200 Χρόνια Ανεξαρτησίας, 200 Χρόνια Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας! | της Σοφίας Κουνενού

Χαίρε, ω χαίρε, ελευθεριά !
Ζήτω η Ελλάς !

…κάπως έτσι έκλεισε την αντιφώνηση του και μία ιδιαίτερα συγκινητική ομιλία, ο Πρίγκιπας της Ουαλίας, Κάρολος, ο οποίος, μαζί με άλλους Ευρωπαίους προσκεκλημένους, τίμησαν με την παρουσία τους τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821. Ήδη από χθες ο Πρωθυπουργός και η Πρόεδρος της Δημοκρατίας υποδέχθηκαν στην Αθήνα τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, τον Πρωθυπουργό της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Μιχαήλ Μισούστιν, τους Πρέσβεις της Γαλλικής Δημοκρατίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά και την Υπουργό Άμυνας της Γαλλικής Δημοκρατίας, Φλοράνς Παρλί, η οποία εκπροσώπησε τον Εμμάνουελ Μακρόν, καλύπτοντας την απουσία του.

Τί γιορτάζουμε, όμως, την σήμερον? Σύμφωνα, με ιστορικούς την ημέρα της 25ης Μαρτίου δεν συνέβη κάποιο σπουδαίο πολεμικό γεγονός. Αντιθέτως, η αφετηρία του ξεσηκωμού των υπόδουλων Ελλήνων κατά του Τούρκου δυνάστη χρονολογείται λίγες ημέρες νωρίτερα στις 17 Μαρτίου 1821 στην Μάνη με μπροστάρη τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη.

Η 25η Μαρτίου καθιερώθηκε, ως ημέρα εορτασμού της εθνικής μας παλιγγενεσίας, στις 15 Μαρτίου 1838 από τον βασιλιά Όθωνα, προκειμένου να συνδεθεί με το εκκλησιαστικό γεγονός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, με σκοπό την τόνωση του φρονήματος των υπόδουλων Ελλήνων. Σήμερα, το ελληνικό έθνος σφραγίζει δύο αιώνες ανεξαρτησίας με εκδηλώσεις και τιμές, όπως αρμόζουν σε έναν τέτοιο αγώνα. Όμως, το βασικό ερώτημα παραμένει, ώστε να κάνει τους απανταχού Έλληνες να αναρωτηθούν, άραγε γνωρίζουμε τί είναι αυτό που τιμήσαμε για αυτά τα 200 χρόνια αυτοδιάθεσης; Ποια ήταν η σκοπιμότητα και η χρησιμότητα που ήθελε να περάσει η πολιτεία μέσα από αυτές τις εκδηλώσεις; Με ποια ταυτότητα και ποια εθνική πολιτισμική στρατηγική θα βαδίσουμε προς το 2.121;

Ξεφυλλίζοντας το ιστορικό παρελθόν φαίνεται, πως ο λαός που εξεγέρθηκε το 1821 είχε συνείδηση του τί ήταν. Είχε συνείδηση, ότι αποτελούσε γλωσσική και φυλετική συνέχεια των Αρχαίων Ελλήνων. Είχε συνείδηση, ότι μπορεί να ονομάστηκε Ρωμιός, αλλά ήταν και Έλληνας.

Συνεπώς, παρατηρείται μία ιστορική συνέχεια. Σύμφωνα με τον κ. Μελετόπουλο, ιστορικό, κοινωνιολόγο και πολιτικό επιστήμονα, το 1821 δεν αποτελεί προϊόν του δυτικού φιλελευθερισμού, της επίδρασης του Γαλλικού διαφωτισμού (1789) και των ιδεών της Αμερικανικής Επανάστασης (1775), αλλά, είναι αποτέλεσμα της εγγενούς βούλησης του ελληνικού έθνους να απελευθερωθεί, όπως αυτό εκφράστηκε μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453. Πράγματι, αν ανατρέξουμε στον χρόνο θα δούμε, ότι οι ρίζες της Ελληνικής Επανάστασης χρονολογούνται λίγο μετά την Πτώση της Πόλης, γύρω στο 1457 και ύστερα, με μια σειρά εξεγέρσεων, που παρουσιάζουν αυτό ακριβώς το αδούλωτο και ασυμβίβαστο ελληνικό πνεύμα.

