«Αυθαίρετες» λογικές (του Γιώργου Καφφετζάκη*)

Πάντα πρέπει όλα τα θέματα να μπαίνουν στην σωστή βάση και προφανώς να τα ενισχύει η λογική και η αλληλοκατανόηση. Το απίστευτο αλαλούμ που βιώνουν οι Έλληνες Μηχανικοί τις τελευταίες δυο εβδομάδες, σε ότι αφορά την τακτοποίηση των «μεγάλων» αυθαιρεσιών, είναι πραγματικά πέραν κάθε κοινής λογικής.

Το μοναδικό εργαλείο που μας παρέχει η Πολιτεία είναι μια ηλεκτρονική πλατφόρμα, μέσω της οποίας πρέπει να δηλωθούν τα αυθαίρετα κτίσματα. Και αυτή δεν λειτουργεί!!!

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Η ανεπάρκεια και ανετοιμότητα της Πολιτείας διαχρονικά να αποδώσει γη στους πολίτες της, ώστε να μην τους ωθήσει σε κατασκευή αυθαιρέτων ήταν κοινό μυστικό. Όπως και όλες οι συνδέσεις των αυθαιρέτων κτισμάτων με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας γινόταν, «κλείνοντας το μάτι» το Κράτος στον Πολίτη. Και οι δυο έμεναν ευχαριστημένοι, αλλά οι λύσεις ήταν να «κρυφτεί» η σκόνη κάτω από το χαλί.

Από το 2011 λοιπόν ξεκίνησε η περίφημη τακτοποίηση των αυθαιρέτων κτισμάτων και αυθαιρέτων προσθηκών σε νόμιμα κτήρια με τον περίφημο νόμο 4014. Κατόπιν ο νόμος εκρίθη αντισυνταγματικός και αντικαταστάθηκε με τον νόμο 4178/2013, ο οποίος και αυτός με την σειρά του αντικαταστάθηκε από τον νόμο 4495/2017.

Νόμοι με ασάφειες, με αντικρουόμενα θέματα, πολύπλοκοι και πολυδαίδαλοι που ως αποτέλεσμα είχαν το να έρχονται οι Μηχανικοί σε πλήρη αδιέξοδο κατανόησης και διαφορετικής ερμηνείας ακόμα και για ένα απλό θέμα. Δεν είναι τυχαίο ότι έχουν δοθεί ήδη περίπου 2.500(!!!) διευκρινιστικές απαντήσεις σε ερωτήματα συναδέλφων Μηχανικών.

Από αυτό και μόνο μπορεί να κατανοήσει κανείς την ανεπάρκεια των νομοθετικών εγχειρημάτων σε ένα τόσο σοβαρό θέμα όπως είναι η σωστή αποτύπωση και καταγραφή του αυθαίρετου κτηριακού όγκου της Επικράτειας.

Και φυσικά όλο αυτό το βαρύ φορτίο έπεσε προφανώς στις πλάτες των Μηχανικών, οι οποίοι με μοναδικό εργαλείο την ηλεκτρονική πλατφόρμα, προσπαθούν να βγάλουν εις πέρας αυτήν την δύσκολη κατάσταση.

Ούτε οι περιβόητες αεροφωτογραφίες της 28/7/2011 για όλη την Επικράτεια εδόθηκαν ποτέ, εδώ και 10 σχεδόν χρόνια, ούτε όλα αυτά τα εργαλεία που θα μπορούσαν να κάνουν την εργασία του Μηχανικού ευκολότερη και βασικότερα πιο αξιόπιστη. Δασικοί χάρτες, κτηματολόγιο, εγκρίσεις από Υπηρεσίες, οριοθετήσεις ρεμάτων και μια σειρά άλλων θεμάτων μπήκαν σε μια διαρκή «παράταση», ώστε για μια άλλη φορά η ευθύνη να πέσει στις πλάτες των Μηχανικών.

Διότι από την αρχή των νόμων οι Μηχανικοί λέγαμε σε κάθε επίσημο βήμα ότι οι νόμοι χρήζουν απλούστευσης και ότι η διαδικασία είναι τόσο σοβαρή, που θέλουμε όλα τα εργαλεία εκείνα που επιβάλλεται να έχουμε για την ορθή καταγραφή της εργασίας μας. Σε ότι αφορά των θέμα των αεροφωτογραφιών 28/7/2011 πρέπει όλη η Ελλάδα να έχει φωτογραφηθεί την συγκεκριμένη ημερομηνία, άλλως τίθενται σοβαρά θέματα ισονομίας και ισοπολιτείας μεταξύ των πολιτών.

