Τελειώνουν οι πατάτες, εξαφανίζονται τα αρνιά

Σε ακριβή συνήθεια εξελίσσεται για τους Ελληνες η γευστική απόλαυση μιας πιατέλας παϊδάκια με πατάτες τηγανητές και μια χωριάτικη σαλάτα. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, η λειψυδρία, οι ζωονόσοι και η εγκατάλειψη της αγροτικής παραγωγής μεταμορφώνουν σε είδη πολυτελείας τα τρόφιμα αυτά, και όχι μόνο, καθώς περιορίζουν τις παραγόμενες ποσότητες τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες χώρες.

Οι ακραίες θερμοκρασίες και τα καιρικά φαινόμενα έχουν ήδη προκαλέσει καταστροφές σε καλλιέργειες κηπευτικών, δεντροκαλλιέργειες και αμπέλια μειώνοντας τις παραγωγές. Η εκτόξευση της τιμής του ελαιολάδου την τελευταία διετία είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση των επιπτώσεων αυτών.

Μειώνονται οι πατάτες

Τα τελευταία στοιχεία που δημοσιοποίησε την Πέμπτη η Eurostat δείχνουν ότι «τελειώνουν και οι πατάτες», αφού σε πτώση βρίσκεται η παραγωγή πατάτας πανευρωπαϊκά και το 2023 το έλλειμμα της παραγωγής ήταν 27,9 εκατ. τόνους λιγότερο από το 2000, που ισοδυναμεί με πτώση 36,7% στην ΕΕ.

Αν και πέρυσι η παραγωγή έφτασε τους 48,3 εκατ. τόνους, καταγράφοντας μικρή αύξηση σε σύγκριση με το 2022, όπου συγκομίστηκαν 47,5 εκατ. τόνοι, η ψαλίδα την τελευταία εικοσαετία έχει διευρυνθεί. Η Γερμανία ήταν ο μεγαλύτερος παραγωγός πατάτας στην ΕΕ το 2023 (11,6 εκατ. τόνοι, 24% του συνόλου της ΕΕ), ακολουθούμενη από τη Γαλλία (17,9%) και την Ολλανδία (13,4%).

Οι τρεις αυτές χώρες της ΕΕ αντιπροσώπευαν το 55,4% των ποσοτήτων, ενώ το μερίδιο της Ελλάδας στη συνολική ευρωπαϊκή παραγωγή φτάνει μόλις το 0,7%. Μεταξύ των ετών 2000 και 2023 υπήρξε ισχυρή πτώση στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις πατάτας στην ΕΕ, οι οποίες μειώθηκαν περισσότερο από μισό και από τα 3 εκατ. εκτάρια έφτασαν τα 1,3 εκατ. εκτάρια, με τη μεγαλύτερη μείωση να έχει σημειωθεί στην Πολωνία, σε ποσοστό 84,9%. Αποτέλεσμα της συρρίκνωσης της παραγωγής είναι η ΕΕ και μαζί και η Ελλάδα να εισάγουν πατάτες από άλλες χώρες, η αξία των οποίων έφτασε τα 356,3 εκατ. ευρώ το 2023, με την τιμή της πατάτας να έχει αυξηθεί.

Στην Ελλάδα μόνο το διάστημα 2021-2022 μειώθηκαν οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις πατάτας κατά 5,3% και κατά 12,4% οι παραγόμενες ποσότητες. Φέτος η συγκομιδή εξελίσσεται με αργούς ρυθµούς σε αρκετές περιοχές εξαιτίας της έλλειψης εργατικών χεριών. Μάλιστα σε κάποιες περιοχές οι καιρικές συνθήκες έφεραν σημαντικές απώλειες στις αποδόσεις ανά στρέμμα που θα οδηγήσουν και σε αύξηση των τιμών.

Ηδη σημαντική είναι η αύξηση τιμών που έχει σημειωθεί την τελευταία διετία, αν αναλογιστεί κανείς ότι η μέση χονδρική τιμή της εγχώριας πατάτας στην Κεντρική Αγορά της Αθήνας έφτασε τα 0,62 ευρώ το κιλό από 0,55 ευρώ που ήταν τον Αύγουστο του 2022 (αύξηση 12,72%).

Την ίδια ώρα οι ντομάτες εκτινάχθηκαν από τα 0,70 ευρώ το κιλό που ήταν η μέση χονδρική τιμή το 2022 στο 1,10 ευρώ σήμερα (αύξηση 36,36%), ενώ όσον αφορά το αρνίσιο κρέας αυτή τη στιγμή το εγχώριο δεν είναι διαθέσιμο καθώς έχει γίνει αναστολή της λειτουργίας των σφαγείων της χώρας, εξαιτίας της πανώλης, με τις τιμές για τα εισαγόμενα από τη Ρουμανία να φτάνουν στη χονδρική τα 9,80 ευρώ το κιλό, όταν πέρυσι τον Αύγουστο η τιμή τους ήταν 8,4 ευρώ το κιλό (αύξηση 14,3%).

Ασθένειες και λειψυδρία

Στην Ελλάδα οι παραγωγοί εκτιμούν ότι οι ασθένειες και η λειψυδρία θα πυροδοτήσουν νέες αυξήσεις στα τρόφιμα, κυρίως σε φρούτα, λαχανικά και κρέατα. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, το επτάμηνο Ιανουαρίου – Ιουλίου οι βροχές που έχουν σημειωθεί δεν αντιστοιχούν ούτε στο 50% αυτών που συνήθως πέφτουν το αντίστοιχο χρονικό διάστημα.

Η εξάπλωση της πανώλης των αιγοπροβάτων στη χώρα μας προκαλεί ανησυχία για καταστροφικές επιπτώσεις στην κτηνοτροφία, θέτοντας σε κίνδυνο την παραγωγή και άλλων προϊόντων που εξαρτώνται από αυτήν, όπως των τυροκομικών και γαλακτοκομικών. Μάλιστα οι εκπρόσωποι των κτηνοτρόφων προειδοποιούν ότι αν δεν εντατικοποιηθούν οι έλεγχοι τότε θα υπάρξουν φαινόμενα αισχροκέρδειας από επιτηδείους, ενώ υπογραμμίζουν την ανάγκη στήριξής τους, καθώς μέχρι σήμερα τα ζώα που έχουν θανατωθεί ξεπερνούν τις 13.000-14.000, με τον αριθμό αυτόν να αναμένεται να αυξηθεί.

Σύμφωνα με τους ίδιους, το κόστος για να δημιουργηθεί ξανά ένα κοπάδι είναι δυσβάσταχτο για τους παραγωγούς, ενώ τα ζώα που θανατώθηκαν θα λείψουν από την αγορά είτε ως κρέας είτε από την παραγωγή γάλακτος. Ηδη ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Κώστας Τσιάρας ζήτησε με επιστολή προς την Κομισιόν πρόσθετη οικονομική στήριξη και αποζημιώσεις, αναφέροντας ότι «είναι επιτακτική η παροχή οικονομικής βοήθειας».