Εν συνεχεία, συναντούμε τους Βενετοτουρκικούς Πολέμους (1422-1718), οι οποίοι διεξήχθησαν σε ελληνικά εδάφη κατά την διάρκεια της επέκτασης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αλλά και της μετέπειτα συρρίκνωσης της. Ώσπου, τέλος, φτάνουμε στο 1770 και τα γνωστά «Ορλωφικά», τα οποία χαρακτηρίζονται, ως η πρώτη απόπειρα επανάστασης του νέου ελληνισμού με εξεγέρσεις σε Ήπειρο, Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησο και ταυτόχρονα με την στήριξη των βενετοκρατούμενων Επτανήσιων.

Μάλιστα, η πανηγυρικότερη απόδειξη του πανελλαδικού χαρακτήρα της εξέγερσης ήταν η «επανάσταση του Δασκαλογιάννη» στα Σφακιά, που αποτέλεσε το δεύτερο επίκεντρο της επανάστασης των Ορλωφικών. Άλλωστε, είναι γνωστό, ότι τα Σφακιά και η Μάνη ταυτίζονταν ως, ημιανεξάρτητες και απροσπέλαστες περιοχές στους Τούρκους. Χαρακτηριστικά, σε ένα έμμετρο έπος 1034 στίχων, που έχει διασωθεί, αναφέρεται η απάντηση του Δασκαλογιάννη στον Πασά, ως εξής:

«Πάντα γυρεύγετ’ ἀφορμὴ τὸ γ-αἷμα ντῶ νὰ πχεῖτε καὶ νὰ σκοτώσετε Ρωμιὸ πολλά το πεθυμεῖτε· γι’ αὐτὰ κι ἐγὼ ’ποφάσισα τὴν Κρήτη νὰ σηκώσω κι ἀποὺ τ’ ἀνύχια τῶν Τουρκῶ νὰ τῆνε λευτερώσω· πρῶτο γιὰ τὴν πατρίδα μου, δεύτερο γιὰ τὴν πίστη, τρίτο γιὰ τσ’ ἄλλους χρισθιανοὺς ποὺ κάθουνται στὴν Κρήτη». Τέλος, η Φιλική Εταιρεία θα κάνει το μεγάλο και αποφασιστικό βήμα προς την τελική προετοιμασία της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Σύμφωνα με τον ιστορικό ερευνητή, κ. Σκλαβούνο, οι ρίζες της ιστορικής εξέγερσης δεν είναι απλώς εξεγέρσεις που καταγράφονται σε διαμορφωμένο αγωνιστικό φρόνημα του ελληνικού λαού, αλλά, και φρόνημα που μετουσιώνεται σε τέχνη, τραγούδι και θρήνο, που καταγράφεται στα ακριτικά τραγούδια και φτάνει από τον Διγενή μέχρι και τον Άη Γιώργη.

Την ίδια άποψη έρχεται να υποστηρίξει και ο Εμμανουέλ Μακρόν στο μήνυμα του για την Επέτειο της Παλιγγενεσίας, λέγοντας, πως η Ελληνική Επανάσταση δεν ήταν μόνο μία εξέγερση, αλλά και ένας πόλεμος ιδεών, που κερδήθηκε χάρη στο θέατρο και τη μουσική με την πένα των ποιητών και την γενναιοδωρία των ανώνυμων ευεργετών από τη μία άκρη της Ευρώπης έως την άλλη. Έτσι, το 1821 ένα διεθνές κίνημα διανόησης, ανθρωπισμού και εθελοντών ξεσηκώθηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη για την απελευθέρωση της Ελλάδας. Αυτό ήταν το κίνημα των αγωνιστών της ελευθερίας, των Ελλήνων που σκοτώνονταν σε συνθήκες φρικτής βαναυσότητας.

