Αυθαίρετα: Ξεκίνησαν οι κατεδαφίσεις στην Κρήτη

Η μπουλντόζα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης πήρε μπροστά το περασμένο Σάββατο, με τις δαγκάνες της να γκρεμίζουν το τσιμέντο μιας αυθαίρετης εγκαταλελειμμένης κατασκευής στην πλαζ Τομπρούκ, ανατολικά της πόλης του Ηρακλείου.

Η ταράτσα του επικίνδυνου από την εγκατάλειψη διώροφου κτιρίου, το οποίο άλλοτε λειτουργούσε ως ταβέρνα, είχε μετατραπεί τα τελευταία χρόνια σε  ελεύθερο χώρο στάθμευσης για τους λουόμενους της παραλίας.

Πάγωμα

Το πρόγραμμα των κατεδαφίσεων πήρε ξανά μπροστά στην Κρήτη, έπειτα από τη μακρά περίοδο αναστολής τους. Οι κατεδαφίσεις αυθαιρέτων σε αιγιαλούς και παραλίες ανά τη χώρα είχαν «παγώσει» τον Μάρτιο του 2021, με τροπολογία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) που έπαιρνε διαρκώς παρατάσεις έως και τον Μάρτιο του 2023, με αιτιολογία την οικονομική ζημία των παρανομούντων.

Η τελευταία παράταση έληξε και δεν ανανεώθηκε έπειτα από τη σπουδή της κυβέρνησης, στην πορεία προς τις κάλπες, να πατάξει κάθε πολεοδομική παρανομία στο νησί της Μυκόνου. Μένει να φανεί, εάν μετεκλογικά, η υπόθεση επαναξιολογηθεί και οι αποφάσεις αλλάξουν. Στο μεταξύ, η Αποκεντρωμένη  Διοίκηση  Κρήτης «εκμεταλλεύεται» το «ελευθέρας» για τις κατεδαφίσεις, και ήδη έχει προγραμματιστεί το …δεύτερο ραντεβού για γκρέμισμα, εντός της επόμενης εβδομάδας.

Η λίστα

Ωστόσο, όπως αναφέρει στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» η Γενική Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης κυρία Μαρία Κοζυράκη, η ιεράρχηση των περίπου 400 πρωτοκόλλων κατεδάφισης έχει αλλάξει, με δεδομένο ότι η περίοδος Ιουνίου – Σεπτεμβρίου είναι κρίσιμη για την τουριστική δραστηριότητα του νησιού. Έτσι, η αρχική λίστα που είχε διαμορφωθεί με βάση τις παρεμβάσεις του εισαγγελέα, την παλαιότητα ή τη σοβαρότητα της παράβασης, αναδιαρθρώθηκε, εξαιρώντας σε πρώτη φάση τις περιοχές με μεγάλη τουριστική δραστηριότητα   ώστε, όπως επισημαίνει η ίδια, «να μην   δημιουργήσουμε   πρόβλημα στις επιχειρήσεις που  δραστηριοποιούνται σε αυτές τις περιοχές, με νόμιμες άδειες, οι οποίες  παρανόμως έχουν καταλάβει και τμήμα του αιγιαλού». Σύμφωνα με τη Γενική Γραμματέα, «σε αυτά θα επέμβουμε από τον Οκτώβριο και μετά».

Τα περισσότερα αυθαίρετα βρίσκονται στο βόρειο τμήμα του νομού και κυρίως στις παραθαλάσσιες περιοχές του Ηρακλείου και του Λασιθίου και οι κατεδαφίσεις θα γίνονται σε τακτική βάση από τον ανάδοχο που έχει  αναλάβει την εργολαβία του 1,2 εκατ. ευρώ. Αρχικά, σύμφωνα με την κυρία Κοζυράκη επιλέγονται  αυτοτελείς αυθαίρετες κατασκευές _ π.χ.  καντίνες   που έχουν επεκταθεί με πέργκολες και τραπεζάκια κλπ.  _ και από τα μέσα του φθινοπώρου θα ξεκινήσουν κατεδαφίσεις σε ξενοδοχεία και καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος που έχουν παρανόμως επεκταθεί σε παραλία και  αιγιαλό.

Οι αποφάσεις

Τα 400 πρωτόκολλα κατεδάφισης της Κρήτης _ όπως και χιλιάδες άλλα στις υπόλοιπες Περιφέρειες της χώρας _  για να καταστούν τελεσιδίκως αμετάκλητα, χρειάστηκαν  10 με 15 έτη.  Και όσο περνούν τα χρόνια, αυτό που ανησυχεί περισσότερο τους επικεφαλής των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων που φέρουν την ευθύνη των κατεδαφίσεων, είναι ότι η εικόνα των αυθαιρέτων που αποτυπώνεται στα, επί σειρά ετών, ανεκτέλεστα πρωτόκολλα κατεδάφισης είναι  τελείως διαφορετική από την σημερινή πραγματική τους κατάσταση. Κι αυτό διότι οι παρανομούντες έχουν αποθρασυνθεί αφενός λόγω της διαχρονικής ατιμωρησίας των πολεοδομικών παραβάσεων και αφετέρου διότι με αλλεπάλληλες παρατάσεις, το πρόγραμμα κατεδαφίσεων μπήκε για δύο χρόνια στο «ψυγείο».  Άλλωστε, η δημόσια διοίκηση τούς είχε για δεκαετίες …καλομάθει, καθώς και πριν το 2021, λίγες δεκάδες ήταν οι κατεδαφίσεις που υλοποιούνταν κάθε χρόνο ανά τη χώρα.

