Πότε επιτρέπεται απόλυση χωρίς αποζημίωση

Για να είναι έγκυρη η καταγγελία ενός εργαζόμενου, πρέπει να πληρούνται ορισμένες τυπικές προϋποθέσεις, ήτοι να γίνει εγγράφως και να καταβληθεί στον απολυόμενο μισθωτό η οφειλόμενη νόμιμη αποζημίωση. Κατ’ εξαίρεση της γενικής αρχής, υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες είναι δυνατή η απόλυση των μισθωτών και χωρίς να καταβληθεί αποζημίωση.

Μία από τις περιπτώσεις αυτές είναι η ύπαρξη ανωτέρας βίας

Τα γεγονότα ανωτέρας βίας, τα οποία έχουν ως αποτέλεσμα την οριστική διακοπή της λειτουργίας της επιχείρησης, απαλλάσσουν τον εργοδότη από την υποχρέωση καταβολής μισθού (ΑΚ 656), αλλά δεν επιφέρουν αυτοδικαίως τη λύση της σύμβασης εργασίας.

Προκειμένου λοιπόν, ο εργοδότης να καταφέρει να λύσει τη σύμβαση, πρέπει να την καταγγείλει.

Στην περίπτωση αυτή, η νομοθεσία (άρθρο 6 παρ. 2 Ν. 2112/1920) ορίζει ότι, ο εργαζόμενος που απολύεται λόγω πυρκαϊάς ή άλλου περιστατικού ανωτέρας βίας, δεν δικαιούται αποζημίωσης.

Προϋπόθεση βέβαια για να ισχύσει η διάταξη αυτή, είναι ο εργοδότης να μην έχει καταρτίσει σύμβαση ασφάλειας για το συγκεκριμένο γεγονός ανωτέρας βίας, το οποίο αποτέλεσε και τη γενεσιουργό αιτία διακοπής των εργασιών της επιχείρησης

Υπάρχει και η περίπτωση απόλυσης του μισθωτού χωρίς να καταβληθεί αποζημίωση, όταν η παράβαση των συμβατικών του υποχρεώσεων γίνεται σκόπιμα και με πρόθεση να εξαναγκαστεί ο εργοδότης να τον απολύσει για να λάβει τη σχετική αποζημίωση ενδεχομένως δε και επίδομα ανεργίας.

Δηλαδή όταν συντρέχει δόλια και εσκεμμένη αντισυμβατική συμπεριφορά του μισθωτού.

Μάλιστα, όπως έχει γίνει δεκτό από τα πολιτικά δικαστήρια, αν ο εργαζόμενος εκπληρώνει πλημμελώς από δόλο ή αμέλεια τις υποχρεώσεις του που καθορίζονται από τη σύμβαση εργασίας και το νόμο, με αποτέλεσμα να προξενήσει στον εργοδότη του ζημία κατά την εκτέλεση της εργασίας του, υποχρεούται σε αποζημίωση.

Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τα άρθρα 1 παρ. 1 και 3 του Ν. 2112/1920, και το άρθρο 17 παρ. 5α του Ν. 3899/2010, αποζημίωση οφείλεται αν η καταγγελία γίνει μετά την συμπλήρωση δώδεκα μηνών εργασίας.

Επομένως, παρότι πρόκειται για σύμβαση εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου δεν οφείλεται αποζημίωση κατά ρητή επιταγή του νόμου, αν δεν έχει συμπληρωθεί δωδεκάμηνο εργασίας στον ίδιο εργοδότη.

Τέλος, απαλλάσσεται ο εργοδότης από την καταβολή της νόμιμης αποζημίωσης απόλυσης, ύστερα από υποβολή από τον εργοδότη κατά του μισθωτού μήνυσης για αξιόποινη πράξη που διαπράχθηκε κατά την άσκηση της υπηρεσίας του ή απαγγέλθηκε κατ’ αυτού κατηγορία για αδίκημα εν γένει που φέρει τον χαρακτήρα τουλάχιστον πλημμελήματος.

Για να είναι έγκυρη η καταγγελία της σύμβασης στην περίπτωση αυτή πρέπει η υποβολή της μήνυσης να προηγείται της καταγγελίας, διότι διαφορετικά οφείλεται αποζημίωση.