IRIS: Υποχρεωτικό και για τις επιχειρήσεις

Διευρύνεται και στις επιχειρήσεις η αποδοχή πληρωμών μέσω IRIS με ρύθμιση που έχει ενταχθεί στο νομοσχέδιο για την Κεφαλαιαγορά του ΥΠΕΘΟ.

Όπως αναφέρεται «τα νομικά πρόσωπα που είναι δικαιούχοι πληρωμής, στο πλαίσιο των συναλλαγών τους με πληρωτές οι οποίοι ενεργούν για λόγους που δεν εμπίπτουν στην εμπορική, επιχειρηματική ή επαγγελματική τους δραστηριότητα (σ.σ. δηλαδή ιδιώτες), δέχονται υποχρεωτικά πληρωμές μέσω υπηρεσιών άμεσης πληρωμής».

Η υποχρέωση για τις επιχειρήσεις, σύμφωνα με τις μεταβατικές διατάξεις του νομοσχεδίου, τίθεται σε ισχύ από τις 31 Οκτωβρίου, έτσι ώστε να έχουν το αναγκαίο χρονικό διάστημα προσαρμογής τους. Ήδη, έχει καταστεί υποχρεωτική η αποδοχή πληρωμών μέσω IRIS από τους επαγγελματίες (562.548 εγγεγραμμένα ΑΦΜ).

Ουσιαστικά, η ρύθμιση αυτή είναι άλλο ένα βήμα στην κατεύθυνση στήριξης των ηλεκτρονικών πληρωμών, με παράλληλο περιορισμό της χρήσης μετρητών, κίνηση που, όπως κατέδειξε η πρόσφατα δημοσιοποιηθείσα μελέτη της ΑΑΔΕ, εισφέρει σημαντικά στη μάχη κατά της φοροδιαφυγής.

Να σημειωθεί ότι πάνω από 3,6 καταναλωτές χρησιμοποιούν το IRIS για μεταφορές χρημάτων μεταξύ τους και μάλιστα χωρίς προμήθειες. Μάλιστα το 2024 αλλά και τους πρώτους μήνες του 2025 συνεχίζεται η έντονα ανοδική τροχιά της διατραπεζικής υπηρεσίας IRIS payments, η οποία παρέχεται από τις τράπεζες, σε συνεργασία με τη ΔΙΑΣ Α.Ε., και αποσκοπεί στην εξασφάλιση συναλλαγών με ακόμη μεγαλύτερη ταχύτητα, ευκολία, ευελιξία και ασφάλεια. Με βάση τα στοιχεία της ΔΙΑΣ, οι πληρωμές μέσω IRIS, το 2024, είχαν συνολική αξία €6,1 δισ. (+110% ετήσια αύξηση).

Στην οικογένεια των υπηρεσιών IRIS Payments περιλαμβάνονται οι άμεσες μεταφορές χρημάτων μεταξύ φίλων (IRIS P2P), μεταξύ επαγγελματιών (IRIS P2B), καθώς επίσης και οι πληρωμές σε ηλεκτρονικό κατάστημα (IRIS eCommerce), οι οποίες κατάφεραν να πετύχουν ιδιαίτερα ισχυρούς ρυθμούς αύξησης συναλλαγών, ύψους 142%, 844% και 94% αντίστοιχα, σε σχέση με τα ανάλογα μεγέθη του 2023.

Πλέον, λοιπόν, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας ενισχύει την τάση αυτή διευκολύνοντας ακόμα περισσότερο τους καταναλωτές στις άνευ προμήθειας συναλλαγές τους.

Έλεγχος για τους επαγγελματικούς λογαριασμούς

Την ίδια ώρα, με άλλη διάταξη στο ίδιο νομοσχέδιο, μπαίνουν ασφαλιστικές δικλείδες στους επαγγελματικούς λογαριασμούς που δηλώνονται για το IRIS.

Συγκεκριμένα εισάγεται υποχρέωση των παρόχων υπηρεσιών πληρωμής, κατά την εγγραφή δικαιούχου πληρωμής σε υπηρεσία άμεσης πληρωμής από λογαριασμό σε λογαριασμό (σ.σ. IRIS), να επιβεβαιώνουν αν ο λογαριασμός που δηλώνεται στην υπηρεσία άμεσης πληρωμής περιλαμβάνεται στους επαγγελματικούς λογαριασμούς που έχουν δηλωθεί στο Μητρώο Επαγγελματικών Λογαριασμών της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων.

Για τον έλεγχο αυτό είναι αναγκαία η συνδρομή της εταιρείας «Διατραπεζικά Συστήματα Α.Ε.» (ΔΙΑΣ ΑΕ), η οποία, δυνάμει σχετικής συμφωνίας των μερών, λειτουργεί ως «ενδιάμεσο hub». Ως εκ τούτου, για να μπορεί η ΔΙΑΣ ΑΕ να χορηγεί στους παρόχους υπηρεσιών πληρωμής, νομίμως προσωπικά δεδομένα για άλλη πράξη επεξεργασίας, όπως είναι η εγγραφή χρήστη σε υπηρεσίες άμεσης πληρωμής IRIS P2B/P2P, θα πρέπει να διαθέτει έγκυρη νομική βάση που να καλύπτει και αυτή την επιπλέον πράξη επεξεργασίας.

Προστασία και στα ηλεκτρονικά πορτοφόλια

Εν τω μεταξύ, σε πλήρη εναρμόνιση με την Οδηγία 2015/2366, υιοθετείται πλήρες ακατάσχετο  του λογαριασμού που τηρούν τα ιδρύματα πληρωμών σε πιστωτικά ιδρύματα για σκοπούς διασφάλισης των χρηματικών ποσών που λαμβάνουν από τους χρήστες των υπηρεσιών πληρωμών ή μέσω άλλου παρόχου υπηρεσιών πληρωμών για την εκτέλεση πράξεων πληρωμής.

Ο ξεχωριστός λογαριασμός σε πιστωτικό ίδρυμα είναι ανεκχώρητος και ακατάσχετος έναντι οποιουδήποτε τρίτου, συμπεριλαμβανομένου του Δημοσίου και του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ), πλην του ιδρύματος ηλεκτρονικού χρήματος.

Σε περίπτωση θέσης του ιδρύματος ηλεκτρονικού χρήματος σε ειδική εκκαθάριση, το σύνολο του ποσού που είναι κατατεθειμένο σε αυτόν αποχωρίζεται από τη λοιπή περιουσία του ιδρύματος και αποδίδεται από τον ειδικό εκκαθαριστή στους δικαιούχους.

Ουσιαστικά η ρύθμιση αφορά  τα χρήματα που διατηρούν οι πολίτες σε πλατφόρμες όπως η Revolut, η Viva Wallet και άλλα ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος. Η σχετική τροπολογία, που κατατέθηκε στο ίδιο σχέδιο νόμου, τροποποιεί το άρθρο 10 του ν. 4537/2018 και εξασφαλίζει ότι τα ποσά που είναι κατατεθειμένα σε ιδρύματα πληρωμών και ηλεκτρονικού χρήματος δεν κατάσχονται σε περίπτωση εκκαθάρισης, σύμφωνα με τα άρθρα 145 και 153 του ν. 4261/2014.