Απολύσεις: Ποιοι προστατεύονται και έως πότε – Τι ισχύει στις αναστολές συμβάσεων

Η προστασία των εργαζομένων που τίθενται σε αναστολή σύμβασης «τρέχει» με διαφορετικές ταχύτητες ανάλογα αν η επιχείρηση είναι κλειστή με κρατική εντολή ή πληττόμενη βάσει ΚΑΔ

Διαφορετικά χρονικά παράθυρα για… ελευθέρας απολύσεων ανοίγει η άρση των κλαδικών lockdown και η χρήση του μέτρου των αναστολών συμβάσεων από τις επιχειρήσεις. Η προστασία των εργαζομένων που τίθενται σε αναστολή σύμβασης «τρέχει» με διαφορετικές ταχύτητες ανάλογα αν η επιχείρηση είναι κλειστή με κρατική εντολή ή πληττόμενη βάσει ΚΑΔ. Έτσι ισχύουν δυο βασικές ταχύτητες:

1. Για τους εργαζόμενους των κλειστών με κρατική εντολή επιχειρήσεων η ομπρέλα προστασίας κλείνει αμέσως μετά την άρση του «προσωρινού λουκέτου» με κρατική εντολή, καθώς δεν υπάρχει ρήτρα προστασίας για τους εργαζόμενους μετά την άρση του κλαδικού lockdown. Οι εργοδότες δηλαδή όταν ανοίγουν κι εφόσον δεν κάνουν χρήση των αναστολών συμβάσεων ως ανοιχτοί – πληττόμενοι βάσει ΚΑΔ, μπορούν να προχωρήσουν σε απολύσεις.
2. Για τους εργαζόμενους ανοιχτών αλλά πληττόμενων βάσει ΚΑΔ επιχειρήσεων, όπως επίσης και για τους εργαζόμενους επιχειρήσεων που επαναλειτουργούν και πλήττονται, η προστασία διαρκεί κατ’ αρχήν για όσο χρονικό διάστημα κάνουν οι εργοδότες χρήση του μέτρου των αναστολών, αλλά και μετά το τέλος των αναστολών για χρονικό διάστημα ίσο ακριβώς σε διάρκεια με την διάρκεια των αναστολών. Το ισόχρονο διάστημα υπολογίζεται με βάση τις ημερολογιακές ημέρες.

Το υπουργείο Εργασίας εξέδωσε χθες διευκρινιστική εγκύκλιο για το μείζον θέμα καθώς όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, οι αρμόδιες υπηρεσίες του έχουν δεχτεί πολλά ερωτήματα αναφορικά με την απαγόρευση απολύσεων και τη ρήτρα διατήρησης θέσεων εργασίας.

Οι κλειστοί με κρατική εντολή

Όπως διευκρινίζει η εγκύκλιος, οι επιχειρήσεις που είναι κλειστές με κρατική εντολή απαγορεύεται να προβούν σε μειώσεις προσωπικού με καταγγελία σύμβασης εργασίας, για όσο χρονικό διάστημα οι συμβάσεις των εργαζομένων τους τελούν υποχρεωτικά σε αναστολή, και σε περίπτωση πραγματοποίησης καταγγελίας αυτή είναι άκυρη.

Σύμφωνα με ειδικούς αυτό σημαίνει πως οι επιχειρήσεις που βγαίνουν από το κλαδικό lockdown αλλά επιλέγουν να μην μπουν στο μέτρο των αναστολών ως ανοιχτές – πληττόμενες, μπορούν να απολύσουν αμέσως μετά την επαναλειτουργία τους. Για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι στο λιανεμπόριο, που βγήκαν από τις υποχρεωτικές αναστολές στις 18 Ιανουαρίου όταν επαναλειτούργησε ο κλάδος, προστατεύονται πλέον εφόσον οι εργοδότες τους έκαναν ή θα κάνουν χρήση του μέτρου των αναστολών ως ανοιχτοί – πληττόμενοι, το διάστημα 18-31 Ιανουαρίου (οι δηλώσεις συνεχίζονται έως 31/1). Διαφορετικά, εφόσον οι εργοδότες επιλέξουν να μην κάνουν χρήση αναστολών συμβάσεων ως πληττόμενοι, μπορούν – πάντα με βάσει την συγκεκριμένη ερμηνεία – να απολύσουν.

