Η αύξηση θερμοκρασίας φέρνει παγκόσμια έλλειψη τροφίμων

Η παραγωγή τροφίμων σε όλο τον κόσμο θα υποφέρει, καθώς η παγκόσμια αύξηση θερμοκρασίας φτάνει τους 1,5 βαθμούς Κελσίου, με σοβαρές επιπτώσεις στην παροχή τροφίμων τις επόμενες δύο δεκαετίες, προειδοποίησαν οι επιστήμονες, μετά τη μεγαλύτερη επιστημονική έκθεση που έχει γίνει μέχρι σήμερα για την κλιματική κρίση.

Η άνοδος της θερμοκρασίας σημαίνει ότι θα υπάρχουν περισσότερες εποχές του χρόνου, κατά τις οποίες ο υδράργυρος θα υπερβαίνει τις αντοχές των καλλιεργειών.

Οι προκλήσεις στα συστήματα παραγωγής τροφίμων θα είναι μόνο ένας από τους αντίκτυπους, σύμφωνα με την έκθεση: η μεταβολή στα μοτίβα των βροχοπτώσεων θα αφήσει πολλές περιοχές ευάλωτες στην ξηρασία, ενώ οι ακραίες καιρικές συνθήκες θα κάνουν τη γεωργία πιο δύσκολη και θα βλάψουν τις καλλιέργειες.

Η Μπόνι Γουόρινγκ, ανώτερη λέκτορας στο Ινστιτούτο Γκράνθαμ του Imperial College London, δήλωσε: «Σε όλο τον κόσμο, πάνω από το 80% των θερμίδων που καταναλώνονται προέρχονται από μόλις 10 φυτά καλλιέργειας, συμπεριλαμβανομένου του ρυζιού, του καλαμποκιού και του σιταριού. Παρόλο που μερικές βασικές καλλιέργειες – όπως η σόγια – μπορούν να ανταπεξέλθουν καλύτερα σε ένα θερμότερο περιβάλλον, η αύξηση της θερμοκρασίας και οι ολοένα και συχνότερες ξηρασίες είναι πιθανό να μειώσουν τις σοδειές αυτών των βασικών καλλιεργειών σε πολλές περιοχές του πλανήτη».

Το πλήρες φάσμα της ζημιάς δεν θα αποκαλυφθεί πλήρως μέχρι το επόμενο έτος, όταν η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) θα δημοσιεύσει το δεύτερο μέρος της αξιολόγησής του, το οποίο θα καλύψει τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης σε βασικούς τομείς της ανθρώπινης ζωής και του πλανήτη.

Το πρώτο μέρος της έκθεσης, που δημοσιεύθηκε αυτήν την εβδομάδα, αφορά τη φυσική επιστήμη της κλιματικής αλλαγής – δηλαδή τι θα συμβεί στην ατμόσφαιρα, τις θάλασσες και τη γη – αλλά από αυτά τα ευρήματα γίνονται ήδη αντιληπτές πολλές από τις πιθανές βλάβες στη γεωργία.

Ο Ιλαν Κέλμαν, καθηγητής καταστροφών και υγείας στο University College του Λονδίνου, δήλωσε: «Εάν αποτύχουμε να δράσουμε, τότε σημαντικός αριθμός ανθρώπων θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μεγάλα προβλήματα με τα τρόφιμα. Η αυξημένη θερμότητα και υγρασία θα βλάψουν τις τρέχουσες καλλιέργειες και τα ζώα, με τις ξηρασίες και τις πλημμύρες να έχουν τη δυνατότητα να εξαλείψουν επίσης τις συγκομιδές. Θα χρειαστούν μαζικές αλλαγές στις γεωργικές πρακτικές, συμπεριλαμβανομένων των αλλαγών στις καλλιέργειες και την κτηνοτροφία, για να αντιμετωπιστούν αυτές οι επιπτώσεις».

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Ντέιβιντ Ρέι, καθηγητής διαχείρισης άνθρακα στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, πρόσθεσε: «Για βασικά είδη όπως το ρύζι – η κύρια πηγή διατροφής για πάνω από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους – η θέρμανση δεν αλλάζει μόνο τα πρότυπα των βροχοπτώσεων, αλλά απειλεί και με περαιτέρω λιώσιμο των παγετών, των οποίων τα νερά αρδεύουν εκατομμύρια στρέμματα καλλιεργήσιμων εκτάσεων στη Νότια Ασία».

