Φαράγγι Σαμαριάς: Ηλεκτροδότηση από τον άνεμο, τον ήλιο και το νερό

Ηλεκτροδότηση από τον ήλιο, το νερό και τον άνεμο για 3 από τα φυλάκια του Εθνικού Δρυμού της Σαμαριάς, χάρη σε μία πρωτοποριακή μελέτη του Φορέα Διαχείρισης και την εφαρμογή της από τη “Σαρρής Ενεργειακή”. Η αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε μία περιοχή δυσπρόσιτη, όπου δεν είναι θεμιτή καμία σύνδεση με το δίκτυο ηλεκτροδότησης, αποτελεί και παράδειγμα για ανάλογες εγκαταστάσεις σε ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές.

«Υπογράψαμε τη σύμβαση τον Οκτώβρη του 2015 με τον Φορέα Διαχείρισης και μέσα σε έναν μήνα ολοκληρώσαμε το έργο για την εγκατάσταση αυτόνομων ενεργειακών συστημάτων. Το χρονοδιάγραμμα ήταν πολύ “σφιχτό” για να προλάβουμε τις καιρικές συνθήκες και την ολοκλήρωση του Ε.Σ.Π.Α.» μάς εξηγεί ο κ. Παναγιώτης Σαρρής, μηχανολόγος – μηχανικός, γενικός διευθυντής της “Σαρρής Ενεργειακή”. Πέρα από τα συστήματα παραγωγής ενέργειας   η σύμβαση των 55.000 προέβλεπε και την κατασκευή ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων στα φυλάκια που δεν υπήρχαν μέχρι σήμερα, ενώ η εταιρεία για δύο χρόνια θα έχει την ευθύνη για τη συντήρηση του συστήματος.

Η μεταφορά του εξοπλισμού ήταν ίσως το πιο δύσκολο κομμάτι των εργασιών. «Αν σκεφτείτε ότι κάθε μπαταρία ζύγιζε 60 κιλά και χρειάστηκε να μεταφέρουμε 18 μπαταρίες σε Αγ. Νικόλαο, οικισμό Σαμαριάς και Ποριά, συν επίσης τον υπόλοιπο εξοπλισμό, αντιλαμβάνεστε πως δεν ήταν κάτι εύκολο. Ο τομέας των logistics ήταν πολύ βασικός καθώς θα έπρεπε πριν ξεκινήσουμε για Σαμαριά να έχουμε προνοήσει για το καθετί. Είχαμε την πολύ μεγάλη βοήθεια των ανθρώπων της Δασικής Υπηρεσίας και ειδικά του αγωγιάτη γιατί η μεταφορά του εξοπλισμού γινόταν με μουλάρια, ένα μέσο… όχι και τόσο εύκολο στον χειρισμό».

ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

«Και τα τρία φυλάκια δεν ήταν στο δίκτυο ηλεκτροδότησης και δεν θέλαμε να ενταχθούν σε αυτό. Εχουν όμως ανάγκες όπως να λειτουργήσει το ψυγείο, να έχουν οι φύλακες εκεί λίγο φως, να μπορεί να ηλεκτροδοτηθεί το ιατρείο, γι’ αυτό και σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε το αυτόνομο σύστημα ηλεκτροδότησής τους με ΑΠΕ» δηλώνει ο πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης κ. Πέτρος Λυμπεράκης, συμπληρώνοντας πως «θέλαμε κάτι πιο μόνιμο, που παράλληλα δεν θα διαταράσσει το περιβάλλον της περιοχής. Οι λύσεις ήταν πάνω – κάτω δεδομένες. Στον Αγ. Νικόλαο η ασφαλής πηγή θα ήταν το ηλιακό, στα Ποριά που φυσάει πολύ, ιδανικό ήταν μια μικρή ανεμογεννήτρια και στη Σαμαριά, με το άφθονο νερό, επιλέξαμε ένα υδροηλεκτρικό σύστημα».

Από τη μεριά του ο κ. Γιάννης Δεμεσούκας, που είχε την ευθύνη της επίβλεψης του έργου από μεριάς του Φορέα, τόνισε πως έγινε μια πολύ προσεγμένη εργασία με βάση τον σχεδιασμό και τις ανάγκες της περιοχής που θα δώσει λύση στο ζήτημα της ενεργειακής κάλυψης των φυλακίων.

Το έργο χρηματοδοτήθηκε από το Ε.Σ.Π.Α. στο πλαίσιο του επιχειρησιακού προγράμματος “Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη”.

Ανάλογα συστήματα, όπως λένε οι άνθρωποι του Φορέα, θα μπορούσαν να εγκατασταθούν και σε άλλες περιοχές που υπάρχει ανάγκη για ηλεκτροδότηση από ΑΠΕ.

Αιολική ενέργεια στα Ποριά

Στη θέση Ποριά είναι εγκατεστημένο ένα από τα φυλάκια του Εθνικού Δρυμού. Η περιοχή βρίσκεται στη μέση σχεδόν του φαραγγιού. «Τα Ποριά έχουν πολύ αέρα, βρίσκονται σε ένα σημείο ψηλά στα όρια του φαραγγιού. Εκεί τοποθετήσαμε μία ανεμογεννήτρια 1 ΚW που είναι υπεραρκετή για το φυλάκιο. Μπορούμε να υποστηρίξουμε φωτισμό, συσκευές, ψυγείο και τη θέρμανση του χώρου» αναφέρει ο κ. Σαρρής. Οταν πνέουν άνεμοι πολύ ισχυροί, μπορεί η ανεμογεννήτρια να αφαιρεθεί ώστε να προστατευτεί. Το ίδιο γίνεται όταν το φυλάκιο δεν είναι στελεχωμένο με προσωπικό.

