Λογαριασμοί ρεύματος: Πώς οι πάροχοι «χτίζουν» το πράσινο ειδικό τιμολόγιο

Περισσότεροι από 7 εκατομμύρια οικιακοί καταναλωτές και επαγγελματίες έλαβαν την 1η Δεκεμβρίου από τους παρόχους ρεύματος ειδοποιητήρια είτε μέσω email είτε ταχυδρομικώς για να τους ενημερώσουν πως από την 1η Ιανουαρίου 2024 τίθεται σε ισχύ ένα νέο τιμολόγιο. Πρόκειται για το ειδικό τιμολόγιο ρεύματος ή «πράσινο».

Η υποχρέωση

Οι πάροχοι έκαναν επιπροσθέτως γνωστό πως το ειδικό τιμολόγιο θεσπίστηκε από την πολιτεία και πλέον πρέπει να το διαθέτουν όλοι. Όπως επίσης πως υποχρεωτικά, όλοι οι καταναλωτές – πλην εκείνων με σταθερό τιμολόγιο – μεταπίπτουν από την 1η Ιανουαρίου στο ειδικό ή «πράσινο» τιμολόγιο. Εάν δεν συμφωνούν μπορούν μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2024 να αλλάξουν τιμολόγιο. Και να επιλέξουν ή τα κυμαινόμενα (κίτρινα) ή τα σταθερά (μπλε).

Ο Σκυλακάκης και το πράσινο ειδικό τιμολόγιο

Το ειδικό τιμολόγιο ρεύματος ή «πράσινο» προτάθηκε – και πλέον αποτελεί νόμος του κράτους – από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Θεόδωρο Σκυλακάκη.

Ο κ. Σκυλακάκης έκανε γνωστή τη θέση του πως με δεδομένο ό,τι στις 31 Δεκεμβρίου 2023 παύουν τα έκτακτα μέτρα στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας (παγωμένη ρήτρα αναπροσαρμογής, αναγγελία χρεώσεων στους λογαριασμούς δέκα ημέρες πριν την ισχύ τους, πλαφόν στην πάγια χρέωση και επιδοτήσεις), πως οι καταναλωτές πρέπει να έχουν έναν «μπούσουλα» για τη σύγκριση των τιμολογίων που διαθέτουν μέσω των προγραμμάτων τους οι πάροχοι.

Ο υπουργός υποστηρίζει πως η δομή των τιμολογίων δεν είναι αντιληπτή από τους καταναλωτές, οι οποίοι και δυσκολεύονται στην κατανόηση τους και πολύ περισσότερο με την επαναφορά της ρήτρας αναπροσαρμογής (μηχανισμός διακύμανσης θα λέγεται πλέον).

Έτσι, υποχρέωσε τους προμηθευτές ρεύματος να εφαρμόσουν ένα συγκεκριμένο τιμολόγιο το οποίο θα δίνει τη δυνατότητα στους καταναλωτές να γνωρίζουν κάθε πρώτη του μηνός την τελική χρέωση του μήνα κατανάλωσης. Καθιέρωσε έναν μαθηματικό τύπο – αλγόριθμο, ο οποίος αυτόματα στο τέλος του μήνα θα διορθώνει τυχόν αστοχίες των παρόχων στην κοστολόγηση της χρέωσης τους.

Το πράσινο ή ειδικό τιμολόγιο θα ισχύει μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου του 2024.

Πώς λειτουργεί το ειδικό τιμολόγιο

Σύμφωνα με το νόμο και την έκδοση σχετικής υπουργικής απόφασης το ειδικό τιμολόγιο ή «πράσινο» αποτελείται από δύο μέρη.

Το πρώτο είναι η βασική τιμή προμήθειας. Αυτή προκύπτει από την τιμή εκκαθάρισης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (τιμή χονδρεμπορικής αγοράς) του προηγούμενου μήνα συν τα όποια κόστη προμήθειας ρεύματος υπολογίζει ο πάροχος.

Το δεύτερο μέρος είναι ο μηχανισμός διακύμανσης. Πρόκειται για έναν μαθηματικό τύπο ο οποίος, όπως έχει οριστεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, έρχεται να διορθώσει τη βασική τιμή προμήθειας που όρισε ο πάροχος. Η διόρθωση θα περνά στον επόμενο μήνα κατανάλωσης. Αυτός ο μαθηματικός τύπος περιλαμβάνει κατώτατο και ανώτατο όριο διακύμανσης της τιμής εκκαθάρισης του προηγούμενου μήνα. Τα όρια αυτά τα επιλέγουν ελεύθερα οι πάροχοι. Ο μηχανισμός διακύμανσης ενεργοποιείται όταν η τιμή εκκαθάρισης είναι χαμηλότερη από το κατώτατο όριο ή υψηλότερη από το ανώτατο όριο. Κάτι δηλαδή σαν τη ρήτρα αναπροσαρμογής που ίσχυε πριν τα έκτακτα μέτρα της ενεργειακής κρίσης.