Οι ακραίες καιρικές συνθήκες φέτος αποκάλυψαν επίσης έναν άλλο σημαντικό αντίκτυπο: όταν οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν τόσο πολύ , οι άνθρωποι δεν μπορούν να εργαστούν με ασφάλεια στα χωράφια. Αυτές οι συνθήκες συμβαίνουν όταν τόσο η θερμότητα όσο και η υγρασία είναι υψηλές και τα σώματα των ανθρώπων δεν μπορούν να απομακρύνουν αποτελεσματικά τον ιδρώτα.

Μερικοί άνθρωποι έχουν υποθέσει ότι οι αυξανόμενες θερμοκρασίες θα μπορούσαν να είναι καλές για τη γεωργία, επιτρέποντας μεγαλύτερες περιόδους ανάπτυξης στα βόρεια γεωγραφικά πλάτη και καλύτερη επίδραση του διοξειδίου του άνθρακα, το οποίο τα φυτά απορροφούν από τον αέρα καθώς μεγαλώνουν.

Ο Μαρκ Μάσλιν, επίσης καθηγητής στο UCL, απορρίπτει αυτούς τους ισχυρισμούς. «Οποιαδήποτε οφέλη είναι πιθανό να είναι μικρά και θα αντισταθμιστούν από τις ζημιές και τον κίνδυνο των ακραίων καιρικών συνθηκών», λέει, προειδοποιώντας ότι οι αυξήσεις των τιμών των τροφίμων θα αποτελέσουν επίσης σημαντικό κίνδυνο.

Η κτηνοτροφία θα επηρεαστεί επίσης, αν και η μείωση της εξάρτησής μας από το κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι πιθανό να είναι ένας από τους βασικούς τρόπους επιβράδυνσης της παγκόσμιας υπερθέρμανσης: το μεθάνιο, μεγάλο μέρος του οποίου προέρχεται από γεωργικές πηγές συμπεριλαμβανομένων των μηρυκαστικών και της κοπριάς, είναι μία από τις κύριες αιτίες της κλιματικής κρίσης.

Ο Ρομπ Πέρσιβαλ, επικεφαλής της πολιτικής για τα τρόφιμα και την υγεία στην οργάνωση Soil Association του Ηνωμένου Βασιλείου, δήλωσε ότι οι άνθρωποι δεν χρειάζεται να εγκαταλείψουν την κατανάλωση ή την παραγωγή κρέατος, αλλά ότι τα πρότυπα κατανάλωσης τροφίμων πρέπει να αλλάξουν παράλληλα με την παραγωγή τροφίμων .

«Η ταχεία μετάβαση στην αγροοικολογική γεωργία προσφέρει μια πιο υγιεινή και βιώσιμη προσέγγιση στην παραγωγή των τροφίμων μας και απαιτεί στροφή στη διατροφή μας σε λιγότερο και καλύτερο κρέας, με έμφαση στα φρέσκα φρούτα και λαχανικά και την κατανάλωση περισσότερων οσπρίων» είπε.

Τέλος, η Σεφάλι Σάρμα, διευθύντρια του Ινστιτούτου Γεωργίας και Εμπορικής Πολιτικής, δήλωσε στον Guardian ότι όλες οι περιοχές θα επηρεαστούν, όχι μόνο οι φτωχότερες περιοχές του κόσμου, όπου πολλοί αγρότες είναι ήδη ευάλωτοι, και ότι όλες οι κυβερνήσεις πρέπει να δράσουν επειγόντως.

«Οι κυβερνήσεις πρέπει να αρχίσουν να λαμβάνουν επείγοντα βήματα τώρα για να δημιουργήσουν ανθεκτικότητα στα αγροδιατροφικά συστήματα. Αυτό σημαίνει δημιουργία υγιούς εδάφους, γεωργική βιοποικιλότητα σε καλλιέργειες και ζώα», επισήμανε.