Αγιος Νικόλαος, Παραλιακός: Η μονοδρόμηση δεν εξυπηρετεί | του Μανώλη Μενεγάκη

Παράλληλα με το θέμα του Καθολικού ήρθε στην τοπική επικαιρότητα του Αγίου Νικολάου και η ανάπλαση του παραλιακού δρόμου της Ακτής Κουνδούρου με την μελέτη που παρουσιάστηκε πρόσφατα στο ΡΕΞ από την Δ/νση Μελετών του Δήμου. Σε αυτήν υπάρχουν ενδιαφέρουσες και όμορφες αρχιτεκτονικές προτάσεις για τον παραλιακό, όμως ενσωματώνεται ένα στοιχείο το οποίο αποδείχθηκε στην εφαρμογή του μη λειτουργικό: Η μονοδρόμηση.

Βασικός λόγος (όχι ο μόνος) που επιλέχθηκε η μονοδρόμηση ήταν η διαπίστωση ότι δεν μπορούσαν εύκολα να περάσουν ταυτόχρονα μεγάλα οχήματα (λεωφορεία κ.α.) από αντίθετες κατευθύνσεις στο στενό τμήμα του παραλιακού στα πρώτα του 290 μέτρα περίπου (το οποίο είχε διαμορφωθεί το έτος 1965) από την γέφυρα της Λίμνης προς το παλιό Φρουραρχείο και μέχρι την σκάλα της οδού Περικλέους (εκεί που έχει ζωγραφιστεί πρόσφατα ένας Μινώταυρος), δηλαδή μέχρι εκεί που αρχίζει το πιο πλατύ τμήμα του παραλιακού (που διαμορφώθηκε/ διαπλατύνθηκε αργότερα, τα έτη 1970-71). Το στενό τμήμα του παραλιακού διαφέρει σε πλάτος από το πλατύ τμήμα όσο ένα ρεύμα κυκλοφορίας, περίπου 3 μέτρα.

Από στόματος δημάρχου έχει ακουστεί η άποψη για την μονοδρόμηση ότι «αυτή δεν αλλάζει». Λογικά βέβαια, η παρούσα δημοτική αρχή είναι αναμενόμενο να υποστηρίζει αυτή την επιλογή της για την οποία έχει επιχειρηματολογήσει επίμονα και στο παρελθόν, η οποία ταίριαξε και με την παροχή διευκόλυνσης για την ανακατασκευή των πρώην ξενοδοχείων Ερμής και Κοράλ. Όμως, άλλο αυτό και άλλο να θεωρείται η μονοδρόμηση σαν “μόνη” επιλογή ή σαν να μην μπορεί να υπάρξει κάποια άλλη λύση πιο λειτουργική η οποία να υιοθετηθεί και από την δημοτική αρχή. Κάλλιστα μπορεί να υπάρξει. Διαβούλευση έχει γίνει για διάφορα θέματα, για το θέμα όμως της μονοδρόμησης δεν έχει γίνει, ιδίως μετά τα τελευταία δεδομένα από την εφαρμογή της. Η αίσθηση είναι ότι η μεγάλη πλειοψηφία διαφωνεί. Οι περισσότεροι δεν χρησιμοποιούν καν τα πρόσθετα πεζοδρόμια που κατασκευάστηκαν πάνω στο παλιό δεύτερο ρεύμα κυκλοφορίας, τα οποία λειτουργούν μάλλον μόνο σαν εμπόδια διέλευσης οχημάτων.