Οι πληττόμενοι βάσει ΚΑΔ

Αντίθετα, οι επιχειρήσεις που ανήκουν εξαρχής σε πληττόμενους κλάδους ή επαναλειτουργούν και πλήττονται, σύμφωνα με τους ΚΑΔ που ορίζονται από το Υπουργείο Οικονομικών, απαγορεύεται να μειώσουν το προσωπικό τους κατ αρχήν για όσο χρονικό διάστημα κάνουν χρήση του μέτρου των αναστολών και ακολούθως για ισόχρονο διάστημα με το χρονικό διάστημα της αναστολής. Σύμφωνα την λογική που αναπτύσσεται στην εγκύκλιο, οι ημέρες αναστολής εντός εκάστοτε μήνα προστίθενται ώστε να προκύψει το χρονικό διάστημα προστασίας που ακολουθεί.

Με την λογική αυτή, οι εργοδότες του λιανεμπορίου, για παράδειγμα, που κάνουν ή θα κάνουν χρήση του μέτρου των αναστολών συμβάσεων ως πληττόμενοι για το διάστημα 18 έως 31 Ιανουαρίου (οι δηλώσεις συνεχίζονται έως 31/1), υποχρεούνται να διατηρήσουν τον ίδιο αριθμό εργαζομένων για 14 μέρες μετά την λήξη των αναστολών, δηλαδή μπορούν να απολύσουν, μειώνοντας τον αριθμό του προσωπικού τους, από 14 Φεβρουαρίου και μετά. Κι αυτό εφόσον φυσικά δεν κλείσει ξανά ο κλάδος με κρατική εντολή ή δεν κάνουν οι ίδιοι χρήση του μέτρου των αναστολών συμβάσεων το Φεβρουάριο ως ανοιχτοί – πληττόμενοι, εφόσον τους επιτραπεί η πρόσβαση στο μέτρο.

Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά «σε περίπτωση που οι συμβάσεις εργασίας των εργαζομένων τίθενται σε αναστολή σε διαφορετικής διάρκειας χρονικά διαστήματα, ως ισόχρονο διάστημα νοείται το συνολικό χρονικό διάστημα που οι εργοδότες έκαναν χρήση του μέτρου της αναστολής, δηλαδή το χρονικό διάστημα από την ημερομηνία που έθεσαν σε αναστολή τη σύμβαση εργασίας του πρώτου εργαζόμενου έως και την ημερομηνία λήξης της τελευταίας αναστολής εντός του ίδιου μήνα».

Για παράδειγμα: επιχείρηση που έθεσε σε αναστολή τις συμβάσεις εργασίας κάποιων εργαζομένων της από 4/1 έως 15/1 και τις συμβάσεις εργασίας των ίδιων ή διαφορετικών εργαζομένων από 21/1 έως 28/1, υποχρεούται μετά τις 28/1 να διατηρήσει τον ίδιο αριθμό θέσεων εργασίας και με το ίδιο είδος σύμβασης εργασίας για χρονικό διάστημα 20 ημερών, εφόσον η επιχείρηση δεν μπορεί ή δεν θέλει να κάνει χρήση του μέτρου των αναστολών για τον μήνα Φεβρουάριο. Το ίδιο πλαίσιο ισχύει φυσικά και για τις αναστολές Δεκεμβρίου.

Ευνόητο είναι ότι, εάν μια επιχείρηση θέτει σε αναστολή σύμβασης έναν ή περισσότερους εργαζόμενους καθόλη την διάρκεια του Ιανουαρίου υποχρεούται να διατηρήσει τον ίδιο αριθμό θέσεων εργασίας και με το ίδιο είδος σύμβασης εργασίας για 31 ημέρες μετά την 31η Ιανουαρίου (με την αίρεση του τι θα προβλέπεται για τον Φεβρουάριο).

Ως ίδιος αριθμός θέσεων εργασίας νοείται ο αριθμός των εργαζομένων που έχει η επιχείρηση κατά τη λήξη του μέτρου των αναστολών των συμβάσεων εργασίας εντός του εκάστοτε μήνα αναφοράς, συμπεριλαμβανομένου και του αριθμού τυχόν προσλήψεων που έγιναν εντός του χρονικού διαστήματος χρήσης του μέτρου από την επιχείρηση. Για παράδειγμα το κρίσιμο πλήθος εργαζομένων για τις αναστολές Δεκεμβρίου είναι αυτό που υπήρχε όταν έληξαν οι αναστολές Δεκεμβρίου. Αντίστοιχα για τις αναστολές Ιανουαρίου, οι εργαζόμενοι που υπάρχουν στο τέλος των αναστολών Ιανουαρίου. Αυτά ισχύουν χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι ρήτρες άλλων μέτρων όπως η επιστρεπτέα προκαταβολή.