ΔΕΘ: Το σχέδιο για φθηνή στέγη στους νέους

Τα νέα ζευγάρια και οι φοιτητές που δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν φθηνή στέγη θα βρεθούν στο επίκεντρο των εξαγγελιών του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, ο οποίος θα ανακοινώσει νέο στεγαστικό πρόγραμμα με ευνοϊκούς όρους.

Τα νέα προγράμματα που θα σχεδιαστούν με βάση τις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές που ήδη εφαρμόζονται στην Ισπανία και την Πορτογαλία δίνουν εναλλακτικές λύσεις στους νέους που ξεκινούν τη ζωή τους.

Ποια θα είναι τα νέα μέτρα

Η πιο προωθημένη εναλλακτική μέθοδος για την απόκτηση κατοικίας λέγεται rent to own και προβλέπει τη συμφωνία ενοικίασης για ορισμένο χρονικό διάστημα και τη δυνατότητα αγοράς πριν από τη λήξη της μίσθωσης.

Οι άλλες παροχές που σχεδιάζεται να ενεργοποιηθούν είναι η επιδότηση ενοικίου και η χορήγηση επιδοτούμενων δανείων για την αγορά ή την επισκευή πρώτης κατοικίας.

Προβλέπεται επίσης η κατασκευή, ανακατασκευή και παραχώρηση-ενοικίαση κοινωνικών κατοικιών με συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ).

Ειδικότερα, οι επιλογές που εξετάζονται για την απόκτηση φθηνής στέγης από νέα ζευγάρια είναι:

• Επιδότηση επιτοκίου για δάνειο αγοράς α’ κατοικίας – επί της ουσίας πρόκειται για επιχορήγηση για την απόκτηση πρώτης κατοικίας με επιδοτούμενα δάνεια
• Επιδότηση ενοικίου σε ευρύτερες ομάδες πολιτών με εισοδηματικά και κοινωνικά κριτήρια ή και επιδότηση – επιχορήγηση ανακαίνισης. Υψηλότερη θα είναι η επιδότηση  στα χαμηλά εισοδήματα και θα μειώνεται σταδιακά όσο υψηλότερο είναι το εισόδημα των ζευγαριών. Το νέο επίδομα ενοικίου εξετάζεται να αφορά και σπίτια φοιτητών.
• Επιδότηση επιτοκίου για δάνειο επισκευής πρώτης κατοικίας.
• Άτοκα δάνεια για την αγορά ή την επισκευή πρώτης κατοικίας.
• Μακροχρόνια μίσθωση και αγορά – στη συνέχεια – του σπιτιού με έκπτωση τιμής ίση με τα καταβαλλόμενα ενοίκια.
• Οι όροι επιδοτήσεως και ενισχύσεως θα είναι πιο ευνοϊκοί όταν εργάζονται και οι δύο, ενώ για ειδικές κατηγορίες (ζευγάρι με έναν εργαζόμενο ή κανέναν εργαζόμενο) θα ληφθεί μέριμνα ακόμη και για απευθείας οικονομική επιδότηση για την κάλυψη στεγαστικών αναγκών.

Κτιριακό απόθεμα με ΣΔΙΤ

Σε δεύτερη φάση θα δημιουργηθεί ένα κτιριακό απόθεμα το οποίο θα μπορούσε να διατεθεί σε νέους εργαζομένους και ανέργους με συμβολικό ενοίκιο, ώστε σταδιακά και σε βάθος χρόνου να αποκτήσουν δικό τους ακίνητο

Το σχέδιο προβλέπει ανέγερση οικιστικών συγκροτημάτων με σύμπραξη ΔΥΠΑ (πρ. ΟΑΕΔ) – ιδιωτών. Τα σπίτια στη συνέχεια θα μοιράζονται κατά 50% στους ιδιώτες για πώληση και 50% στον ΟΑΕΔ για εκχώρηση σε νέα ζευγάρια.

Προς αξιοποίηση η περιουσία του πρώην ΟΕΚ

Υπενθυμίζουμε ότι με τον νόμο για την για την αναδιοργάνωση του ΟΑΕΔ δίνεται η δυνατότητα αξιοποίησης της περιουσίας του πρώην ΟΕΚ (που έχει περιέλθει στον ΟΑΕΔ, νυν ΔΥΠΑ), ο οποίος καταργήθηκε το 2013 με το δεύτερο μνημόνιο.

