Στη φυλακή υποχρεωτικά όσοι διαπράττουν νέα αδικήματα ενώ κυκλοφορούν ελεύθεροι με περιοριστικούς όρους

Υποχρεωτική καθίσταται πλέον η προφυλάκιση για εκείνους που συλλαμβάνονται να διαπράττουν νέα αδικήματα ενώ κυκλοφορούν ελεύθεροι με περιοριστικούς όρους για άλλα που είχαν διαπράξει στο παρελθόν.

Πρόκειται για νέα διάταξη του υπουργείου Δικαιοσύνης που θα μπει στη διαβούλευση τις αμέσως επόμενες ημέρες.

Με άλλη διάταξη δύναται, δε, να παραταθεί πέραν του 12μήνου η προσωρινή κράτηση για εγκλήματα που επισύρουν ποινή κάθειρξης έως 10 έτη, εφόσον αυτά είτε τελέστηκαν στο πλαίσιο εγκληματικής ή τρομοκρατικής οργάνωσης ή συμμορίας, είτε υπάρχει μεγάλος αριθμός παθόντων ή θυμάτων.

Οι νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες του υπουργού Δικαιοσύνης Γιώργου Φλωρίδη εντάσσονται στο πολυνομοσχέδιο για την ενδοοικογενειακή βία, τη βία κατά των γυναικών, την καταπολέμηση της εγκληματικότητας κάθε μορφής, αλλά και στην πάταξη της μικροεγκληματικότητας. Ηδη το πολυνομοσχέδιο έχει διαβιβαστεί στη Γενική Γραμματεία της κυβέρνησης.

Καθ’ έξιν παραβάτες

Σύμφωνα με τη νέα ρύθμιση, όποιος διαπράττει πλέον ένα νέο αδίκημα ενώ έχει αφεθεί ελεύθερος με περιοριστικούς όρους για κάποια άλλη ποινικά κολάσιμη πράξη που έχει διαπράξει προηγουμένως, υποχρεωτικά θα αντικαθίστανται οι περιοριστικοί όροι με προφυλάκιση. Συνήθως οι περιοριστικοί όροι είναι η υποχρεωτική παρουσίαση, κατά τακτά χρονικά διαστήματα, στο Αστυνομικό Τμήμα της περιοχής όπου διαμένει ο κατηγορούμενος, η χρηματική εγγύηση και η απαγόρευση εξόδου από τη χώρα.

Οι περιοριστικοί όροι που έχουν επιβληθεί είναι δυνατό να αντικατασταθούν με προσωρινή κράτηση αν:

α/ Μολονότι προσκλήθηκε νόμιμα, δεν εμφανίζεται στον ανακριτή ή στο δικαστήριο για να δικαστεί, χωρίς να συντρέχουν εύλογα κωλύματα που να κάνουν αδύνατη την εμφάνισή του.

β/ Εχει κάνει προπαρασκευαστικές πράξεις φυγής.

γ/ Παραβιάζει τους περιοριστικούς όρους που του επιβλήθηκαν ή δεν δηλώσει τη μεταβολή της κατοικίας του.

Ακόμα, οι περιοριστικοί όροι που έχουν επιβληθεί στον κατηγορούμενο σε περιπτώσεις κακουργημάτων αντικαθίστανται με προσωρινή κράτηση:

1/ Αν ασκηθεί σε βάρος του νέα ποινική δίωξη για κακούργημα.

2/ Αν ασκηθεί νέα ποινική δίωξη για πλημμέλημα που τέλεσε μετά την επιβολή των περιοριστικών όρων.

Στην έννοια των κακουργημάτων που αντικαθιστούν τους περιοριστικούς όρους με προσωρινή κράτηση είναι τα εγκλήματα: 1) Κατά της δημόσιας τάξης, 2) επικίνδυνα εγκλήματα, 3) εγκλήματα κατά συγκοινωνιών, τηλεπικοινωνιών και άλλων κοινωφελών εγκαταστάσεων, 4) κατά της προσωπικής ελευθερίας, 5) της γενετήσιας ελευθερίας, 6) οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής, 7) ανθρωποκτονίας με δόλο, 8) βαριάς σωματικής βλάβης, 9) θανατηφόρας σωματικής βλάβης, 10) σωματικής βλάβης αδύναμων ατόμων, 11) διακεκριμένης κλοπής, 12) ληστείας, 13) εκβίασης, 14) απάτης, 15) παραβίασης της νομοθεσίας περί όπλων και 16) παραβίασης της νομοθεσίας περί ναρκωτικών.

