Ανοιχτή επιστολή φοιτητών στην Κρήτη για τη δυσκολία ανεύρεσης φοιτητικής στέγης

Καταμεσής του καλοκαιριού, μετά από (άλλη) μια χρονιά που σημαδεύτηκε από προσπάθειες εφαρμογής διάφορων πτυχών της εκπαιδευτικής αναδιάρθρωσης στις σχολές μας, οι πρυτάνεις του πανεπιστημίου Κρήτης, του πολυτεχνείου Κρήτης και του ΕΛΜΕΠΑ δημοσίευσαν κοινή ανακοίνωση με τίτλο «Η φοιτητική στέγη στη νησιωτική περιφέρεια: επιτακτική ανάγκη η άμεση εξεύρεση λύσεων».

Με τον τίτλο δεν μπορούμε παρά να συμφωνήσουμε, τίθεται όμως εξαρχής ένα αμείλικτο ερώτημα… Λύσεις για ποιον, με τι μέσα και τι σκοπό;

Το κείμενο ξεκινά αναφέροντας πως το ζήτημα της στέγασης «καταγράφεται ως ένας εκ των βασικών παραγόντων επιλογής του τόπου των σπουδών, επηρεάζοντας κάποιες φορές και την οριστική επιλογή του αντικειμένου των σπουδών.», και κατονομάζει ως παράγοντες που οξύνουν το πρόβλημα στην Κρήτη την γιγάντωση της τουριστικής δραστηριότητας που επιφέρει μείωση των διαθέσιμων επιλογών καθώς και την γενικότερη άνοδο των ενοικίων. Για τον κόσμο της εργασίας, τη φοιτητική νεολαία και ιδιαίτερα εκείνο το κομμάτι της που βιώνει στο πετσί του τις επιπτώσεις της κρίσης, της φτώχειας και της ακρίβειας η εύρεση στέγης στο νησί είναι κάθε χρόνο και πιο δύσκολη. Με τα ξενοδοχεία και τα airbnb να έχουν κατακλύσει τον τόπο, τα διαθέσιμα σπίτια σε όλες τις πόλεις του νησιού να είναι λιγοστά, αλλά και τα μικρά, παλιά, χωρίς στοιχειώδεις προϋποθέσεις διαμερίσματα να διατίθενται για υπέρογκα ποσά, δημιουργείται μια συνθήκη ακραίας επισφάλειας, όπου είναι κανονικοποιημένο να νοικιάζεις χωρίς συμβόλαιο, να σε πετάνε στο δρόμο όποτε θέλουν. Μεγάλο κομμάτι συμφοιτητ(ρι)ων μας δεν ολοκληρώνει ποτέ τις σπουδές του εξαιτίας αυτής της κατάστασης, ενώ αντίστοιχα εκπαιδευτικοί, υγειονομικοί και εποχιακοί εργαζόμενοι/ες αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες να εγκασταθούν και να δουλέψουν στην Κρήτη. Προφανώς, το τοπικό κράτος (δήμοι, περιφέρειες) δεν κάνει απολύτως τίποτα για να βελτιώσει το τοπίο. Πώς θα μπορούσε άλλωστε, όταν η ανάπτυξη του τουριστικού κεφαλαίου θεωρείται πρώτη προτεραιότητα στο νησί και τα δικαιώματα λαού και νεολαίας στην κατοικία, την υγεία, την παιδεία και το περιβάλλον έρχονται σε 2η μοίρα.

