 |  |  |
«Ανοίξετε τη πόρτα σας τα κάλαντα να πούμε
και βάλτε και καμιά ρακή, για να σας ευχηθούμε»
Κάπως έτσι ξεκινούν όλα στην Κρήτη, από όπου κατάγομαι. Πρόκειται για έναν τόπο, ιδιαίτερο, που είτε θα τον αγαπήσεις, είτε θα τον αντιπαθήσεις μονομιάς, καθώς ενδιάμεσο στάδιο δεν μπορεί να υπάρξει. Για κάποιους δεν θεωρείται καν νησί, λόγω του μεγέθους του. Για κάποιους άλλους δεν λογίζεται, ως τίποτα λιγότερο από έναν τόπο ευλογημένο, που μπορεί να συνδυάσει με τρόπο μοναδικό βουνό με θάλασσα, χωριό με πόλη και πεδιάδες με οροπέδια. Κάθε φορά, που πρόκειται να κατέβω στον τόπο αυτό, η καρδιά μου αρχίζει να χτυπά δυνατά, πολύ πριν πατήσω κρητικό έδαφος, από εκείνη την στιγμή που το καράβι μπαίνει στο λιμάνι και ετοιμάζεται να αγκυροβολήσει για να ανοίξει τις μπουκαπόρτες.
Κατά την αποβίβαση, λαχταρώ, ήδη, να φτάσω στο πατρικό μου, στο Καλό χωριό, Λασιθίου, στην ανατολική πλευρά της Κρήτης. Ακόμα περισσότερο, όμως, αναμένω την στιγμή, που θα αντικρύσω τον Άγιο μου Νικόλα, όπως τον λέω, την πρωτεύουσα του νομού και τον οποίο συναντώ στην διαδρομή για το χωριό. Αυτό που θα μου λείψει φέτος πιο πολύ, είναι η ζεστασιά των ανθρώπων του χωριού, τα καλωσορίσματα τους και φυσικά η οικογένεια μου εκεί.
Την Παραμονή των Χριστουγέννων και ανήμερα τα παιδιά γυρνούν από σπίτι σε σπίτι, για να τραγουδήσουν τα κάλαντα με την συνοδεία βιολιού, λαγούτου ή συνηθέστερα λύρας. Ο νοικοκύρης του σπιτιού θα τα φιλέψει με διάφορα «καλοχερίδια» (καλούδια) ή θα τα ανταμείψει με την λεγόμενη «καλή χέρα» (φιλοδώρημα). Παλιότερα, τα παιδιά λούζονταν πρωί-πρωί στην βρύση του χωριού, ώστε να φύγουν οι καλικάντζαροι και τα δαιμόνια. Τις ημέρες πριν τα Χριστούγεννα οι γυναίκες φτιάχνουν διάφορα γλυκίσματα, όπως ξεροτήγανα, μελομακάρονα και κουβαρωτούς (λουκουμάδες) κλπ. Δεν θα ξεχάσω τις μυρωδιές που κατακλύζαν το σπίτι εκείνες τις ημέρες, όταν η γιαγιά ζύμωνε το χριστόψωμο, το βασικό και ευλογημένο ψωμί των Χριστουγέννων. Μπαίνοντας στην κουζίνα σου έσπαγαν την μύτη οι μυρωδιές από το ροδόνερο, την κανέλα και τα γαρύφαλλα που χρησιμοποιούσε για την συνταγή. Στην μέση έβαζε ένα άσπαστο καρύδι και έπειτα σχεδίαζε με το μαχαίρι ή με το πιρούνι λουλούδια, φύλλα, καρπούς κλπ. Την παραμονή έσφαζαν συνήθως γουρούνι ή πετινό και με το τέλος της Σαρακοστής, ανήμερα των Χριστουγέννων γέμιζε το τραπέζι με καλούδια.
Αντίστοιχα, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς οι γυναίκες μαζεύονταν στα σπίτια και έφτιαχναν προζυμένια κουλούρια πορτοκαλιού στους ξυλόφουρνους. Την πρώτη του χρόνου μαζευόμασταν όλη η οικογένεια και με το τέλος του φαγητού και την κοπή της βασιλόπιτας ακολουθούσε η πιο «ιερή» στιγμή της ημέρας. Την ώρα που ετοιμάζονταν οι καφέδες και η ατμόσφαιρα είχε πια χαλαρώσει, τα παιδιά έπρεπε να πούμε τα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα για να πάρουμε την «καλή χέρα» από τους θείους και τους γονείς. Αυτό είναι μέχρι και σήμερα το δώρο μας από τους συγγενείς και κάθε τραπέζι κλείνει με αναφωνήματα, γέλια και πλάκες γύρω από το «χαρτζιλίκι» από τους δικούς μας ανθρώπους, που είναι το «τυχερό» για να πάει καλά η νέα χρονιά.
Τα δικά μου Χριστούγεννα, όμως, έκλειναν πάντα με μία μεγάλη βόλτα στην γνωστή λίμνη του Αγίου Νικόλα, την Βουλισμένη. Κάθε φορά μένω να την χαζεύω για ώρες πίνοντας τον δεύτερο καφέ του έτους στο αγαπημένο μου εστιατόριο-καφέ. Στέκει στο πιο ψηλό σημείο πάνω στους βράχους, που περικυκλώνουν τη λίμνη, και, από εκεί όλα φαίνονται πανοραμικά, σαν μια αληθινή καρτ-ποστάλ. Μπορεί να έχω μεγαλώσει στην Αθήνα, αλλά η καρδιά μου πάντα θα χτυπά πιο δυνατά, όταν βρίσκομαι στο δεύτερο μου σπίτι, στον Άγιο μου Νικόλα, στην Κρήτη.
Σοφία Κουνενού
- Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Κρήτη, την Ελλάδα και όλο τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, με εγκυρότητα και αξιοπιστία, στο cna.gr
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Facebook
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Twitter
- Ακολουθήστε το cna.gr στο YouTube
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Instagram