Παράταση κράτησης

Με άλλη διάταξη του ίδιου νομοσχεδίου επέρχεται τροποποίηση του άρθρου 292 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας που προβλέπει τη δυνατότητα παράτασης πέραν του 12μήνου της διάρκειας της προσωρινής κράτησης, προσθέτοντας και τα εγκλήματα που επισύρουν ποινή κάθειρξης έως 10 έτη, όταν αυτά είτε τελέστηκαν στο πλαίσιο εγκληματικής ή τρομοκρατικής οργάνωσης ή συμμορίας, είτε υπάρχει μεγάλος αριθμός θυμάτων και τραυματιών από αυτά.

Επίσης, παρατείνεται η διάρκεια της προσωρινής κράτησης, εφόσον: α) κρίνεται αιτιολογημένα ότι αν ο κατηγορούμενος αφεθεί ελεύθερος είναι πολύ πιθανό να διαπράξει και άλλα αδικήματα ή β) προκύπτει σκοπός φυγής του.

Η τροποποίηση αυτή κρίθηκε επιβεβλημένη, σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση, «προκειμένου να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά και με γνώμονα την προστασία του κοινωνικού συμφέροντος υποθέσεις που αφορούν κακουργήματα με σοβαρό κοινωνικό αντίκτυπο και επικίνδυνους φυγής – υπότροπους δράστες (λ.χ. διακεκριμένες κλοπές ή απάτες ή πλαστογραφίες στο πλαίσιο εγκληματικής οργάνωσης), οι οποίες ήδη έχουν εισαχθεί στην ακροαματική διαδικασία, όμως λόγω της πληθώρας διαδίκων και των μαρτύρων και της αποδεικτικής πολυπλοκότητάς τους είναι ανέφικτο να εκδικαστούν εντός της ασφυκτικής δωδεκάμηνης προθεσμίας, με αποτέλεσμα να αίρεται εκ του νόμου η κράτησή τους και να καθίσταται δυσχερής η υποβολή τους στην εκτέλεση της ποινής».

Κλοπές χαλκού

Με άλλη τροπολογία, οι εμπλεκόμενοι σε αδικήματα κατά της ιδιοκτησίας -είτε αυτή είναι κινητή, όπως είναι κλοπή χαλκού, σιδηροδρομικών ραγών κ.λπ., είτε είναι ακίνητη (κατοικίες κ.λπ.), προκειμένου να τύχουν της ευνοϊκής ποινικής μεταχείρισης λόγω της λεγόμενης «έμπρακτης μετάνοιας»- πρέπει να αποδείξουν ότι επέστρεψαν τα κλοπιμαία ή ικανοποίησαν τον ζημιωθέντα.

Η αποδεδειγμένη επιστροφή των κλοπιμαίων και η ικανοποίηση του ζημιωθέντα πρέπει να γίνεται πλέον ενώπιον αστυνομικής ή άλλης δημόσιας αρχής και να συντάσσεται σχετική έκθεση είτε να κατατίθενται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων είτε να υπάρχει έγγραφη πιστοποίηση πλήρους ικανοποίησης από επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας.

Κατά συνέπεια, στις περιπτώσεις εγκλημάτων κατά της ιδιοκτησίας η έμπρακτη μετάνοια κατηγορουμένου, στα μεν πλημμελήματα δεν είναι υποχρεωτική αλλά δυνητική, δηλαδή «εναπόκειται στην κρίση του δικαστηρίου η πλήρης απαλλαγή στις περιπτώσεις αποδεδειγμένης επιστροφής του πράγματος ή εντελούς ικανοποίησης του ζημιωθέντος προσώπου μέχρι το τέλος της αποδεικτικής διαδικασίας στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο».

Στα δε κακουργήματα η έμπρακτη μετάνοια μέχρι το τέλος της αποδεικτικής διαδικασίας στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο επιφέρει μειωμένη ποινή και σε περίπτωση που αυτή ισχύει «μέχρι την αμετάκλητη παραπομπή δύναται να οδηγήσει ακόμα και σε πλήρη απαλλαγή».