Ειδική πτυχή όσον αφορά την φοιτητική στέγη στο νησί είναι οι φοιτητικές εστίες, η κατάσταση των οποίων παραμένει απαράδεκτη σε όλα τα ΑΕΙ της Κρήτης. Τα προσφερόμενα δωμάτια είναι ελάχιστα σε σχέση με τον αριθμό των φοιτητ(ρι)ων, τα κτήρια είναι κακοσυντηρημένα και χωρίς στοιχειώδεις υποδομές, ενώ η  μοριοδότηση για την είσοδο στις εστίες είναι πάρα πολύ αυστηρή, με κριτήρια όχι μόνο κοινωνικά αλλά και ακαδημαϊκά. Μάλιστα, οι αιτήσεις επαναξιολογούνται κάθε χρόνο, κάτι που δεν συμβαίνει σε πολλά άλλα ιδρύματα της χώρας, ενώ το καλοκαίρι οι εστιακοί/ες διώχνονται από τα δωμάτιά τους, είτε επειδή αυτά αξιοποιούνται για άλλους λόγους πχ ως summer schools στο Ρέθυμνο είτε απλά και  μόνο για να θεωρούνται οι εστίες προνόμιο και όχι το σπίτι των φοιτητ(ρι)ων! Απέναντι σε αυτό, οι σύλλογοι του Πολυτεχνείου Κρήτης, όπως και ο σύλλογος των εστιακών φοιτητών στο Ρέθυμνο έχουν δώσει σημαντικούς αγώνες τα προηγούμενα χρόνια, αντιμετωπίζοντας απειλές και στοχοποίηση. Ακόμα πιο επισφαλής είναι η κατάσταση στο Ηράκλειο, όπου μετά την καταστροφή των εστιών από πυρκαγιά πριν λίγα χρόνια εστιακοί/ες/α διαμένουν σε δωμάτια ξενοδοχείων που μισθώνονται ενώ στο ΕΛΜΕΠΑ Χανίων δεν υπάρχουν καν φοιτητικές εστίες.

Αφού περιγράψαμε λοιπόν και από τη δική μας σκοπιά τα προβλήματα, ας δούμε πώς απαντούν οι πρυτάνεις στην ανακοίνωσή τους και γιατί αυτό που προτείνουν δεν συνιστά λύση, αλλά αποδοχή της ίδιας κατεύθυνσης. Όσον αφορά το φλέγον ζήτημα των εστιών, γίνεται λόγος για  «θεσμική προσέλκυση ενδιαφέροντος και δημιουργία κινήτρων για την ανέγερση νέων ακινήτων που θα διατίθενται αποκλειστικά για φοιτητική στέγη». Τι σημαίνει αυτό; Μα φυσικά το ήδη δρομολογημένο σχέδιο για ανέγερση εστιών με ΣΔΙΤ ( σύμπραξη δημοσίου ιδιωτικού τομέα). Για το πανεπιστήμιο Κρήτης έχει ήδη ανακοινωθεί συμφωνία ύψους 250 εκατομμυρίων ευρώ με την εταιρεία ΙΝΤΡΑΚΑΤ . Όμως, αυτό σημαίνει συγκεκριμένα πράγματα… Ενοίκια για να βγει κέρδος από την όλη επιχείρηση, έργα με κριτήριο το οικονομικό όφελος και όχι την ποιότητα, υπονόμευση των δημόσιων εστιών και βέβαια υπονόμευση των συλλογικών διαδικασιών και του συνδικαλισμού ! Πέρα από αυτό, οι πρυτάνεις προτείνουν επίσης μια σειρά από «κίνητρα» προς ξενοδόχους αλλά και γενικά προς την ιδιωτική πρωτοβουλία με επιδοτήσεις από ΕΣΠΑ και φορολογικές ελαφρύνσεις με τον όρο να παρέχουν στέγη σε φοιτητ(ρι)ες, αλλά και ειδικές μορφές μίσθωσης «όπως στο εξωτερικό». Το περιβόητο «εξωτερικό», παρόλα αυτά, με τα φοιτητικά δάνεια να είναι καθεστώς και το πανεπιστήμιο προνόμιο των πολύ λίγων μόνο ενθαρρυντικό παράδειγμα δεν είναι.

Για να δούμε λίγο τι σημαίνει πραγματικά αυτή η ανακοίνωση..