Η μονοδρόμηση του παραλιακού δεν εξυπηρετεί· τους ντόπιους κυρίως αλλά και τους επισκέπτες. Έχει στραγγαλίσει την κίνηση και έχει οδηγήσει όλη την κυκλοφοριακή ροή του κέντρου και του λιμανιού προς το Νοσοκομείο με συχνό μποτιλιάρισμα από το 2ο Δημοτικό μέχρι και την κύρια έξοδο της πόλης, όπως γνωρίζουμε όσοι ζούμε εδώ. Δύο και παραπάνω χρόνια εφαρμογής της μονοδρόμησης, σε εποχή covid όπου δεν υπάρχει μεγάλη κίνηση σε γενικό επίπεδο, αλλά στο Νοσοκομείο και στο κέντρο της πόλης ο συνωστισμός οχημάτων είναι μεγάλος ακριβώς λόγω της αλλαγής που έφερε η μονοδρόμηση. Ειδικά στο Νοσοκομείο δημιουργείται πρόβλημα με την αυξημένη προσέλευση ασθενών από όλο τον νομό Λασιθίου, όπως έγινε παραδεκτό και στην παρουσίαση της μελέτης.

Τα οχήματα αναγκαστικά αποφεύγουν την όμορφη και ανοιχτή σε θέα διαδρομή κατά μήκος του παραλιακού. Μόλις εισέρχονται στην πόλη οδηγούνται από το Νοσοκομείο στο κέντρο και από εκεί στην Κ.Παλαιολόγου προς το Νοσοκομείο και πάλι στην έξοδο χωρίς να δουν καν ότι υπάρχει παραλιακό-παράκτιο μέτωπο από την γέφυρα της Λίμνης μέχρι το Αμμούδι. Είναι σχεδόν αδύνατον να εξηγήσεις σε έναν ξένο στο κέντρο της πόλης πώς θα πάει στην Ελούντα. Γι’ αυτό κάποιοι επαγγελματίες της περιοχής προτείνουν (αν θεωρήσουμε ότι η μονοδρόμηση «δεν αλλάζει») να αντιστραφεί η κατεύθυνση κυκλοφορίας στην Κ.Παλαιολόγου και στον παραλιακό ώστε τουλάχιστον να μην αποκλείεται το κομμάτι αυτό και να αποφεύγεται ο συνωστισμός αυτοκινήτων, λεωφορείων κλπ.

Με την υπάρχουσα μονοδρόμηση είναι σαν να απομονώθηκε το κομμάτι από την γέφυρα της Λίμνης μέχρι την παραλία του Αμμουδιού, ενώ ο Άγιος Νικόλαος δεν έχει τις προϋποθέσεις ή την πολυτέλεια να το κάνει διότι δεν έχει έναν παράλληλο κοντινό δρόμο που να εξυπηρετεί την αντίθετη κατεύθυνση, όπως άλλες πόλεις. Η τωρινή μονοδρόμηση έχει επίσης προκαλέσει ένα «by-pass» σε αρκετό μέρος της κυκλοφορίας από την στενή οδό Ερυθρού Σταυρού. Γενικά, δεν θα βρει κανείς πόλη με μονοδρομημένο παραλιακό αν δεν υπάρχει εναλλακτικός παράλληλος δρόμος κοντά σε αυτόν που να εξυπηρετεί την αντίθετη ροή κυκλοφορίας. Θα ήταν ίσως ανεκτή η μονοδρόμηση αν είχε μειωθεί στο ελάχιστο η ροή οχημάτων προς την γέφυρα της Λίμνης. Αυτό θα συνέβαινε αν είχε πεζοδρομηθεί το κέντρο της πόλης και κυρίως η κάθοδος Ρούσου Κουνδούρου γιατί έτσι δεν θα φορτωνόταν η Κ. Παλαιολόγου προς Νοσοκομείο. Όμως, αυτό δεν έχει γίνει. Μειωμένη ροή θα παρατηρούταν και στην περίπτωση που το Λιμάνι εξυπηρετούταν μόνο με μεταφορά επιβατών έξω από το κέντρο με μικρά ηλεκτροφόρα οχήματα χωρίς να εισέρχονται λεωφορεία και μεγάλα οχήματα μέσα σ’ αυτό (. Όμως, ούτε αυτό συμβαίνει.

