Απάντηση στις δηλώσεις Ζερβού για Σπιναλόγκα και UNESCO | του Κωστή Μαυρικάκη

Δεν είχα σκοπό να απαντήσω στο κείμενο του δημάρχου, επειδή απεχθάνομαι το λαϊκισμό, την κενότητα και τη μικροπολιτική. Το πράττω όμως, για να μην εκληφθεί ως αδυναμία ή ως έλλειψη επιχειρημάτων εκ μέρους μου.

Πριν ακριβώς από 15 μήνες ο δήμαρχος Αγ. Νικολάου, διαισθανόμενος ότι ναυαγεί το μεγάλο σχέδιο για ένταξη της Σπιναλόγκας στην Unesco, το όραμα του «εμείς» που το καπέλωσε με τους αδέξιους χειρισμούς του και το «εγώ» του, έψαχνε εξιλαστήρια θύματα. Έτσι, για να μεταθέσει αλλού τις ευθύνες του, έδωσε τη γνωστή φρικαλέα συνέντευξη τύπου στις 10.02.2020 στα τοπικά ΜΜΕ για να με φωτογραφήσει και να με καταγγείλει – ως διακεκριμένος ντέντεκτιβ – ότι «κρύβομαι πίσω από προσπάθειες τορπιλισμού ένταξης της». Την επόμενη μέρα, με δήλωση μου, του απάντησα επί της ουσίας στην απρόκλητη και πρωτοφανή στα χρονικά για δημόσια ήθη, αήθη επίθεση από δήμαρχο σε βάρος ενός απλού πολίτη. Σε αυτήν, παραπέμπω ξανά τους αναγνώστες. Ο τόπος μας είναι μικρός, και όλοι γνωριζόμαστε πολύ-πολύ καλά.

Για το συγκεκριμένο μεγάλο οραματικό πρόταγμα του τόπου, όσοι παρακολουθούν την τοπική επικαιρότητα από τον Απρίλιο του 2002, το γνωρίζουν άριστα. Άλλωστε, ευτυχώς scripta manent, τα γραπτά μένουν. Ήταν τότε που έγινε για πρώτη φορά η πρόταση, την οποία όντας δήμαρχος, όπως και πολλοί άλλοι, χλεύασε ανερυθρίαστα και πολέμησε λυσσαλέα. Πάλι scripta manent. Και δεν ξεκίνησε η προσπάθεια, όπως ψευδώς αναφέρει εκείνος το 2009.

Βέβαια, είδε μεταγενέστερα ότι αυτό το μεγάλο όραμα είχε «ψωμί», οπότε και αποφάσισε να επενδύσει σε αυτό, με σχετική κωλοτούμπα, στο πενιχρό πολιτικό του χρηματιστήριο. Έτσι δεν δίστασε ως μη ασχολούμενος με τα κοινά την περίοδο εκείνη, να αιτηθεί στο ΤΕΕ/ΤΑΚ να συμμετάσχει στη σχετική ομάδα εργασίας, την οποία προς τιμήν του συνέστησε ο πρόεδρός του Π. Ινιωτάκης, μετά από δική μου πρόταση.

Ο κ. Ζερβός βέβαια, παλαιόθεν, διακρίνεται για ένα σπάνιο προτέρημα: Όταν στριμώχνεται, να θολώνει πολλαπλώς τα νερά και να ξεφεύγει όπως το χέλι από την ουσία της συζήτησης, ώστε να μπορεί να αποπροσανατολίζει και να αποκρύπτει τις ευθύνες του. Και στην εξιστόρηση των γεγονότων που παραθέτει, αποφεύγει να απαντήσει επί της ουσίας. Στα καίρια ερωτήματα που έχω επισημάνει με τις κατά καιρούς δημόσιες παρεμβάσεις μου, όχι μόνο για το θέμα της επίσημης ονομασίας της νησίδας, που είχα εξ αρχής θέσει – και ο Δήμαρχος ψεύδεται – αλλά κυρίως με ουσιαστικά τεχνικά θέματα που θα έκριναν την υποψηφιότητα. Κι ακόμη με την υλοποίηση ενός βιώσιμου διαχειριστικού σχεδίου τόσο του μνημείου όσο και της ζώνης επιρροής του στις κατευθύνσεις της πολιτιστικής και περιβαλλοντικής αειφορίας.

Δεν μπορεί για παράδειγμα ένας δήμαρχος εκμεταλλευόμενος την προσωρινή του θέση, να καταγγέλλει ως εχθρό του τόπου του, έναν συνάδελφό του και συνεργάτη του, στη μεγάλη αυτή συλλογική προσπάθεια, επειδή επιμένει να περισωθούν μεμονωμένα υπό κατάρρευση κηρυγμένα μνημεία εντός της ζώνης επιρροής της νησίδας και που αποτελούν στοιχεία αξιολόγησης και βαθμολογίας για την ένταξη! Αντί να βρει αφορμή και ευκαιρία να πιέσει το κράτος να τα περισώσει! Αυτή είναι άλλωστε η δουλειά ενός δημάρχου που έχει «σηκωμένα μανίκια».

Εκείνος άλλωστε δεσμεύτηκε στο ΣΧΟΟΑΠ και ζήτησε από το κράτος να το κάνει μουσείο αλατιού – ακονιού! Ή ακόμη, δεν μπορεί ένας δήμαρχος να παραπλανεί (…) ένα ολόκληρο δημοτικό συμβούλιο, ώστε να ζητά ομόφωνα να αποχαρακτηριστεί (!) ένα θεσμοθετημένο στο ΣΧΟΟΑΠ ρέμα, για να χαρακτηριστεί ως δρόμος, αφού αυτό είναι σοβαρότατο στοιχείο χωρικής ευταξίας που πρωτίστως ενδιαφέρει και την Unesco! Και αυτά είναι μόνο δύο από τα πάμπολλα εκούσια ατοπήματά του, που τα υπόλοιπα λόγω οικονομίας χώρου δεν επιτρέπουν την παράθεση. Και που δείχνουν ολοφάνερα ότι ο άκρατος εγωισμός του, και το συστηματικό «καπέλωμά» του, είναι η μεγάλη πηγή και πληγή της συντριβής. Γιατί οι χρονολογίες μιλούν από μόνες τους.

Οι πιεστικές μου οχλήσεις στο ΥΠΠΟΑ από το Φεβρουάριο του 2015 και συγκεκριμένα στον άρτι ορκισθέντα υπουργό κ. Ν. Ξυδάκη, έφεραν το Μάρτιο το γνωστό έγγραφο του υπουργείου με τις υποδείξεις – παρατηρήσεις για την ανασύνταξη του φακέλου. Εκείνες που έκτοτε, ως δήμαρχος ολίγων μηνών όντας, συνέχισε να υλοποιεί κατά τους δικούς του πλέον πατερναλιστικούς σχεδιασμούς, ορέξεις, φαντασία και υποδείξεις! Και μάλιστα για να είναι καλυμμένος, «σκηνοθέτησε» ο ίδιος μαζί με υπηρεσιακές παντομίμες του ΥΠΠΟΑ, μια «δική του», ελεγχόμενη ομάδα εργασίας!

Επικαλείται πολλαπλώς το όνομά μου στην επιστολή του ο δήμαρχος, για να με χρίσει συνυπεύθυνο της συντριβής του, που έγινε και συντριβή του τόπου. Δεν θέλω να απαριθμήσω ή να εμμείνω σε άλλα σημειακά ψεύδη του κειμένου του, κυρίως σε ότι με αφορούν προσωπικά. Γιατί όλη αυτή η θλιβερή ιστορία μπορεί να γεμίσει μαύρες σελίδες ενός πελώριου τόμου. Γιατί δεν θέλω να τον ακολουθήσω στον ολισθηρό του κατήφορο και στις εαρινές παραστάσεις λαϊκισμού του, για φτηνή εσωτερική κατανάλωση. Έναντι των ολίγιστων που τον εμπιστεύονται πια στην κοινωνία και μέσα στο συνδυασμό του, στην εργολαβική καταστροφή του τόπου που οδεύει ακάθεκτος.

Δεν εκπλήσσομαι βέβαια γι’ όλα αυτά και θέλω να γενικεύσω την περίπτωσή του.

Ο κόσμος μας, βρίθει παραδειγμάτων από δημόσιες φιγούρες που βλέπουν τη σκιά τους στη δύση του ήλιου και μπερδεύουν εαυτούς με τον Μέγα Αλέξανδρο. Η ανθρώπινη ματαιοδοξία του ασύστολου εγωισμού για το άγγιγμα της υστεροφημίας, είναι μια πολυφορεμένη μασκαράτα από την γκαρνταρόμπα της παγκόσμιας Ιστορίας. Πολλά δημόσια πρόσωπα των θλιβερών καιρών μας, έχουν υπερβεί το μέτρο, δίνοντας μια χροιά γραφικότητας και μωρίας, στη διαφορετικότητα της καταγέλαστης επικαιρότητας μας. Πολλά από αυτά, είτε θεωρούν τους εαυτούς τους σαν αναντικατάστατους και ειδήμονες στη στρατηγική του Ναπολέοντα, είτε δόκτορες στις αναλύσεις της διεθνούς πολιτιστικής διπλωματίας.

Έτσι θεωρούν αυτοδίκαιο ότι η πρέπουσα ανταμοιβή τους, είναι η αθανασία. Εκείνη, που δεν τους ενδιαφέρει αν θα την κερδίσουν τυχαία ή ουσιαστικά, φυσικά ή πλασματικά, θετικά ή αρνητικά. Αυτήν την τελευταία μορφή της, την κακοφημία, που προκειμένου να δώσει κι αυτή ένα διαβατήριο για τη μαύρη αθανασία, οι άνθρωποι αυτοί, θα τολμήσουν τα πάντα, προκειμένου να εξευτελίσουν ένα σκοπό. Όσο υψηλός κι αν είναι αυτός.

Έτσι είναι να αναρωτιέται κανείς, χάριν σε ποιες παραξενιές της τύχης κατορθώνει κάποιος να μείνει στην Ιστορία.  Σαν απάντηση μου έρχεται γρήγορα στο νου, το παράδειγμα του Ηρόστρατου. Διαχρονική ιστορική περίπτωση, που ταιριάζει απόλυτα, αφού δεν βασίζεται σε καμιά παραξενιά της τύχης, αλλά σε δεδηλωμένη πρόθεση: Ένας απλός πολίτης της Εφέσου με το όνομα Ηρόστρατος, τη βραδιά που  κατά την παράδοση γεννιόταν ο Μέγας Αλέξανδρος, με πρόθεση να κάνει το όνομά του αθάνατο, πυρπόλησε το ναό της Αρτέμιδος στην Έφεσο, ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Έτσι επέζησε μέχρι σήμερα το όνομα αυτού που πυρπόλησε το ναό, ενώ χάθηκε ο μνήμη εκείνου που τον έχτισε!

Δυστυχώς όλη αυτή η ευγενική προσπάθεια για την ένταξη της οχυρής νησίδας στη λίστα των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της Unesco, όπως ξεκίνησε το 2002 από την Κοινωνία των Πολιτών, κατάντησε στο τέρμα του δρόμου της μια γελοιοποιημένη μασκαράτα με συγκεκριμένους πρωταγωνιστές. Και με παρασκήνια ιδιοτελών πολιτικών σκοπιμοτήτων και αυτοπροβολής.

Αυτής που στην ουσία της είχε εκχωρηθεί αποκλειστικά τα τελευταία χρόνια όλη η εθνική προσπάθεια, για να «κάψει» εργολαβικά το χαρτί. Από σύγχρονους Ηρόστρατους που έφτασαν να καπελώνουν συστηματικά τους χειρισμούς του ίδιου του ΥΠΠΟΑ. Να το κατευθύνουν και να το υποκαθιστούν χάριν προσωπικής προβολής, εσωτερικής κατανάλωσης και λαϊκισμού. Κι ας ήταν ολοφάνερα τα σημάδια της συντριβής. Κι ας υπήρχαν πολλές, πάμπολλες προειδοποιήσεις. Κι ας γνώριζαν ότι η επιμονή εξαπάτησης με ψεύδη και αίολα επιχειρήματα προς το Διεθνή Οργανισμό θα έκαναν τους ξένους, επιεικώς να γελούν ευγενικά. Κι ας υπήρχαν σωστικές λύσεις που μπορούσαν να περισώσουν την παταγώδη συντριβή. Κι όμως, τόσο το κεντρικό ΥΠΠΟΑ, όσο και οι τοπικοί του εντεταλμένοι spokesmen, υπηρεσιακοί και «αναντικατάστατοι» αιρετοί, έκαναν εργολαβικά ό,τι μπορούσαν για να «φάνε πόρτα».

Η μοναδική συλλογική προσπάθεια που υιοθετήθηκε από την ίδια την Ελληνική Πολιτεία, γελοιοποιήθηκε από «στυλίτες» της φρικτής εγωπάθειας, του οπορτουνισμού και του Ηροστράτειου συνδρόμου. Και ναι, παρέσυραν μαζί τους στο βάραθρο, μέσα στο δεδηλωμένο παθολογικό εγωισμό τους, μια εθνική προσπάθεια καταξίωσης ενός εμβληματικού μνημειακού συνόλου στις δέλτους της συλλογικής μνήμης της ανθρωπότητας. Άνθρωποι μικροί, σε μεγάλες στιγμές. Άνθρωποι σπιθαμιαίοι και καχεκτικοί στη δημόσια διακονία των υψηλών στόχων. Άνθρωποι ανεπαρκείς στα υψηλά λειτουργήματα των Κοινών υποθέσεων. Άνθρωποι που δεν λογοδοτούν σε κανένα, παρά στον μοναδικό νομιμοποιό αφέντη τους: Στον εαυτό τους και στον πρωτογονισμό της εγωπάθειά τους.

Δυστυχώς ο κ. Ζερβός πέρασε στην αθανασία. Γράφτηκε με τα μελανά χρώματα της Ιστορίας ως ο Δήμαρχος που επί των ημερών του, απέτυχε να εγγραφεί δικαιωματικά στο πάνθεον των μνημείων της ανθρωπότητας ένα ξεχωριστό μνημείο του τόπου μας και εμβληματικό για τη χώρα. Έτσι θα τον θυμούνται οι επόμενες γενιές: Το δήμαρχο με το δαυλό στο χέρι.

Ας τα βρει τώρα πια μόνος του, με τις Ερινύες.

(1) Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, «Έγκλημα και τιμωρία»

*Ο κ. Κωστής Μαυρικάκης είναι Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