Γιατί σταμάτησε η αναβάθμιση της ναυστάθμου στη Σούδα;

Media+ 05/12/2023Τελευταία ενημέρωση: 05/12/2023

Ανάγνωση 2 λεπτών

Στην απόφαση να σχεδιαστεί από την αρχή ο μακροπρόθεσμος προγραμματισμός για τα εξοπλιστικά προγράμματα έχει καταλήξει ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Δένδιας, με σκοπό τον εξορθολογισμό των δαπανών.

Σύμφωνα με άριστα πληροφορημένες πηγές, έπειτα από διεξοδική ανάλυση των δεδομένων, ο κ. Δένδιας και οι στενοί συνεργάτες του κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι όχι απλά δεν υπάρχει δημοσιονομικός χώρος για νέα εξοπλιστικά προγράμματα, αλλά ούτε και περιθώριο για πληρωμές προγραμμάτων που είναι ήδη ενεργά. Κι επειδή η άμυνα της χώρας δεν είναι κάτι που μπορεί να αντιμετωπίζεται με όρους εσαεί περικοπών, αποφασίστηκε η αναστολή κάποιων χρηματοδοτήσεων αλλά και έργων υποδομών, έως ότου επανεξεταστεί η αναγκαιότητα κάποιων από όλα αυτά. Τα δύσκολα δημοσιονομικά χρόνια είναι τα επόμενα τέσσερα (2024-27), με κάποιον χώρο να ανοίγει ξανά μετά το 2028. Περιττό να ειπωθεί ότι οι αποφάσεις αυτές δεν αφορούν προγράμματα τα οποία έχουν βαρύνουσα πολιτική σημασία, όπως είναι η προμήθεια (εν καιρώ) των F-35. Ανάμεσα σε όλα όσα «παγώνουν» είναι κάποια αμφιλεγόμενα εξοπλιστικά, όπως η αναβάθμιση των πολλαπλών εκτοξευτών πυραύλων MLRS M270 (1 δισ.) και η αγορά νέων κορβετών (που υπολογίζεται ότι αυτή τη στιγμή κυμαίνονται στα 2,1 δισ.).

Ανάμεσα στα έργα τα οποία αναστέλλονται συγκαταλέγονται και ορισμένα κατά γενική ομολογία απαραίτητα, όπως η αναβάθμιση και επέκταση των υποδομών των εγκαταστάσεων του ναυστάθμου Κρήτης, που έχει υπολογιστεί στα 190 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, τη δημοπράτηση των έργων είχε υπογράψει ο υφυπουργός Εθνικής Aμυνας Γιάννης Κεφαλογιάννης τον περασμένο Σεπτέμβριο. Προεξοφλείται, πάντως, ότι τα συγκεκριμένα έργα θα γίνουν, έστω και με κάποια χρονική καθυστέρηση, λόγω της ανάγκης ταχύτερης πρόσβασης μέρους του στόλου στην Ανατολική Μεσόγειο. Αντιθέτως, πιο μόνιμη φαίνεται ότι μπορεί να είναι η αναστολή λειτουργίας του λιμανιού που επιχειρήθηκε να κατασκευαστεί τα τελευταία χρόνια στον Παγασητικό Κόλπο, με σκοπό τη μεταφορά των αρματαγωγών του Πολεμικού Ναυτικού και τη δημιουργία, ουσιαστικά, ενός ακόμη ναυστάθμου, το δυνητικό έργο του οποίου αμφισβητήθηκε ως προς την επιχειρησιακή αναγκαιότητά του από αρκετούς. Το λιμάνι στον Παγασητικό ήταν ένα έργο που υποστηρίχθηκε ιδιαιτέρως από τον απερχόμενο αρχηγό ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνο Φλώρο. Σε γενικές γραμμές, η εκ νέου ιεράρχηση αποτελεί και αφορμή για συζήτηση με τη νέα ηγεσία του στρατεύματος που θα προκύψει από τις κρίσεις τις επόμενες εβδομάδες.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα έργα αυτά χρηματοδοτούνται από αμιγώς εθνικούς πόρους (Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων), ως εκ τούτου η υλοποίησή τους είναι στενά συναρτημένη με τα δημοσιονομικά περιθώρια του προϋπολογισμού. Τις δυσκολίες του προϋπολογισμού αποκαλύπτει και η χθεσινή αποστροφή του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη, ο οποίος (ΑΝΤ1) σημείωσε ότι οι αμυντικές δαπάνες είναι ένας από τους τρεις βασικούς παράγοντες (οι άλλοι δύο το κόστος εξυπηρέτησης χρέους και οι συντάξεις) που δεν επιτρέπουν σημαντική μείωση του ΦΠΑ. «Oι φρεγάτες και τα αεροπλάνα στοιχίζουν», είπε ενδεικτικά ο κ. Χατζηδάκης, περιγράφοντας την προσπάθεια που γίνεται.

Εργαλείο χρηματοδότησης

Αν και το νέο μακροπρόθεσμο πρόγραμμα εξοπλιστικών δεν έχει καταρτιστεί ακόμη, είναι απολύτως σαφές ότι η Αθήνα δίνει βαρύτητα στις διαπραγματεύσεις των προηγούμενων δύο ετών με τις ΗΠΑ για επιστροφή της Ελλάδας σε ένα παλιό εργαλείο χρηματοδότησης αγοράς αμερικανικών οπλικών συστημάτων (FMF/Foreign Military Funding). Αν και οι συζητήσεις έχουν ξεκινήσει προ σχεδόν δύο ετών, φαίνεται ότι βρίσκονται σε τροχιά ολοκλήρωσης. Επί της ουσίας, μέσω FMF, που αποτελεί ένα μεικτό σύστημα δανείων με ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής και επιχορηγήσεις, μπορεί να καλυφθούν δανειοδοτικές ανάγκες ακόμη και σημαντικών προγραμμάτων (όπως τα αεροσκάφη πέμπτης γενιάς F-35) ή και μικρότερων, που μπορεί να αφορούν ελικόπτερα, λέμβους ή παράκτια περιπολικά.

Σε κάθε περίπτωση οι συζητήσεις είναι σε εξέλιξη, ενώ από τα γενικά επιτελεία έχει ζητηθεί ιεράρχηση των αιτημάτων τους κατά απόλυτη προτεραιότητα, προκειμένου να προκριθούν για χρηματοδότηση συστήματα που καλύπτουν πραγματικές ανάγκες και όχι κλαδικού χαρακτήρα προμήθειες. Βασικός μπούσουλας για τα νέα συστήματα είναι η τεχνολογική αιχμή και τα διδάγματα που έχουν εξαχθεί από τις πρόσφατες πολεμικές συγκρούσεις στην Ουκρανία και τον νότιο Καύκασο.