 |  |  |
Η Παρισταμένη (ονομάστηκε έτσι από την πρώτη λέξη του κειμένου) είναι ένα στιχούργημα περίπου διακοσίων ιαμβικών 15σύλλαβων στίχων, ανά δύο ομοιοκατάληκτων, του οποίου δεν ξέρουμε ούτε τον ποιητή ούτε τη χρονολόγηση.
Πάντως υπάρχει μαρτυρία της φωτισμένης σπουδαίας παιδαγωγού, από το Καστέλλι Φουρνής, Μαρίας Αμαριώτου (1896-1997) ότι η ίδια κατείχε χειρόγραφο του 1855 με το ποίημα. Σημειώνει επίσης ότι η γλώσσα του στιχουργήματος «είναι όμοια με των λαικών ποιημάτων του 15-17ου αιώνα» (σε άρθρο του Δ.Χ. Σάββα, εφημ. ΠΑΤΡΙΣ,22-4-2011).
Η Παρισταμένη είναι ένας θρήνος για τον εσταυρωμένο Ιησού. Η Παναγία σπαράζοντας θρηνεί τον Εσταυρωμένο, οι πιστοί παρακινούνται να την παρηγορήσουν και ο ποιητής παρακαλεί για σωτηρία απευθυνόμενος στη Θεομήτορα και τον Υιόν της.
Η γλώσσα είναι μικτή με λέξεις από την εκκλησιαστική, την κοινή και την κρητική διάλεκτο. Επειδή, αν και δεν είναι ιδιαίτερης ποητικής αξίας, έχει έντονο συγκινησιακό φορτίο, η Παρισταμένη αγαπήθηκε πολύ από το λαό και ιδιαίτερα από τις γυναίκες.
Στη Μίλατο διαβάζεται μελωδικά από κάποια καλλίφωνη κοπέλα στην εκκλησία της Παναγίας τη Μ. Παρασκευή μετά την περιφορά του Επιταφίου. Το ίδιο γινόταν και σε άλλα χωριά της Κρήτης, όπως στο Βραχάσι, τη Φουρνή, την Ανατολή και στα Ανώγεια, σε διάφορες στιγμές, όπως το βράδυ της Μ. Πέμπτης, μετά την ακολουθία, ενώ στόλιζαν τον Επιτάφιο ή αλλού κατά την περιφορά του Επιταφίου.
Η Παρισταμένη( Ανθολόγηση στίχων)
Παρισταμένη στο Σταυρό η Πάναγνος Μαρία,η Θεοτόκος Δέσποινα Παρθένος και Κυρία.
Κατανοούσα τας πληγάς των ήλων και την τρώσιν της λόγχης και των φονευτών αγνωμοσύνην τόσην
Και βλέπουσα κρεμάμενον στο ξύλο τον Σωτήρα,τον ποιητή της Κτίσεως και νόσων Ιατήρα.
Μη δυναμένη τον φλογμόν και πόνον της καρδίας κρατήσαι ωλοφύρετο πολλής εκ συμπαθείας.
-Ω τέκνον μου γλυκύτατον ,πολύ ηγαπημένον ,που υπομένεις στο Σταυρό θάνατον υβρισμένον.
Τους εμπαιγμούς και ραπισμούς ύβρεις και φαλαγγώσεις,στέφανον τον ακάνθινον, την λόγχην και την πόσιν.
Πώς εις το ξύλο κρέμεσαι γυμνό ητιμασμένο,όμως υπό των Σεραφείμ είσαι ευλογημένο.
Ω Ιουδαίοι άνομοι και αρνηταί Κυρίου,απάνθρωποι, αγνώμονες, σκληρότεροι θηρίου.
Εσύ λαός παράνομος, λαός κατηραμένος,και γένος φιλοτάραχο και γένος λυσσασμένο.
Όξος αντί του ύδατος χολήν αντί του Μάννα,υιέ μου σ’ανταπέδωκαν,πολλά κακά σου κάμαν.
Ω ήλιε και ουρανέ σελήνη και αστέρες και σεις το φως σας κρύψατε ετούτες τις ημέρες.
Και σεις βουνά χαλάσατε, πλακώσατε τη Μάνα,που για τις πίκρες και καημούς την έκανε η Άννα.
Γλυκύτατε μου Ιησού βλέπω σε σταυρωμένο,θαμπώνουνε τα μάτια μου, πώς θες να υπομένω.
