Φαντάζομαι έναν κόσμο όπου οι διαμαρτυρόμενοι εκδότες και βιβλιοπώλες δεν θα καίνε βιβλία αν έχουν αναδουλειές, οι φοιτητές και οι καθηγητές δεν θα σπάνε τα σχολεία, όποτε διαφωνούν με τους σχεδιασμούς της διοίκησης, οι γιατροί δεν θα βγαίνουν από το χειρουργείο, αν δεν έχουν ικανοποιηθεί οι συμπληρωματικές απαιτήσεις τους σε αμοιβές, τα πρώτα τραπέζια στις πίστες δεν θα καίνε χαρτονομίσματα, για να ανάψουν τα πούρα τους και οι ξωμάχοι της υπαίθρου δεν θα πετάνε το γάλα, τα φρούτα, τους καρπούς και τους χυμούς της γης για να τεκμηριώσουν την απαξίωση της εργασίας ή της παραγωγής τους.
Υπό αυτούς τους όρους οι ψαράδες θα έρθουν να μας πετάξουν στους δρόμους ψαριές από τα δίχτυα τους, οι κτηνοτρόφοι να κατακρεουργούν κατσικοπρόβατα, χοιρίδια και μοσχίδες προβαίνοντας σε αιματοθυσίες διεκδικώντας επιδόματα από μια καπιταλιστική πολιτεία και οι μουσικοί να καίνε έγχορδα για βελτιωμένες αμοιβές στις ορχήστρες τους.
Ο αποτροπιασμός μου σε αυτήν την τρομακτική φαντασίωση εκπορεύεται από την πλήρη απουσία συνείδησης αυτού που συμβαίνει στον πλανήτη, τον οποίο δεν έχουμε αποφασίσει πώς θα “διαχειριστούμε” ως εξελιγμένοι φροντιστές της κληρονομιάς των προγόνων μας. Το μέλι, το κρασί, το γάλα, τα πορτοκάλια, τα αυγά, όλα είναι προϊόντα ζωντανά, γεννήματα μέσα από περίπλοκες διαδικασίες της βιολογίας, δηλαδή της ζωής. Ποιος πρέπει να αντιλαμβάνεται την ιερότητα της σχέσης των καρπών της γης με τον ανθρώπινο μόχθο, αν όχι οι ίδιοι οι παλαιστές της υπαίθρου;
Η εκ μέρους όλων συνείδηση της ιερής λειτουργίας του καλλιεργητή αποτελεί πυλώνα του πολιτισμού· η αγροτική επανάσταση, όπως τη λένε, προ δέκα χιλιάδων χρόνων έκανε τον άνθρωπο καλλιεργητή και παραγωγό της τροφής του και τον εγκατέστησε μόνιμα κοντά στα χωράφια και στα γεννήματα τους. Ιδού η ανάδυση της κουλτούρας, cultura, που σημαίνει καλλιέργεια στα λατινικά. Κι εκεί κοντά και γύρω τους μαζεύτηκαν κι άλλοι πολλοί και φτιάξαμε θεσμούς και κατανείμαμε ρόλους και καθήκοντα στην κοινωνία, στα άστεα που είχαμε πρωτοφτιάξει, ώσπου έγιναν πολιτείες (civitates) με πολίτες (civiles) και αναδύθηκε ο πολιτισμός (civilization). Προασπίζομαι την αξιακώς ιερή σχέση καλλιέργειας και πολιτισμού και προτρέπω να μην παρεισφρέει η ασχήμια του (δίκαιου) θυμού για τους (άδικους) τρόπους με τους οποίους θεριεύει η καπιταλιστική συσσώρευση ή εξαπλώνεται η ιδιωτικοποίηση των πάντων, η τεκμηριώνεται αδιαλείπτως η έκπτωση του κύρους του κράτους και η ευτέλεια των λειτουργών του.
Έχουν ασφαλώς δίκιο οι καλλιεργητές ότι το πλαίσιο υπό το οποίο λειτουργούν φτιάχτηκε από καρεκλοκένταυρους λιμοκοντόρους σε αντισηπτικά γραφεία της ΕΕ και ξαναέχουν δίκιο ότι ο μόχθος τους δεν αμείβεται πλουσιοπάροχα· εκφράζουν όμως την απόγνωση ή την απαίτησή τους με τόση αφροσύνη και απαξίωση ώστε να καθιστούν σκεπτικιστικό το φιλοθέαμον ακροατήριο. Ποιος θα εισακούσει τα αιτήματά τους για σεβαστικές προς τον κόπο τους θεσμικές ρυθμίσεις, όταν οι ίδιοι σκορπίζουν χυδαία και σπάταλα τους «καρπούς», επειδή δεν πιάνουν καλά λεφτά;
Ας χαρίσουν, λοιπόν, τους καρπούς, ας μοιράσουν δωρεάν τα αγαθά εκεί όπου θα πιάσουν τόπο, και έτσι θα συσσωματώσουν στον αγώνα τους ευχές και συμπαράσταση συνανθρώπων πολύ ισχυρότερες από το δικό τους ρωμαλέο παράστημα και τη δική τους πολεμική ιαχή.
Κώστας Θεολόγου
Ο Κώστας Θεολόγου είναι Καθηγητής Ιστορίας και Φιλοσοφίας του Πολιτισμού στο ΕΜΠ και Συντονιστής της Θεματικής Ενότητας «Κοινωνική Θεωρία και Νεωτερικότητα» στο ΕΑΠ
