστερά όσο και στην Δεξιά.

Όταν από τη μία εντάσσεσαι στην Ομάδα Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στην Ευρωβουλή, παίρνεις στελέχη της ΔΗΜΑΡ και του ΠΑΣΟΚ –ακόμη και τον Τατσόπουλο που έφυγε από τον ΣΥΡΙΖΑ- και από την άλλη συνεργάζεσαι με την Λυμπεράκη, την Δράση, πρώην υποψήφιους της ΝΔ και άλλα άτομα από την Κεντροδεξιά, είναι λογικό να μπερδέψεις το εκλογικό σώμα.

Το Ποτάμι, μπορεί να ήθελε να απευθυνθεί κατά βάση στην Κεντροαριστερά. Αυτό το αμφίπλευρο άνοιγμα όμωε, ‘’ξενέρωσε΄΄ πολλούς πρώην ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ – και απογοητευμένους από τον ΣΥΡΙΖΑ- οι οποίοι δεν το προτίμησαν τελικά.

Παράλληλα, το κατέστησε ευάλωτο στην ΝΔ, η οποία μετά την έλευση Μεϊμαράκη άρχισε να ανοίγεται προς την Κεντροδεξιά την οποία ο Σαμαράς είχε εγκαταλείψει.

2) Αρνήθηκε να ανοιχτεί στην κοινωνία Το Ποτάμι από τη γέννηση του, ήθελε να θεωρείται ένα κόμμα με απήχηση στους διανοούμενους και τους επαγγελματίες. Αυτό δεν είναι κακό, ίσα-ίσα.

Την ίδια στιγμή όμως, η πεισματική άρνηση να δημιουργήσει οργανώσεις οι οποίες θα το συνέδεαν με τους κοινωνικούς φορείς, συνετέλεσε στην ραγδαία καθίζηση του. Το επιχείρημα ότι οι κομματικές οργανώσεις οδηγούν στα ρουσφέτια, ‘’μπάζει’’.

Εφόσον το Ποτάμι είναι υπέρμαχος της κατάργηση της κομματοκρατίας –και πολύ σωστά κάνει-, θα έπρεπε να δώσει το καλό παράδειγμα και να προβεί στην ύψιστη καινοτομία: Να δημιουργήσει οργανώσεις που δεν θα κάνουν χατιράκια, αλλά θα προωθούν το μήνυμα του κόμματος, ενώ παράλληλα θα αφουγκράζονται την κοινωνία.

3) Πήγε να την πάθει όπως η ΔΗΜΑΡ Μολονότι το επιχείρημα του Σταύρου Θεοδωράκη –ότι θα συνεργαστεί με όποιον έρθει πρώτος για το καλό της χώρας- είναι ορθό και δείχνει πολιτική υπευθυνότητα, η επικοινωνιακή του διαχείριση ήταν εσφαλμένη.

Το πρόβλημα ήταν κυρίως επικοινωνιακό. Από την μία, το Ποτάμι είπε –ορθώς- ότι θα στηρίξει την όποια συμφωνία προκειμένου να κρατήσει τη χώρα όρθια, αλλά από την άλλη δεν έθεσε κάποιους όρους για φλέγοντα ζητήματα –όπως τουλάχιστον τα αντιλαμβανόταν αυτό-, π.χ. κατάργηση του μπόνους πενήντα εδρών.

Αυτό οδήγησε από την μία πλευρά το Ποτάμι να εμφανιστεί σαν εν δυνάμει ‘’κομπάρσος’’ του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά και από την άλλη πλευρά το Ποτάμι έκανε λάθη. Αφησε μέλη της ΝΔ, όπως ο Παπαμιμίκος ή ο Κουμουτσάκος να προπαγανδίζουν ως λίγο ως πολύ δεδομένη τη συμμετοχή του Ποταμιού σε μια κυβέρνηση με κορμό την Νέα Δημοκρατία, χωρίς να τεθούν κάποιοι απαραίτητοι όροι.

Αυτό, οδήγησε σε μια ‘’χαλάρωση’’ της εκλογικής του επιρροής, την ίδια στιγμή που τα υπόλοιπα κόμματα άρχισαν να την ‘’μπετονάρουν’’. Μου θυμίζει λίγο, το ‘’Ισως’’ της ΔΗΜΑΡ που την οδήγησε στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.

4) Αρνήθηκε πεισματικά τον διάλογο με άλλους όμορους χώρους Σε περιόδους πόλωσης, είναι λογικό ότι τα μικρά κόμματα συμπιέζονται.

Επομένως, μάλλον θα συνέφερε περισσότερο ένα κόμμα χωρίς ‘’ρίζες’’ στην κοινωνία όπως το Ποτάμι να πρωτοστατήσει στη δημιουργία ενός προοδευτικού τρίτου πόλου όπως τον οραματίζεται το ίδιο.

Σε ένα τέτοιο εγχείρημα, το Ποτάμι έως τέταρτη πολιτική δύναμη –και πρώτη στο χώρο του Κέντρου- στις εκλογές του Ιανουαρίου, θα μπορούσε επί της ουσίας να έχει τα ηνία.

5) Αδίκησε τον εαυτό του, βάζοντας ψηλά τον πήχη Το σλόγκαν περί 10%, σίγουρα κόστισε στο Ποτάμι. Κυρίως μετεκλογικά –στη διαχείριση των χαμηλών ποσοστών-, αλλά σίγουρα και προεκλογικά.

Σε μια περίοδο που όλοι ξέρουμε ότι ο διπολισμός έχει παγιωθεί εκ νέου, το να ζητάει ένα κόμμα το 10%, γυρνάει μπούμερανγκ για δύο λόγους:

Πρώτον, γιατί μοιάζει ουτοπικό και δείχνει μια αλαζονεία και δεύτερον, επειδή στην περίπτωση που κάτι τέτοιο γινόταν, τότε θα έμπαινε και τρίτος κυβερνητικός ‘’γαμπρός’’. Ένα κόμμα το οποίο δεν είναι ‘’ψημένο’’ στον πολιτικό χάρτη της χώρας, θα έπρεπε να περιμένει λίγο περισσότερο.

Σίγουρα, το Ποτάμι δεν είναι το μεγάλο πρόβλημα αυτής της χώρας. Και σίγουρα, το Ποτάμι δεν την έβλαψε.

Κατά βάση, αποτελείται από μερικούς εξαίρετους ανθρώπους και επιστήμονες –με κάποιες ηχηρές εξαιρέσεις- και στον ηγέτη του πιστώνεται η υπεύθυνη του στάση στις διαπραγματεύσεις.

Ωστόσο –αν και δεν συνηθίζω να γράφω για τον χώρο της Κεντροαριστεράς και του ευρύτερου Κέντρου- η άποψη μου είναι ότι χρειάζεται μια πιο ενισχυμένη παρουσία των μεταρρυθμιστικών δυνάμεων στη Βουλή, ασχέτως εάν συμφωνώ ή διαφωνώ με πολλές από τις προτάσεις τους.

Σε μια χώρα, όπου ο Λεβέντης μπήκε στη Βουλή και οι Χρυσαυγίτες αλωνίζουν, τα λάθη του Ποταμιού μοιάζουν με πταίσματα και σίγουρα μπορεί να προσφέρει πολλά ακόμη.