Για να υπάρξει αύξηση της πρόσβασης των πεζών στον παραλιακό θα πρέπει αυτός να είναι ζωντανός. Με την μονοδρόμηση, η περιοχή του παρακμάζει και μόνο τα δυό μεγάλα ξενοδοχεία και ίσως ελάχιστες επιχειρήσεις γύρω από αυτά θα επωφεληθούν από έναν δρόμο που έχει πολύ μειωμένη κυκλοφορία, όμως, το γενικότερο καλό δεν θα εξυπηρετηθεί.

Ο παραλιακός πρέπει να γίνει “Αγιονικολιώτικη ριβιέρα” αλλά να λειτουργεί με επάρκεια. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να διαπλατυνθεί το στενό αρχικό του τμήμα με τον κατάλληλο τρόπο τόσο όσο χρειάζεται, και να επανέλθει η διπλή κυκλοφορία. Τα υπόλοιπα καλά στοιχεία της μελέτης μπορούν να αναπροσαρμοσθούν σε αυτό. Το στενό τμήμα από την γέφυρα της Λίμνης μέχρι την σκάλα Περικλέους για να αποκτήσει το ίδιο συνολικό πλάτος με τον υπόλοιπο παραλιακό θα πρέπει να διαπλατυνθεί κατά 3 μέτρα περίπου, με σταθερή κατασκευή για την διέλευση οχημάτων. Όπως ακριβώς έγινε την δεκαετία του ’70 για την διαπλάτυνση του υπολοίπου τμήματος του παραλιακού. Οι άνθρωποι πριν πενήντα-εξήντα χρόνια συμφωνούσαν με κατασκευές στην θάλασσα, εμείς; Αν κάτι είναι λελογισμένο, μελετημένο, αισθητικά φροντισμένο γιατί να ενοχλεί; Έτσι, το αρχικό στενό τμήμα θα αποκτήσει ένα άνετο δεύτερο ρεύμα κυκλοφορίας, ανάλογο με τον υπόλοιπο παραλιακό. Ένας παραλιακός με δύο ίσου πλάτους ρεύματα σε όλο το μήκος του θα εξυπηρετήσει και το λιμάνι από και προς την έξοδο της πόλης από την οδό Μίνωος (τον δρόμο από την παραλία του Αμμουδιού, προς Άγιο Αντώνιο και μέχρι τον κόμβο στην έξοδο της πόλης) κι έτσι η Κ.Παλαιολόγου θα αποσυμφορηθεί και μαζί μ’ αυτήν η περιοχή του Νοσοκομείου. Πέρα από αυτό, για να επιτευχθεί η μεγαλύτερη προσβασιμότητα των πεζών και η εξυπηρέτηση των επιχειρήσεων, θα χρειαστεί περισσότερος χώρος που μπορεί να δημιουργηθεί με επέκταση προς την θάλασσα σε ολόκληρο τον παραλιακό ή σε τμήματά του με ξύλινους πεζοδρόμους με δοκούς/μπάρες χωρίς τσιμέντο (υπάρχουν σύγχρονες ελαφρές κατασκευαστικά λύσεις) και με προσθήκη περισσότερου πρασίνου, όπως έχουν κάνει διάφορες παραλιακές πόλεις σε Ελλάδα και Κύπρο (Ρόδος, Λεμεσός κ.α.). Εξάλλου και στην βασική απεικόνιση της μελέτης ανάπλασης που παρουσιάστηκε, σε μέρος του στενού τμήματος αυτού προτείνεται η διαπλάτυνση με ξύλινη πεζογέφυρα.

Στα επιμέρους μπορεί να υπάρχουν πολλές αντιπροτάσεις αλλά σίγουρα μια επόμενη δημοτική αρχή δεν μπορεί να δεσμευτεί σε μια πρόταση που δεν λειτουργεί.

Προτεινόμενες διαπλατύνσεις στο στενό τμήμα του παραλιακού:

Παραλιακός δρόμος διπλής κατεύθυνσης στην Ρόδο με διαπλάτυνση προς την θάλασσα, με ελαφρά ξύλινη κατασκευή χωρίς τσιμέντο: