ΕΚΟΥΣΙΑ ΠΛΑΝΗ

Παγγαιορείτικα κάστανα (του Κ.Θεολόγου)

Την τελευταία φορά στη Θεσσαλονίκη βρέθηκα με τον αδελφό του πατέρα μου και μιλώντας νοσταλγικά για την γραφική Αγγίστα, μια κοινότητα κοντά στην Πρώτη Σερρών, στο Κιούπκιοϊ, που λένε όσοι ξέρουν, θυμήθηκα τους καρπούς της γης του Παγγαίου.

Θυμήθηκα τον μικρότερο αδελφό τους, τον Γιώργο Θ. Είναι ο άνθρωπος στον οποίο οφείλω καταπληκτικές αναμνήσεις παιδικών χρόνων. Καβάλα στο καφετί-κανελί άλογο, με κοντό παντελόνι στο σαμάρι και δυο μεγάλα κοφίνια γεμάτα κεράσια.

Τζιτζίκια αιχμάλωτα σε «κασετίνες» πακέτα τσιγάρων. Ψάρεμα με καλάθι στον Αγγίτη, παραπόταμο του Στρυμόνα. Μια νυχτερινή περιπέτεια με κολλημένο φορτηγό σε παρόχθιες λάσπες να ρυμουλκείται από τρακτέρ Τζον Ντήρι. Καλοκαιρινό μπούρλιασμα καπνών, παστάλιασμα… Κυνήγι ορτυκιών και λαγού- εγώ άοπλος…. Δεν πυροβολώ ποτέ! Τι να πρωτοθυμηθώ.

Ναι, κατάγομαι από την Αγγίστα της καραμανλικής Πρώτης Σερρών, που ανήκει στον Δήμο Αμφιπόλεως. Είναι ένα από τα γραφικά, παρατημένα χωριά της Μακεδονίας, που κάποτε μπορούσαν να συνοψίσουν με μια εικόνα τους τη λέξη χωριό. Απέναντι από το σπίτι αντικρίζαμε το ακατάλυτο στο χρόνο χρυσοφόρο και διονυσιακό Παγγαίο. Σκεπασμένο με σύννεφα αποκτούσε μυστήριο και υπέβαλε την παιδική φαντασία μου σε μυστηριώδεις συνειρμούς. Ο πλαστικός ορεινός όγκος του έχει τόνους αρμονικούς, ευαίσθητα, σχεδόν ποιητικά, χρώματα. Οι ρεματιές στα υψώματά του είναι δασοσκεπείς και δρασκελίζεις εκτάσεις από οξιές, πλατάνια, δρυς, έλατα και καστανιές.

Αυτές τις καστανιές μού προτείνει κάθε χρόνο ο Γιώργος να πάμε να «τρυγήσουμε», μα είμαι κι εγώ σκεπασμένος από αναπόδραστες υποχρεώσεις παντός είδους και δεν βρίσκομαι ποτέ μαζί του τον Οκτώβρη. Πώς να αφήσω τον καθημερινό κορσέ και να νιώσω προσώρας ένας σάτυρος, σε μια μέθεξη χορού και έκστασης, να αποζητήσω λύτρωση από την καθημερινή μέγγενη και να κοινωνήσω στην λευτεριά του ορεινού δάσους μαζεύοντας κάστανα; Γιατί άραγε η μυθολογία του Παγγαίου μοιάζει τόσο μακρινή στην παρούσα πραγματικότητά μου;

Φοβάμαι μήπως δεν καταφέρω ποτέ να επισκεφθώ τις καστανιές και δεν βαδίσω στα δασικά μονοπάτια του αγαπημένου βουνού μου. Πρέπει να το βάλω στόχο να περπατήσω το μονοπάτι που ξεκινά από τη μονή της Εικοσιφοίνισσας, στο μισό χιλιόμετρο υψόμετρο, να ανηφορίσω μέσα από έλατα και να βγω στον κάμπο των Φιλίππων. Σχεδιάζω από τώρα τον επόμενο Οκτώβρη, κάποιον επόμενο Οκτώβρη, να αναπνεύσω φρέσκιες μνήμες και να γεμίσω το ενεργειακό μπαουλάκι μου με καινούργιες εικόνες, που δίνουν δύναμη και αντοχή στην καθημερινή συμπίεση της μεγαλούπολης. Και μετά σε χρόνο ανύποπτο θα τσακίσω τα κάστανα, θα τα ψήσω στη χόβολη και θα γευτώ όλη τη ζωή μου. Κάτι τέτοιο είναι μάλλον μια επικοινωνία με το θεό. Αλλιώς τι είναι;

Κώστας Θεολόγου

Ο Κώστας Θεολόγου είναι Καθηγητής Ιστορίας και Φιλοσοφίας του Πολιτισμού και Διευθυντής του Τομέα Ανθρωπιστικών, Κοινωνικών Επιστημών και Δικαίου (AKEΔ) στη Σχολή ΕΜΦΕ του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη τον Οκτώβριο του 1960 και αποφοίτησε από το Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σπούδασε Νομικά και Πολιτική Επιστήμη στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης (Paris-I, Pantheon Sorbonne) στην Κοινωνική Ιστορία και Κοινωνική Θεωρία με τον Jean-Marie Vincent, εισηγητή της Σχολής της Φρανκφούρτης στη Γαλλία. Το διδακτορικό δίπλωμά του από τον Τομέα Ανθρωπιστικών, Κοινωνικών Επιστημών και Δικαίου της Σχολής Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών του ΕΜΠ (2006) εστιάζει στις συλλογικές ταυτότητες και στην Κοινωνιολογία του Πολιτισμού σε πολυεθνικά αστικά περιβάλλοντα. Διδάσκει σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών στο ΕΜΠ και σε άλλα πανεπιστήμια. Είναι Συντονιστής της Θεματικής Ενότητας ΕΠΟ41 (Κοινωνική Θεωρία και Νεωτερικότητα) της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ). Έχει διδάξει στην τριτοβάθμια ιδιωτική και στη δευτεροβάθμια δημόσια εκπαίδευση και έχει δημοσιεύσει μονογραφίες, μεταφράσεις, συγγράμματα και έχει επιμεληθεί σημειώσεις μαθημάτων για διδακτικές ανάγκες. Έχουν δημοσιευθεί ή βρίσκονται υπό έκδοση εργασίες του (άρθρα ή κεφάλαια) σε ξενόγλωσσα και ελληνικά περιοδικά ή συλλογικούς τόμους. Κριτικά σχόλιά του για νέες εκδόσεις έχουν δημοσιευθεί στα περιοδικά Εντευκτήριο, Διαβάζω, Το Δέντρο, Οδός Πανός κ.α. Κείμενά του βρίσκονται επίσης στα περιοδικά Αντί, Μουσική, Άρδην, Νέμεσις και στις εφημερίδες Μακεδονία, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Η Αυγή, Τα Νέα κ.α. Δύο πρόσφατα βιβλία του είναι το «Φιλοσοφία και Τεχνολογία» (Δεκέμβριος 2023) και «Κριτικές Συναντήσεις: Άνθρωποι Βιβλία Τέχνες» (Μάρτιος 2024).

Σχετικά άρθρα

Back to top button