Απειλείται και η Ελλάδα με διακοπή της ροής φυσικού αερίου

Στο αυριανό Συμβούλιο υπουργών Ενέργειας της ΕΕ θα «ζυγιστούν» οι προτάσεις της Κομισιόν για την αντιμετώπιση του ενεργειακού τυφώνα, τις οποίες ανακοίνωσε χθες η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντε Λάιεν.

Στα μέτρα που αποσκοπούν να ανακουφίσουν τα 27 κράτη-μέλη από τις αστρονομικές τιμές του φυσικού αερίου και θα αποτελέσουν την πρώτη –αλλά ετεροχρονισμένη- ευρωπαϊκή παρέμβαση στο ενεργειακό κόστος, υπάρχουν ήδη οι πρώτες ενστάσεις, κάτι που δείχνει και το βαθμό δυσκολίας για να υπάρξει μια συμφωνία αύριο στο συμβούλιο υπουργών.

Σύμφωνα με πληροφορίες μετά την Τσεχία που ανακοίνωσε χθες ανοικτά ότι διαφωνεί με την επιβολή πλαφόν στο φυσικό αέριο, θεωρώντας ότι αποτελεί ένα πολιτικό εργαλείο και όχι λύση, ενστάσεις φαίνεται να διατυπώνει για την «αρχιτεκτονική» των μέτρων και η ελληνική πλευρά.

Η Ελλάδα, η οποία φαίνεται να συγχρονίζεται και με την Ιταλία στο πεδίο αυτό, προτάσσει πλαφόν στη τιμή του TTF με συγκεκριμένη πρόταση που έχει καταθέσει στην ΕΕ εδώ και μήνες και ο Έλληνας πρωθυπουργός. Η πρόταση για ανώτατη τιμή στην προμήθεια του φυσικού αερίου θεωρείται δυνητικά επιζήμια για τα συμφέροντα της χώρας μας.

Ο κυριότερος λόγος είναι ότι σήμερα η Ελλάδα προμηθεύεται αέριο μέσω του τουρκικού διαδρόμου Turk Stream, ο οποίος συνεχίζει να λειτουργεί και να τροφοδοτεί τις χώρες αδιάλειπτα εν αντιθέσει με τον Nord Stream 1 που έχει σταματήσει και ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει διαμηνύσει σε όλους τους τόνους ότι δεν θα επαναλειτουργήσει εάν δεν αρθούν οι κυρώσεις εναντίον της Μόσχας. Χθες μάλιστα από το Ανατολικό Οικονομικό Φόρουμ στο Βλαδιβοστόκ, προειδοποίησε ότι εάν η Ευρώπη προχωρήσει στην επιβολή πλαφόν στο ρωσικό αέριο και πετρέλαιο, τότε η Μόσχα θα αθετήσει τα συμβόλαια παραγωγής της.

Τί σημαίνει αυτό; Πολύ απλά ότι αν η ΕΕ συμφωνήσει στην επιβολή πλαφόν όπως προβλέπουν τα έκτακτα μέτρα της Κομισιόν, τότε και η Ελλάδα θα είναι υποχρεωμένη να τα εφαρμόσει, χάνοντας όμως το «σίγουρο» Ρωσικό αέριο που συνεχίζει να καλύπτει νευραλγικές ανάγκες της χώρας.

Ακόμη και στην παραδοχή ότι η Ελλάδα έχει οργανώσει τις άμυνές της και είναι επαρκώς προετοιμασμένη στο ενδεχόμενο διακοπής της ροής αερίου από την Μόσχα, έχοντας αξιοποίηση εναλλακτικές πηγές τροφοδοσίας (Ρεβυθούσα, αύξηση λιγνίτη, μετατροπή μονάδων φυσικού αερίου σε ντίζελ), το ρωσικό στοπ θα αποτελούσε ένα ισχυρό σοκ για την οικονομία και την ασφαλή τροφοδοσία της χώρας.

Η διακοπή της τροφοδοσίας της Ευρώπης από την Gazprom, θα οδηγούσε επίσης σε μια νέα έκρηξη τιμών και θα εκτίνασσε εκ νέου το κόστος της ενέργειας,  μεγαλώνοντας την ανάγκη των επιδοτήσεων που αποτελούν σήμερα το μεγαλύτερο πονοκέφαλο για τους εθνικούς προϋπολογισμούς.

Σοβαρές παρατηρήσεις προβάλλει η ελληνική πλευρά και για τον μηχανισμό ανάκτησης εσόδων από την ηλεκτροπαραγωγή (πλην φυσικού αερίου) που προτείνει η Κομισιόν. Η άποψη που εκφράζεται είναι ότι η επιβολή  πλαφόν στα 200 ευρώ ανά τεχνολογία (πλην αερίου) είναι πάνω από τα όρια που έχει θεσπίσει η Ελλάδα (85 ευρώ/MWh για τις ΑΠΕ, 112 ευρώ για τα υδροηλεκτρικά) με αποτέλεσμα –αν εφαρμοστεί σε αυτά τα επίπεδα- να κινδυνεύουν να περιοριστούν τα έσοδα από τα υπερκέρδη των ηλεκτροπαραγωγών που από τις αρχές Ιουλίου τροφοδοτούν επιτυχώς το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης άρα και τις επιδοτήσεις στο ρεύμα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε χθες μέτρα πέντε σημείων για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης.

Η ενεργειακή εξοικονόμηση με στόχο την μείωση της ζήτησης με την επιβολή ενός υποχρεωτικού στόχου για τη μείωση της χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας στις ώρες αιχμής είναι από τα μέτρα που θεωρούνται ότι θα τύχουν καθολικής αποδοχής και ήδη έχουν ξεκινήσει να μελετώνται και να εφαρμόζονται από τις χώρες μεταξύ των οποίων και την Ελλάδα.

Προτείνεται επίσης ανώτατο όριο στα έσοδα των εταιρειών που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια με χαμηλό κόστος. Όπως τονίστηκε χθες από την Πρόεδρο της ΕΕ, οι πηγές ενέργειας με χαμηλές εκπομπές άνθρακα έχουν δημιουργήσει απροσδόκητα έσοδα, τα οποία δεν αντικατοπτρίζουν το κόστος παραγωγής τους. Τα απροσδόκητα αυτά κέρδη θα υποστηρίξουν ευάλωτα νοικοκυριά και επαγγελματίες. Η ΕΕ, προτείνει να εφαρμοστεί κάτι παρόμοιο με τα απροσδόκητα κέρδη και των εταιρειών ορυκτών καυσίμων. Οι εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου έχουν επίσης τεράστια κέρδη. Ως εκ τούτου, θα προταθεί συνεισφορά αλληλεγγύης για τις εταιρείες ορυκτών καυσίμων.

Τα ευρωπαϊκά μέτρα έχουν πρόνοια και για τις εταιρείες κοινής ωφέλειας ενέργειας, οι οποίες καλούνται να καταβάλλουν εξωπραγματικά ποσά κεφαλαίων για να αγοράσουν ενέργεια, τα οποία απειλούν την ικανότητά τους να συναλλάσσονται και τη σταθερότητα των μελλοντικών αγορών.

Στο πλαίσιο αυτό εξετάζεται η ενίσχυση της ρευστότητάς τους από τα κράτη μέλη. Τέλος στα μέτρα της Κομισιόν περιλαμβάνεται και το πλαφόν στο ρωσικό φυσικό αέριο ως μοχλός πίεσης της Μόσχας και περικοπής των εσόδων με τα οποία χρηματοδοτεί την πολεμική μηχανή εναντίον της Ουκρανίας.