Τα ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα) είναι ένας τρόπος επιτέλεσης δημοσίων έργων, με την αρχική πληρωμή κάποιου ιδιώτη. Ο ιδιώτης πληρώνει το έργο και “αποζημιώνεται” από το δημόσιο βγάζοντας κέρδος με 2 τρόπους: είτε το κράτος του πληρώνει ένα “νοίκι” για κάποιο καιρό, είτε ο ίδιος στήνει μια επιχείρηση εντός του ΣΔΙΤ την οποία εκμεταλλεύεται αποκλειστικά (πχ. διόδια). Οι πρυτανείες των ΑΕΙ της Κρήτης, τα αστικά κόμματα και οι καθεστωτικές παρατάξεις στις σχολές ισχυρίζονται ότι τα ΣΔΙΤ είναι ο μοναδικός τρόπος να ξαναστηθούν οι ρημαγμένες, από τους ίδιους φυσικά, δημόσιες υποδομές. Εμείς απαντάμε, πως η στοχευμένη υποβάθμιση της κρατικής μέριμνας, γίνεται προκειμένου να εισχωρήσουν ακόμα περισσότερο οι επιχειρήσεις στα ΑΕΙ της χώρας που ως οι κύριοι χρηματοδότες την επόμενη μέρα θα κόβουν και θα ράβουν για το ποιος/ποια θα μπορεί να σπουδάζει και με ποιους όρους! Γι αυτό στο κείμενο που βγάλανε οι πρυτανείες των ιδρυμάτων γίνεται ξεκάθαρη αναφορά για ενοίκια στις εστίες. Ποιος μας διασφαλίζει ότι ο ιδιώτης που θα χρηματοδοτήσει την ανέγερση ΣΔΙΤ εστίας δεν θα βάλει ως όρο την καταβολή ενοικίων προκειμένου να μπορείς να μείνεις σε αυτήν; Ειδικά όταν όλα αυτά συμβαίνουν σε μία περίοδο όπου ΕΒΕ κόβει τα φτωχότερα στρώματα των μαθητ(ρι)ων, καταλαβαίνει κανείς ότι για ένα ταξικό παιδί εάν καταφέρει και φτάσει στην τριτοβάθμια, η λήψη πτυχίου από ΑΕΙ γίνεται πραγματικός άθλος! Στα ίδια πλαίσια κινείται και το «αίτημα» των πρυτανειών για γενναία χρηματοδότηση μέσω ΕΣΠΑ. Η χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί πάγια στόχευση από πρυτανείες και διοικήσεις προκειμένου να ‘’λυθεί’’ το πρόβλημα έλλειψης κρατικών πόρων. Παρόλα αυτά, είναι κατανοητό ότι η γενναία χρηματοδότηση από τα ανώτατα κλιμάκια της ΕΕ έρχεται όταν είσαι πλήρως συμμορφωμένος με τις επιταγές της ίδιας, του ΣΕΒ και του ΟΟΣΑ! Αυτό σημαίνει ερευνητικά για το κεφάλαιο και το ΝΑΤΟ, συνθήκες εργασιακής επισφάλειας για όσους/ες δουλεύουν στα ΑΕΙ, πτυχία τεμαχισμένα κομμένα και ραμμένα στις ανάγκες της αγοράς, πρόσβαση στην γνώση για λίγους και εκλεκτούς. Όλα άλλωστε είναι προσεκτικά μελετημένα όταν διακυβεύεται η κερδοφορία του κεφαλαίου, που προσπαθεί να επεκταθεί σε όλες τις πτυχές της ζωής μας, βλέπε ιδιωτικοποιήσεις μεταφορών, υγείας, νερου κλπ. Τέλος, στην ανακοίνωση γίνεται λόγος για ανέγερση ακινήτων ή και παροχή κινήτρων σε ιδιώτες προκειμένου να διατεθούν ήδη υφιστάμενα ακίνητα για φοιτητική στέγαση. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι τα ιδρύματα έχουν πλούσια ακίνητη περιουσία που ουσιαστικά είτε παραμένει αναξιοποίητη είτε παραχωρείτε προς ιδιωτική χρήση βλέπε στα Χανιά κτίριο Παπαδοπέτρου, κτίρια στο Λόφο Καστέλι. Να σταματήσει η κοροϊδία, να αξιοποιηθεί η περιουσία των ιδρυμάτων για τις ανάγκες των φοιτητ(ρι)ων και των εργαζομένων κι όχι να ερημώνει ή να αξιοποιείται από επιχειρηματικούς ομίλους! Να γίνει ανέγερση νέων ακινήτων με κρατικό χρήμα, με μοναδικά κριτήρια τις ανάγκες των φοιτητ(ρι)ων, της κοινωνίας και των εργαζομένων!

