Γλωσσική απορία (του Κώστα Θεολόγου)
Φαίνεται ότι δεν υπάρχει καθολική απόφανση ή οριστική επιλογή για την ελληνική απόδοση του coronavirus, λέξης ή όρου που μας ταλανίζει τους τελευταίους μήνες και ειδικότερα και «πιο σφιχτά» τις τελευταίες εβδομάδες: κορωνοϊός, κορονοϊός ή κορωναϊός.
Ο Μπαμπινιώτης ως ειδικός αποφαίνεται ότι το σωστότερο είναι να αποδώσουμε τον όρο ως κορων-ιός, επειδή το β΄ συνθετικό αρχίζει από φωνήεν (πβ. δουλ-έμπορος, θεατρ-άνθρωπος, δέκ-αθλο). Αποδίδουμε την corona (που σημαίνει στεφάνη, κορώνη) ως κορώνα και τη σύνθετη λέξη κορωνοϊό, αντί του ορθότερου παραγωγικά κορων-ιού, ώστε να αποφύγουμε το φαινόμενο της συνίζησης, η οποία μπορεί να προκαλεί σύγχυση λόγω συμπροφοράς της ληκτικής συλλαβής (λήγουσας) ως νιός.
Η σωστή παραγωγή της σύνθετης λέξης κορωνοϊός προέρχεται ετυμολογικά από τη ρίζα του α΄ συνθετικού κορων- και του β΄ συνθετικού ιός. Ωστόσο, όπως μόλις προείπαμε, για να αποφεύγεται η συμπροφορά κορωνιός, που μπορεί να παραπέμπει στον εκ Κορώνης καταγόμενο, βάζουμε κι ένα όμικρον σαν να άρχιζε η επόμενη λέξη (το β΄ συνθετικό) από σύμφωνο και όχι από φωνήεν, όπως στις λέξεις που έχουν για α΄ συνθετικό ένα πρωτόκλιτο ουσιαστικό (π.χ. γλώσσα, ψυχή, τράπεζα) και με το β΄ συνθετικό που αρχίζει από σύμφωνο παράγουν τις λέξεις γλωσσοπλάστης, ψυχολόγος, τραπεζοκόμος.
Εφόσον η απάντηση στο ζήτημα είναι δοθείσα, γιατί ορισμένα μέσα ενημέρωσης και επικοινωνίας, έντυπα ή ηλεκτρονικά, εξακολουθούν να επιμένουν στην επιλογή κορωναϊός και δεν επιλέγουν να λένε το ορθόν κορωνοϊός -ή έστω την πιο εξεζητημένη επιλογή να λένε «κοροναβάιρους» και να γράφουν “coronavirus”;
Σε αυτό το ερώτημα μπορούν να απαντήσουν αρμοδίως οι γλωσσικοί διορθωτές στα έγκριτα και μεγάλης εμβέλειας ΜΜΕ, ή άλλης ειδικότητας επιστήμονες, όχι του γλωσσολόγου, ασφαλώς, ούτε της δικής μου, η οποία, όταν βρίσκεται ενώπιον α-πορίας (δηλαδή όταν δεν βρίσκει πόρο, πέρασμα), διατυπώνει ερωτήματα. Μπορεί η εν λόγω απορία να επικριθεί ως σχολαστικισμός ή ως …κάψιμο στο πληκτρολόγιο, αλλά παραμένει ειλικρινής και ως πάθηση λόγω εγκλεισμού μπορεί να ονομαστεί μάλλον …απορίωση.