 |  |  |
Οι Απόκριες περνούσανε με την αρχοντιά και τα γλέντια τού κρητικού νοικοκυριού. Μα η Καθαρή Δευτέρα καθάριζε τα πάντα. Οι νοικοκυράδες πλένανε τα πιατοτσούκαλα μ’ αλουσιές (νερό και στάχτη) και η Σαρακοστή άρχιζε απλή και ασκητική μ’ ελιές, με λούμπινα και παπούλες. Κάπου-κάπου στα κατωμέρια οι φαμελιές τρώγανε και λίγο χαλβά ή ταραμά, μ’ αυτό ήταν μια εξαίρεση και μεγάλη πολυτέλεια. Και το βράδυ σαν έγερνε ο ήλιος, οι καμπάνες αργοκτυπούσανε κι αρχίζανε τα σπερνά και οι μετάνοιες.
«Ἦρθε ο Ντυνάμεος. Πάμε ν’ ακούσουμε το Ντυνάμεο», έλεγαν οι γιαγιάδες και οι μητέρες στα παιδιά κι ανάμεσά τους οι γειτόνισσες και ξεκινούσανε για την εκκλησιά. Και φτάνοντας εκεί, ανάβανε κεριά, φιλούσανε τα εικονίσματα κι ακούγανε τούς ψαλμούς, πού διάβαζε ο παπάς:
«Ελέησόν με ο Θεός, ελέησόν με… πόθεν άρξομαι θρηνεῖν τάς τού αθλίου μου βίου πράξεις…». Ωστόσο φτάνανε από τα χωράφια και οι άντρες, οι σκαφτιάδες και οι ζευγολάτες. Τ’ αμπελοσκάματα και οι καλλουργιές πέφτανε πάντα Σαρακοστή και οι παππούδες μας λείπανε στα χωράφια. Μα κάθε αργά, όταν χτυπούσανε τα σπερνά, σχολάγανε, σηκώνανε τα τσαπιά στον ώμο και φτάνανε ίσια στην εκκλησία.
Αφήνανε τα σύνεργα τής δουλειάς τους έξω στην πόρτα και μπαίνοντας μέσα χτυπούσανε τα σκονισμένα στιβάνια τους στις πλάκες και βγάζανε τα κεφαλομάντηλα (σαρίκια). Ὡστόσο ο παπάς προχωρούσε στην ψαλτική του κι έδινε το σύνθημα: «Κύριε των Δυνάμεων μεθ’ ημών γενού…».
Και τότε τα «κυπαρίσσια» κι οι «μηλιές» τής Κρήτης… πέφτανε κάτω κι αρχίζανε τις μετάνοιές τους· οι γιαγιάδες, οι παππούδες, οι λεβεντονιοί κι οι κόρες διπλώνανε τα κορμιά κι αγγίζανε το χώμα, σταυροκοπιούντανε και μερικοί σιγομουρμουρίζανε μαζί με τον ψάλτη τό όμορφο τροπάρι: «Ἄλλον γάρ εκτός Σου βοηθόν εν θλίψεσιν ουκ έχομεν, Κύριε…».
Μπροστά τα παιδιά, οι άντρες στη μέση και πίσω στην εκκλησιά οι γυναίκες κάνανε ένα δάσος, πού το φυσούσε ο άνεμος τής πίστης κι ανεβοκατέβαζε τις κορυφές του πάνω ψηλά στον ουρανό και κάτω χαμηλά στη γη. Αληθινά ήταν εξαίσιο και συγκινητικό το θέαμα έτσι πού ακανόνιστα, χωρίς ρυθμό, άλλοι γονατίζανε κι άλλοι ὑψώνανε τα κορμιά τους. Κι εκείνες οι μακρόσυρτες γονατιστές μετάνοιες, πού κάνανε μερικοί, θαρρείς, πώς τεντώνανε τα κορμιά, για να τα μεγαλώσουνε και να τ’ αγγίξουνε στον ουρανό. Μού φαίνεται, πώς το εξαίσιο μάτι τού μεγάλου Κρητικού μας ζωγράφου, Έλ Γκρέκο, κάτι θα πήρε απ’ αυτές τις μακρόσυρτες μετάνοιες, για να το βάλει στα τεντωμένα κι εξαϋλωμένα κορμιά τής αθάνατης τέχνης του.
Ὁ άνεμος τής πίστης ανεβοκατέβαζε τα δεντρά-κορμιά μέσα στους θόλους τής εκκλησιάς κι ο Χριστός ψηλά από τό εικονοστάσι έσκυβε κι Εκείνος κι έπαιρνε τούς καρπούς τους, τις όμορφες καρδιές τους. Το βράδυ σαν γυρίζανε στο σπίτι και πηγαίνανε να κοιμηθούνε, κάνανε πάλι τις μετάνοιές τους. Το καντήλι θαμπόφεγγε μπροστά στο εικόνισμα, οι μητέρες αβιζέρνανε και τα παιδιά μετρούσανε τις μετάνοιές τους, σαράντα-ἑξήντα-ἑκατό και χτυπούσανε το κεφάλι στον οντά, για να τ’ ακούσουνε από κάτω και να βεβαιωθούνε οι γέροι…
Από το βιβλίου τού Μακαριστού Μητροπολίτου Κισσάμου και Σελίνου κυρού Ειρηναίου “Ο Χριστός σημάδεψε την Κρήτη”
- Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Κρήτη, την Ελλάδα και όλο τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, με εγκυρότητα και αξιοπιστία, στο cna.gr
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Facebook
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Twitter
- Ακολουθήστε το cna.gr στο YouTube
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Instagram