Και δεν φτάνουν όλα αυτά, αλλά εν μέσω «βαλτωμένων» σχεδίων πόλεων και πρόσφατα με την κατάργηση ουσιαστικά της εκτός σχεδίου δόμησης, πολύ φοβάμαι ότι δεν θα αργήσει να διαμορφώνεται μια νέα γενιά αυθαιρέτων κτισμάτων. Αυτή θα είναι και η μεγαλύτερη πολιτική ήττα της νεότερης γενιάς μας, σε ένα ήδη πολύ επιβαρυμένο Ελληνικό Πολεοδομικό περιβάλλον.

Επανερχόμενος στην καταληκτική ημερομηνία της 30ης/9/2020 για τις «μεγάλες» αυθαιρεσίες της κατηγορίας 5 θα υπενθυμίσω ότι, για παράδειγμα μια αυθαιρεσία σε ένα διαμέρισμα οριζόντιας ιδιοκτησίας με ελάχιστα χιλιοστά επί του οικοπέδου, αρκούν 5 με 6 αυθαίρετα τετραγωνικά για να το κατατάξουν στην κατηγορία, η οποία καταργείται!!!

Η τακτοποίηση των αυθαιρέτων είναι μια διαδικασία η οποία δεν επιβαρύνει το Ελληνικό Κράτος οικονομικά. Αντιθέτως μάλιστα είναι ένας ανοικτός οικονομικός «κορβανάς» που «αιμοδοτεί» την Ελληνική Οικονομία. Θα μπορούσε λοιπόν να μείνει ανοικτή έως ότου αντικατασταθεί με μια άλλη διαδικασία, όπως η ταυτότητα του κτηρίου, ειδικότερα τώρα που υπάρχει και η κοινωνική διάσταση του θέματος λόγω κορονοϊού και οικονομικής δυσχέρειας των πολιτών.

Αλλά και στην περίπτωση που όλα τα ανωτέρω δεν ικανοποιούν την πολιτική λογική μιας Κυβέρνησης, τότε θα μπορούσε να θεσπιστεί το εξής απλό, ώστε να αποφευχθεί αυτή η τεράστια ταλαιπωρία και η ηλεκτρονική «ασφυξία» που υφίσταται το τελευταίο διάστημα ο Τεχνικός κόσμος και οι πολίτες.

Θα μπορούσε, τους τελευταίους 2 μήνες λόγου χάρη, πριν την εκπνοή του νόμου και με δεδομένο το γεγονός της ανεπάρκειας της πλατφόρμας να δεχθεί αυτόν τον όγκο επισκεψιμότητας από τους Μηχανικούς, να αποφασιστεί ένα κλιμακωτό σύστημα εισόδου στο σύστημα ανά περιφέρεια. Για παράδειγμα το Υπουργείο να ανακοίνωνε ότι «λόγω αδυναμίας του συστήματος, η Περιφέρεια Κρήτης θα μπορεί να εισέρχεται στο σύστημα το επόμενο δεκαήμερο, θα ακολουθήσει η Περιφέρεια Αττικής κ.ο.κ». Τόσο απλά, αλλά συγχρόνως και τόσο δύσκολα.

Πολλές φορές οι προσδοκίες των πολιτών για αυτούς που καθορίζουν τις ζωές μας σε κάθε επίπεδο εξουσίας, είναι υψηλές, ειδικά την πρώτη περίοδο. Λάθη γίνονται και θα γίνονται πάντα. Είναι ανθρώπινο. Όμως την αποτίμηση της εξουσίας την μετράς από την ταχύτητα αντίληψης και αποδοχής της κοινής γνώμης, την αφομοίωση ιδεών και πρακτικών στοιχειώδους λογικής και της επιλογής ικανών ανθρώπων σε καίρια πόστα, χωρίς μικροκομματικές αποχρώσεις. Αυτοί είναι οι πολιτικοί που μένουν στην ιστορία, αλλά δυστυχώς είναι ελάχιστοι.

* Ο Γιώργος Καφφετζάκης είναι MSc Δ. Πολιτικός Μηχανικός Α.Π.Θ., πρ.Πρόεδρος της Ν.Ε. Λασιθίου ΤΕΕ/ΤΑΚ, πρ.Σύμβουλος Τ.Υ. της ΔΕΠΑΝΑΛ και Δημοτικός Σύμβουλος Αγίου Νικολάου.