Το «ξεπάγωμα» της στεγαστικής πολιτικής με αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας της ΔΥΠΑ περιλαμβάνει την εκμίσθωση ακινήτων, την ανοικοδόμηση με δαπάνες του μισθωτή, τη δυνατότητα αγοράς ακινήτων από τη ΔΥΠΑ, αλλά και τη σύμπραξη με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς για την ανέγερση νέων ακινήτων.

Σημειώνουμε ότι παρά την κατάργηση των στεγαστικών προγραμμάτων οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα εξακολούθησαν έως το 2020 να καταβάλλουν τις εισφορές υπέρ των φορέων.

Τα δύο τελευταία χρόνια η υποχρέωση καταβολής εισφοράς έχει ανασταλεί καθώς η σωρευτική μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3,90 ποσοστιαίες μονάδες προήλθε από τις κρατήσεις υπέρ της ανεργίας, του τέως Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας και το Λογαριασμού Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΛΑΕΚ).

Αποθεματικό ύψους 2 δισ. ευρώ
Έτσι, στον ειδικό λογαριασμό του ΟΑΕΔ στην Τράπεζα της Ελλάδος έχει συσσωρευτεί ένα διόλου ευκαταφρόνητο αποθεματικό ύψους περίπου 2 δισ. ευρώ, το οποίο «λιμνάζει» για πολλά χρόνια.

Ωστόσο, δεν είναι αυτονόητο ότι το αποθεματικό προορίζεται για τη στεγαστική πολιτική, καθώς ο ψηφισμένος νόμος του υπουργείου Εργασίας με τίτλο «Δουλειές Ξανά: Αναδιοργάνωση Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης» προβλέπει την κατάργηση της αυτοτέλειας των κλάδων και των λογαριασμών.

Αυτό σημαίνει ότι οι πόροι των φορέων που έχουν συγχωνευθεί στον ΟΑΕΔ (στη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης όπως μετονομάστηκε) μπορούν να χρησιμοποιούνται για την επίτευξη και άλλων σκοπών του Οργανισμού, όπως τα προγράμματα απασχόλησης και η κατάρτιση.

Άλλωστε είναι σαφές ότι το υπουργείο Εργασίας έχει δώσει έμφαση στα προγράμματα απασχόλησης/κατάρτισης και στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων εργαζόμενων και ανέργων κάνοντας χρήση κονδυλίων έως 2 δισ. από το Ταμείο Ανάκαμψης και τα ΕΣΠΑ, καθώς οι χαμηλές δεξιότητες είναι το αδύνατο σημείο της ελληνικής αγοράς εργασίας.

Αντίθετα, η ισπανική κυβέρνηση θα χρησιμοποιήσει μέρος της χρηματοδότησης του Ταμείου Ανάκαμψης για την ανέγερση 10.000 κοινωνικών κατοικιών.

Η ευελιξία του ΟΑΕΔ

Πάντως, ο εν λόγω νόμος παρέχει ευελιξία στον ΟΑΕΔ προκειμένου να υλοποιήσει εναλλακτικές πολιτικές για τη στέγαση. Συγκεκριμένα, στον Οργανισμό δίνεται η δυνατότητα:

• Να αποκτά αδόμητα και δομημένα ακίνητα, συμπράττοντας με δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς για την ανέγερση ακινήτων με σκοπό τη στεγαστική προστασία των εργαζόμενων και των οικογενειών τους.
• Να αξιοποιήσει οικόπεδα «φιλέτα» που έχει στην κατοχή του, όπως στην Κηφισιά (11 στρέμματα), στο Μαρούσι (12 στρέμματα) και στο Ρίο (87 στρέμματα) προκειμένου, με τη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, να ανεγερθούν σύγχρονες κατοικίες που θα διατεθούν σε νέα ζευγάρια με ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής.
• Να εκμισθώνει αδόμητα ακίνητα για περισσότερο από 20 έτη. Στην περίπτωση τέτοιας μίσθωσης, ο μισθωτής μετά από δημοπρασία αναλαμβάνει την οικοδόμηση. Για παράδειγμα, αν ανεγερθεί συγκρότημα 50 διαμερισμάτων και καταστημάτων, τα 35 θα διατεθούν σε δικαιούχους και τα 15 θα δοθούν προς εκμετάλλευση.