Επίσης δίνεται και η δυνατότητα στους παρόχους να δίνουν και εκπτώσεις. Η έκπτωση αυτή δίνεται επί της βασικής τιμής προμήθειας.

Έτσι το άθροισμα της βασικής τιμής προμήθειας και του μηχανισμού διακύμανσης δίνει την τελική τιμή χρέωσης του καταναλωτή. Σε αυτήν συνυπολογίζεται και τυχόν έκπτωση. Ο καταναλωτής βλέπει μία τελική τιμή, την οποία μπορεί να τη συγκρίνει μεταξύ όλων των παρόχων. Κι αυτό είναι το «πράσινο» τιμολόγιο.

Στο ειδικό τιμολόγιο ή «πράσινο» ο κάθε καταναλωτής ακόμη κι αν δεν το επιλέξει μέχρι τις 31 Ιανουαρίου και αλλάξει μπορεί ανά πάσα στιγμή να επιστρέψει.

Επίσης με το «πράσινο» τιμολόγιο αποφεύγει τις αιφνιδιαστικές αλλαγές των χρεώσεων. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι πάροχοι, οι οποίοι στη διάρκεια της ισχύος των έκτακτων μέτρων φρόντιζαν να ανακοινώνουν προγράμματα – κράχτες με χαμηλές χρεώσεις και ταυτόχρονα σε άλλα που έτρεχαν εδώ και μήνες να κάνουν αυξήσεις με τους πελάτες τους να βρίσκονται ξαφνικά με επιβαρύνσεις.

Οι πάροχοι ρεύματος

Οι πάροχοι παρά τις αρχικές τους αντιρρήσεις εφάρμοσαν τον νόμο. Και επί της ουσίας επέλεξαν ένα από τα προγράμματα που διέθεταν για να το χρωματίσουν «πράσινο» ή να το ονοματίσουν ειδικό τιμολόγιο ή και να ορίσουν νέα προγράμματα στα οποία εφαρμόζουν το πράσινο τιμολόγιο.

Για παράδειγμα η ΔΕΗ όρισε ως τέτοιο τιμολόγιο το Γ1/Γ1Ν, ο ΗΡΩΝ το Basic Home, η Protergia, το Protergia Ειδικό Τιμολόγιο Οικιακό, η Elpedison, το Elpedison Ειδικό Τιμολόγιο Οικιακό κ.ο.κ.

Βάσει του νόμου και σχετικής υπουργικής απόφασης, οι πάροχοι είχαν την υποχρέωση μέχρι την 1η Δεκεμβρίου 2023 να ανακοινώσουν τη βασική τιμή προμήθειας και τους συντελεστές του μαθηματικού τύπου.

Κάποιοι πάροχοι δεν έδωσαν ακόμα τις εκπτώσεις αλλά και τις τελικές τιμές χρέωσης.

Όλοι οι πάροχοι έχουν το περιθώριο να ανακοινώσουν την τελική τιμή χρέωσης του Ιανουαρίου την πρώτη εκείνου του μήνα. Επίσης για έξι μήνες από την 1η Ιανουρίου του 2024 δεν μπορούν να αλλάζουν τους συντελεστές που όρισαν ως κατώτατο και ανώτατο όριο στον μηχανισμό διακύμανσης.

Η επιλογή τιμολογίου

Στο διά ταύτα, όποιος επιλέξει να μπει στη διαδικασία να ερμηνεύσει τον τρόπο διαμόρφωσης του πράσινου τιμολογίου ή ακόμα και του κίτρινου θα δυσκολευτεί.

Η ύπαρξη μαθηματικού τύπου και η επιβεβαίωση του μέσω μαθηματικών πράξεων και αναζήτησης των τιμών εκκαθάρισης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι δύσκολη άσκηση.

Το πράσινο τιμολόγιο ίσως έχει ένα πλεονέκτημα έναντι των άλλων που είναι η γνώση της τελικής χρέωσης από την 1η κάθε μήνα. Επίσης δεν είναι τόσο ευμετάβλητο όπως το κίτρινο τιμολόγιο. Το τελευταίο, όμως, δεν έχει μεγάλο ρίσκο για τους παρόχους έναντι του πράσινου. Κι αυτό γιατί ακόμα και στην περίπτωση του πράσινου τιμολογίου καλούνται να προβλέψουν την τιμή.

Όπως και νά’χει, παράγοντες της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας εκτιμούν ότι από το νέο έτος με την επιστροφή σε ρυθμούς ελεύθερης αγοράς οι τιμές ρεύματος θα είναι χαμηλότερες.

Το ισχύον πλαίσιο μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου 2023, περιείχε το ρίσκο της πρόβλεψης των τιμών για τους παρόχους, οι οποίοι το μετακύλιαν στην τιμή κατανάλωσης. Πλέον αυτό το ρίσκο περιορίζεται (πράσινο τιμολόγιο) έως και εξαλείφεται (κίτρινο τιμολόγιο). Το τελευταίο θα ακολουθεί τις διακυμάνσεις της χονδρεμπορικής αγοράς.