Μανάδες που ‘χετε παιδιά, ελάτε κλάψετέ με ,το τέκνο μου σταυρώσανε, παρηγορήσετέ με.
Εχάθηκε η δύναμη της Μάνας της καημένης ,βοηθήσατέ την όλοι σας την πολυπικραμένη.
Μικροί μεγάλοι κλάψετε τα δάκρυα να βγούνε και μένα δα τη δύστυχη Μάνα να λυπηθούνε.
Λάλησε τέκνον, λάλησε, δώσε λόγον υιέ μου ,της τεθλιμμένης σου Μητρός μίλησε, Κύριέ μου.
-Τον Ιωάννην τον γλυκύν, φίλον ηγαπημένον ,αυτόν παράλαβε υιόν, αφού εγώ πεθαίνω.
Ήκουσε δε η Πάναγνος του Τέκνου ομιλίαν ,και έτρεχαν τα δάκρυα με πόνον της καρδίας.
Μαρία η Μαγδαλήνη, η πολυαγαπημένη ,σηκώνοντας την κεφαλήν στον Ιησού της λέγει:
-Χολήν και όξος σήμερον Χριστέ μου σε ποτίσαν , της τεθλιμμένης σου μητρός τα σωθικά θερίσαν.
Και ευθύς έβγαλε ο Χριστός φωνή προς τον Πατέρα ,και κλίνοντας την κεφαλήν παρέδωσε το πνεύμα.
Η δε Παρθένος κλαίουσα και κατασκοτωμένη, την κεφαλήν κτυπά στη γη και το κορμί της δέρνει.
-Ω τέκνον μου γλυκύτατον πολύ ηγαπημένον, που εύρηκες εις το Σταυρόν θάνατον υβρισμένον.
Και δεν εσώνανε Υιέ τα τόσα που σου κάμαν, ύστερα οι παράνομοι με λόγχη σ’ αποθάναν.
Κι αμοναχή μ’αφήκανε την ταπεινήν Μαρίαν, στις θλίψεις κι αναστεναγμους και κάθε απορία.
Κλίνε Σταυρέ Πανάγιε να πιάσω τον υιόν μου, να αποχαιρετήσουμε το τέκνον το δικό μου.
Το σώμα το γλυκύτατο να το καταφιλήσω, τον Ποιητή μου και υιό να αποχαιρετήσω.
Σταυρέ μου αγιότατε,λυπήσου τον καημό μου, κλίνε για λίγο προς εμέ να πιάσω τον υιόν μου.
Να αγκαλιάσω τον υιόν τον πολυαγαπημένο, και να φιλήσω το κορμί που είναι ματωμένο.
Δεν δύναμαι να σε θωρώ γυμνό και ματωμένο, εγώ που σε ανάθρεψα πολύ κανακεμένο.
Γλυκύτατέ μου Ιησού και πώς να σε κηδεύσω, πόσα και ποία άσματα Χριστέ μου να σου μέλψω.
Θανατωμένο σε θωρώ Υιέ και πληγωμένο, δε δύναμαι να σε θωρώ πώς σ’έχουν καμωμένο.
Άνοιξε τα ματάκια σου και δες την Πονεμένη,εμένα που σ’ανάθρεψα Μάνα σου την καημένη.
Ελάτε όλοι κλάψετε τον Ποιητήν του κόσμου, που για τη σωτηρία μας εγένετο Υιός μου.
Προφήτες και Αρχιερείς του Κόσμου Διδασκάλοι, ελάτε να πονέσουμε στη θλίψη τη μεγάλη.
*Ιωάννα Κρητσωτάκη – Δρακωνάκη θεολόγος, πιστοποιημένη εκπαιδευτικός στη «Διαπολιτισμική και Συμπεριληπτική Εκπαίδευση» από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, κάτοχος πιστοποιητικού «Διοίκησης και οργάνωσης εκπαιδευτικών μονάδων» και του «Ιnternational Diploma in Travel and Tourism» από τη Vellum International. Μεταπτυχιακή φοιτήτρια ΕΚΠΑ με ειδίκευση στη «Σχολική Θρησκευτική Αγωγή».
- Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Κρήτη, την Ελλάδα και όλο τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, με εγκυρότητα και αξιοπιστία, στο cna.gr
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Facebook
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Twitter
- Ακολουθήστε το cna.gr στο YouTube
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Instagram