Όπως εξηγούν αρμόδιοι υπάλληλοι,  η ατιμωρησία αποθρασύνει τους παρανομούντες και συχνά το μέγεθος του αυθαιρέτου προς κατεδάφιση βάσει του πρωτοκόλλου, δεν έχει καμία σχέση με το υφιστάμενο κτίριο όπως διαφαίνεται από τις επιμετρήσεις που γίνονται στο αυθαίρετο πριν πιάσουν δουλειά οι μπουλντόζες. «Ένα πρωτόκολλο κατεδάφισης, το οποίο π.χ. βγήκε πριν από τρία χρόνια, μπορεί να αφορά 100 τ.μ. και σήμερα να έχουν φτάσει στα 200 τ.μ.  Όμως εμείς δεν μπορούμε να τα γκρεμίσουμε όλα, παρά μόνο όσα αναφέρει το πρωτόκολλο», αναφέρει χαρακτηριστικά η κυρία Κοζυράκη.

Νόμος είναι το δίκαιο του αυθαιρετούχου

Οι κατεδαφίσεις αυθαιρέτων δεν αποτελούσαν  ποτέ προτεραιότητα της πολιτείας, σε αντίθεση με τις προσπάθειες νομιμοποίησής τους και τις παρεμβάσεις ώστε να παραμένουν ανεκτέλεστα τα πρωτόκολλα κατεδάφισης, ειδικά σε  τουριστικές περιοχές της χώρας.  Τα παραδείγματα πολλά.

Το 2013 ο σχεδιασμός ήταν να κατεδαφιστούν περίπου 80 αυθαίρετα κτίσματα σε όλη την Κρήτη, αλλά η τότε κυβέρνηση λογάριαζε χωρίς τους ξενοδόχους, οι οποίοι κατάφεραν να εξασφαλίσουν παράταση, με την στήριξη και της τότε υπουργού Τουρισμού κυρίας Όλγας Κεφαλογιάννη, η οποία είχε μιλήσει για σοβαρές παρενέργειες στον τουρισμό. Δύο χρόνια αργότερα η  επιχείρηση κατεδάφισης παράνομων κτισμάτων   στα «Περιβολάκια» Ραφήνας, στην Αρτέμιδα και στα Γλυκά Νερό  σταμάτησε με συνοπτικές διαδικασίες έπειτα από παρέμβαση του τότε υπουργού Εσωτερικών κ. Παναγιώτη Κουρουμπλή και τη στήριξη βουλευτών όλων των αποχρώσεων και τοπικών φορέων, υπέρ των αυθαιρετούχων.

Επίσης, συχνά οι κατεδαφίσεις αναστέλλονται λόγω δικαστικών προσφυγών ή συχνότερα ματαιώνονται υπό την πίεση σφοδρών αντιδράσεων και συχνά απειλών κατά των εργολαβικών συνεργείων.

Το φθινόπωρο του 2018 είχε αποφασιστεί και πάλι επιτάχυνση των κατεδαφίσεων, με πάνω από 200 ιδιοκτήτες σε δάση, αιγιαλούς και ρέματα σε όλη την Αττική να λαμβάνουν ειδοποιητήρια, εκ των οποίων τελικά ελάχιστα εκτελέστηκαν.  Είχε προηγηθεί λίγους μήνες πριν, η κατεδάφιση των   ταβερνών στον Σχοινιά, η οποία είχε καθυστερήσει τουλάχιστον 20 χρόνια. Και πιθανώς οι ταβέρνες να έστεκαν ακόμη και σήμερα όρθιες, εάν η υπόθεση δεν είχε φτάσει έως το εδώλιο του ευρωπαϊκού δικαστηρίου.

Ακολούθησε το 2020 η εξαγγελία ενός από τα μεγαλύτερα προγράμματα κατεδαφίσεων, προϋπολογισμού 6,8 εκατ. ευρώ, με χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο. Οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις της χώρας «έτρεξαν» τότε διαγωνισμούς και είχαν ξεκινήσει στις αρχές του 2021 να εκτελούν πρωτόκολλα κατεδάφισης έως ότου τον Μάρτιο του 2021 ήρθε η πρώτη τροπολογία για την αναστολή των κατεδαφίσεων, η οποία με τις παρατάσεις διατηρήθηκε έως τον Μάρτιο του 2023. Και επειδή η ιστορία πάντα επαναλαμβάνεται, αναμένεται με ενδιαφέρον η συνέχεια.