Φωτοβολταϊκά στον Αγιο Νικόλαο

Κατεβαίνοντας στο φαράγγι το πρώτο φυλάκιο που συναντά ο επισκέπτης είναι αυτό του Αγίου Νικολάου. Το φυλάκιο δεν θα μπορούσε να ηλεκτροδοτηθεί με ανεμογεννήτρια ή με υδροηλεκτρικό έργο γι’ αυτό και οι μελετητές επέλεξαν τα φωτοβολταϊκά. «Η βλάστηση περιορίζει την ηλιοφάνεια, αλλά είδαμε ότι μπορεί να δεχθεί ένα φωτοβολταϊκό στην οροφή του φυλακίου. Βάλαμε ένα σύστημα που δίνει 30% περισσότερο ρεύμα σε σχέση με ένα συμβατικό φωτοβολταϊκό και αυξήσαμε τη χωρητικότητα των μπαταριών προκειμένου το σύστημά μας να είναι πιο λειτουργικό καθώς στο φυλάκιο μένουν φύλακες για αρκετές ημέρες» εξηγεί ο κ. Σαρρής.

Υδροηλεκτρικό έργο για τον οικισμό της Σαμαριάς

Το χωριό της Σαμαριάς λειτουργεί ως κέντρο ελέγχου του φαραγγιού, με συνεχή παρουσία φυλάκων, όταν ο Δρυμός είναι ανοικτός, μερικές φορές ακόμα και τον χειμώνα.
«Εκεί υπάρχει μία ανεξάντλητη πηγή ενέργειας, το νερό, που έρχεται από την πηγή “Μητατούλι” όλη τη διάρκεια του χρόνου και το καλοκαίρι. Η πηγή είναι στα 600 μέτρα. Το σχέδιό μας ήταν να ηλεκτροδοτηθεί το φυλάκιο, ο ξενώνας, το ιατρείο, ενώ μετά την πρώτη επίσκεψή μας στην περιοχή συμφωνήσαμε να παρέχουμε και ρεύμα στο κτήριο των εργατών και σε μια πρέσα για τα απορρίμματα. Στο χωριό υπήρχε μία λάμπα το βράδυ και οι όποιες εργασίες, όπως το μαγείρεμα, γίνονταν με γκάζι και απαιτούνταν η μεταφορά φιαλών υγραερίου» σημειώνει ο κ. Σαρρής.

Tο νερό κατεβαίνει από την πηγή με λάστιχο από τα 600  μ. στα 330 μ. όπου βρίσκεται ο οικισμός της Σαμαριάς. Αυτή η υψομετρική διαφορά θα έδινε υπό ιδανικές συνθήκες 27 ατμόσφαιρες. Για να χαλιναγωγήσουμε την ορμή του νερού τοποθετήσαμε μια δεξαμενή σε απόσταση 40 μέτρα από τον οικισμό. Η δεξαμενή χρησιμοποιείται και για την καθίζηση των ιζημάτων του νερού, βγάζει τον αέρα και μηδενίζει την πίεση που ασκείται στο δίκτυο. Το νερό πηγαίνει σε υδρογεννήτρια  που παράγει 1.300 Watt 24 ώρες το 24ωρο» λέει ο κ. Σαρρής.

Πέρα από τη βελτίωση της καθημερινότητας για τους φύλακες η ηλεκτροδότηση π.χ. του ιατρείου έχει ως αποτέλεσμα να μπορούν να λειτουργήσουν μηχανήματα όπως ο καρδιογράφος και ο απινιδωτής.

To έργο με νούμερα

• 3,681 εξαρτήματα σύνδεσης
• 836 μέτρα σωλήνα
• 190 πρίζες, διακόπτες και φώτα
• 10 ηλεκτρολογικοί πίνακες
• 18 μπαταρίες βαθιάς εκφόρτισης
• 28 δρομολόγια μουλαριών
• 2.500 kg βάρος εξοπλισμού
• 28 διανυκτερεύσεις στον οικισμό της Σαμαριάς
• Εργατικά ατυχήματα – ζημιές σε εξοπλισμό =
2 μαυρισμένα νύχια από το περπάτημα

Δυσκολίες εγχειρήματος

• 90 λεπτά περπάτημα μέχρι το φυλάκιο Αγ. Νικολάου (4ο χλμ.)
• 60 επιπλέον λεπτά περπάτημα μέχρι τον οικισμό Σαμαριάς (7ο χλμ.)
• 90 λεπτά οδήγηση για το φυλάκιο Ποριά.
• 30 ημέρες υλοποίηση στην καρδιά του φθινοπώρου 9/10/15 – 9/11/15.
• Απαίτηση για πολύ οργανωμένο logistics ώστε να μην υπάρχουν ελλείψεις υλικών. Η έλλειψη της Δευτέρας θα έφτανε την Τρίτη το μεσημέρι-best case. Επίσης, οποιοδήποτε εργαλείο χρειαζόταν στη Σαμαριά έπρεπε να ακολουθήσει τη διαδρομή: Αυτοκίνητο για ΚΤΕΛ – Λεωφορείο για Ξυλόσκαλο – Μουλάρι για Σαμαριά και κατόπιν Μουλάρι για Αγ. Ρουμέλη – Μικρό Λεωφορείο για λιμάνι – Καράβι για Σφακιά – Λεωφορείο για ΚΤΕΛ – Αυτοκίνητο.
• Ανάγκη για χρήση μουλαριών και αγωγιάτη έμπειρων στον χειρισμό ειδικών φορτίων.