Άρα μπορεί να καταλάβει εύκολα κανείς/καμία ότι όλα τα παραπάνω όχι μόνο δεν λύνουν το πρόβλημα της φοιτητικής στέγασης αλλά το συντηρούν και το ενισχύουν. Η πραγματικότητα έχει δείξει ότι  το πρόβλημα της στέγης για τη φοιτητική νεολαία και το λαό ευρύτερα δεν οφείλεται στο ότι δεν βρέθηκε ο τρόπος να ικανοποιηθεί η κερδοσκοπία ξενοδόχων, μεσιτών και εταιρειών,  αλλά αντίθετα στο ότι αφέθηκαν να θησαυρίζουν αχαλίνωτα! Ούτε φταίει η μη συμμόρφωση με τις κατευθύνσεις κυβερνήσεων, τοπικού κράτους και ΕΕ, αλλά η απόλυτη προσαρμογή στο μοντέλο τουριστικοποίηση – ιδιωτικοποιήσεις – ΕΣΠΑ! Κατά συνέπεια, οποιαδήποτε λύση δεν ξεκινά από την αναγκαιότητα προάσπισης των αναγκών της πλειοψηφίας σε βάρος των κερδών των λίγων δεν θα πετύχει το παραμικρό. Το πανεπιστήμιο θα γίνεται όλο και πιο ταξικό και η γνώση θα είναι προνόμιο αμιγώς των λίγων. Η παιδεία πρέπει να αποτελεί δημόσιο και δωρεάν αγαθό που θα απολαμβάνουν όλοι κι όλες, χωρις αποκλεισμούς. Θα πρέπει να παρέχεται με γνώμονα το κοινωνικό συμφέρον κι όχι το συμφέρον των λίγων που προσπαθούν να κερδοφορήσουν κυριολεκτικά από τα πάντα! Από την προσπάθεια ιδιωτικοποίησης του νερού και της υγείας μέχρι την ιδιωτικοποίηση των μεταφορών βλέπουμε ότι όπου μπαίνει ως κριτήριο η ιδιωτική πρωτοβουλία και το κέρδος, ο λαός αδυνατεί να ζήσει όπως του αρμόζει! Το ίδιο σαφώς ισχύει και για την παιδεία, που αποτελεί κοινωνικό αγαθό και παρόλα αυτά την έχουν βάλει μανιωδώς στο στόχαστρο.

Για αυτό ακριβώς το λόγο , το φοιτητικό κίνημα μαζί με την υπόλοιπη κοινωνία οφείλει να μη μπαίνει σε λογικές συνδιαλλαγής και παρακλήσεων αλλά να μπαίνει σε λογικές σύγκρουσης με το κεφάλαιο και τους εκφραστές του. Ακόμα περισσότερο δεν πρέπει να δεχτεί την ακόμα μεγαλύτερη είσοδο ιδιωτών στις υπηρεσίες της φοιτητικής μέριμνας, σε μια εποχή όπου υπάρχει συντεταγμένο σχέδιο ξεθεμελιώματος του δημοσίου πανεπιστημίου ( κατάργηση άρθρου 16, συμβούλια διοίκησης με μανατζαρέους κλπ).

Ο δρόμος είναι ένας, είναι δύσκολος αλλά ξέρουμε ότι μπορεί να φέρει αποτελέσματα. Όπως με καταλήψεις και κινητοποιήσεις κερδήθηκαν οι εστίες στο Πολυτεχνείο Κρήτης των Χανίων και στο Πανεπιστήμιο Κρητης του Ρεθύμνου, όπως σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης έγιναν μεγάλοι αγώνες ενάντια στην ξενοδοχοποίηση και το airbnb, μέσα από τις συλλογικές μας διαδικασίες και πλάι στα εργατικά σωματεία και την κοινωνία οφείλουμε να βγούμε στην αντεπίθεση!

ΑΠΑΙΤΟΥΜΕ

–           ΓΕΝΑΙΑ ΚΡΑΤΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΣΤΕΓΑΣΗ

–           ΑΝΕΓΕΡΣΗ ΕΔΩ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΚΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΦΟΙΤΗΤΙΚΩΝ ΕΣΤΙΩΝ. ΚΑΛΥΨΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΑΙΤΗΣΕΩΝ ΓΙΑ ΣΤΕΓΑΣΗ

–           ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΣ ΟΡΟΙ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΣΤΙΣ ΦΟΙΤΗΤΙΚΕΣ ΕΣΤΙΕΣ

–           ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΎ ΚΑΙ ΣΥΝΤΉΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ

–           ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΙΑΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ (AIRBNB), ΠΛΑΦΟΝ ΚΑΙ ΔΙΑΤΙΜΗΣΗ ΣΤΑ ΕΝΟΙΚΙΑ

–           ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΠΡΟΣ ΟΦΕΛΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ, ΦΟΙΤΗΤ(ΡΙ)ΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΥΡΥΤΕΡΑ