Φόδελε: Κατά την παράδοση εδώ το 1541 γεννήθηκε ο ζωγράφος Δομήνικος Θεοτοκόπουλος

Γραφικό χωριό του Δήμου Μαλεβιζίου με μεγάλη τουριστική κίνηση, καταστήματα ειδών λαϊκής τέχνης και καφέ – εστιατόρια, το Φόδελε είναι κρυμμένο σε μια καταπράσινη κοιλάδα με πορτοκαλιές και λεμονιές, επιβλητικά πλατάνια, καλαμιές και τρεχούμενα νερά, δυτικά από την πόλη του Ηρακλείου και σε μικρή απόσταση από τα όρια με την Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου.

Κατά την παράδοση, στο Φόδελε γεννήθηκε το 1541 ο ζωγράφος Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, ο μέγας Eλ Γκρέκο.

Οι κάτοικοι του Φόδελε (το τοπωνύμιο αποδίδεται στους πρώτους οικιστές Fodele ή Fodelle, αναφέρεται δε από το 13ο αιώνα) ασχολούνται ως επί το πλείστον με την κτηνοτροφία, την καλλιέργεια κηπευτικών, ελιάς και εσπεριδοειδών.

Ερευνητές τοποθετούν στον όρμο του Φόδελε πιθανό επίνειο της Aξού. Στο διάβα του χρόνου ο όρμος του Φόδελε χρησιμοποιήθηκε ως σημείο αποβάσεως, χώρος για την προσάραξη πλοίων και την εξαγωγή αγροτικών προϊόντων.

Σε κορυφογραμμές πλησίον του Φόδελε σώζονται λείψανα των οχυρωματικών πύργων (κουλέδων) που κατασκευάστηκαν την περίοδο της Όψιμης Τουρκοκρατίας, προκειμένου να κατασταλεί η μεγάλη κρητική επανάσταση των ετών 1866-1869.

Τα θρησκευτικά μνημεία

Ξεχωρίζουν τα ερείπια της τρίκλιτης παλαιοχριστιανικής βασιλικής (6ου αιώνα κατά πάσαν πιθανότητα), η εκκλησία της Παναγίας (11ος αιώνας), αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου, με ενδιαφέροντα κατασκευαστικά στοιχεία και εξαίρετες τοιχογραφίες, και η μονή του Αγίου Παντελεήμονος (β’ μισό 17ου αιώνα), με αξιοπρόσεκτη προσφορά στον απελευθερωτικό αγώνα των ετών 1866-1869, σε απόσταση 4 χλμ από τον οικισμό του Φόδελε.

Ο Ελ Γκρέκο και το μουσείο του

Κοντά στην εκκλησία της Παναγίας λειτουργεί το Μουσείο Δομήνικου Θεοτοκόπουλου. Στο αναστηλωμένο με την εποπτεία του υπουργείου Πολιτισμού κτίριο εκτίθενται αντίγραφα έργων του αρχοντόπουλου του Φόδελε, του μεγάλου ζωγράφου της Αναγέννησης. Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, γεννημένος σε μια περίοδο κατά την οποία η επίδραση της Αναγέννησης είχε διαμορφώσει στην Κρήτη ένα άκρως ευνοϊκό κλίμα για τις τέχνες και τα γράμματα, στράφηκε από νωρίς στη ζωγραφική και καταξιώθηκε σε νεαρή ηλικία.

Πριν ακόμη συμπληρώσει τα τριάντα του, ο Θεοτοκόπουλος ταξίδεψε στην Ιταλία σε αναζήτηση της γνώσης και των νέων τάσεων στην τέχνη του. Εκεί παρέμεινε μία περίπου δεκαετία, αρχικά στη Βενετία και στη συνέχεια στη Ρώμη.

Ακολούθως αναχώρησε για την Ισπανία, όπου εγκαταστάθηκε μόνιμα έως το τέλος της ζωής του, το 1614.

Οι φωτογραφίες που περιλαμβάνονται στο παρόν άρθρο προέρχονται από το διαδικτυακό τόπο του Πολιτιστικού Συλλόγου Φόδελε (psfodele.gr).