Πρέπει, να τονιστεί, ότι, μετά το πέρας των Ναπολεόντειων Πολέμων, κόντρα στις αντιδραστικές δυνάμεις της φεουδαρχίας και του συντηρητισμού, κόντρα σε κάθε Ιερά Συμμαχία και στον οποιονδήποτε Μέττερνιχ και παρά τις αντίξοες διεθνείς γεωπολιτικές συγκυρίες, η Ελληνική Επανάσταση ήταν η μόνη που δεν καταπνίγηκε στην νότια μεσογειακή Ευρώπη, σε αντίθεση με εκείνες της Ισπανίας και της Ιταλίας.

Σήμερα, ο εορτασμός της Ελληνικής Παλιγγενεσίας έφτασε σε κάθε γωνιά του πλανήτη, από το Σίδνεϋ μέχρι τους Καταρράκτες του Νιαγάρα και τον Πύργο του Άϊφελ τα χρώματα του ελληνικού έθνους έντυσαν όλες τις χώρες που αναγνώρισαν την ελληνική ανεξαρτησία και στάθηκαν, ως σύμμαχοι στο πλευρό μας. Στις 08:00 το πρωί ζήσαμε συγκινητικές στιγμές, κατά την τελετή έπαρσης της σημαίας στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης, αλλά και την ψαλμωδία του εθνικού μας ύμνου από την διεθνούς φήμης σοπράνο, Αναστασία Ζαννή. Ακόμη, στις 08:30 ακολούθησαν 21 κανονιοβολισμοί από τον λόφο του Λυκαβηττού με συμβολικό χαρακτήρα λόγω του 1821.

Τέλος, στις 10:00 ακολούθησε η σπουδαία και ιδιαίτερη στρατιωτική παρέλαση όλων των ελληνικών σωμάτων, αλλά και ξένων αυτή τη φορά, ως φόρο τιμής στους συμμάχους των μεγάλων δυνάμεων που στήριξαν την Επανάσταση του 1821. Ωστόσο, δεν έλλειψαν και οι προκλητικές δηλώσεις του Προέδρου της Τουρκίας, Ρ. Τ. Ερντογάν, ο οποίος έκανε λόγο για «ομαδικές σφαγές» και «εισβολή» των Ελλήνων πριν από 100 χρόνια, τονίζοντας, ότι οι κάτοικοι της Σμύρνης γνωρίζουν πολύ καλά τί συνέβη πριν από 100 χρόνια. Άλλωστε, ο Τούρκος Πρόεδρος έχει καταστήσει σαφές, ότι, είναι αποφασισμένοι να υποδεχτούν το 2023, οπότε και θα γιορτάσουν την 100η επέτειο από την ίδρυση της δημοκρατίας τους και φυσικά την νίκη της 30ης Αυγούστου 1922.

Σήμερα αντιμετωπίζουμε την ίδια απειλή, που αντιμετωπίσαμε και τότε. Αυτόν τον ίδιο επεκτατισμό, αναθεωρητισμό, την ίδια προπαγάνδα και ψυχολογική βία, που σήμερα φέρει το όνομα «Γαλάζια Πατρίδα». Πώς απαντούν οι Έλληνες σε αυτές τις προκλήσεις και την παραβατική συμπεριφορά; Παρά τις εκατοντάδες εκδηλώσεις σήμερα, λείπει η κεντρική αναφορά, του ποιοι ήμασταν διαχρονικά, ποιοι ήμασταν το 1821, πώς εξελιχθήκαμε, ποιοι είμαστε σήμερα και τί θέλουμε. Ερωτήματα, που παρά τις δράσεις της πολιτείας παραμένουν αναπάντητα. Αντιθέτως, οι Τούρκοι έχουν πολύ σαφή προσδιορισμό του ποιοι είναι, τί ζητάνε και πώς θα το επανακατακτήσουν, ως μία από τις 10 παγκόσμιες δυνάμεις, πλέον.

Κλείνοντας, θέλω να τονίσω, ότι αυτή την κρίσιμη περίοδο είναι πιο αναγκαίο από ποτέ να ενισχύσουμε το εθνικό μας φρόνημα έμπρακτα, να ισχυροποιήσουμε τις δημοκρατικές μας αρχές, μα πάνω από όλα να θέσουμε γερές βάσεις στον τομέα της ελληνικής παιδείας, στα πλαίσια του συνταγματικού χρέους του ελληνικού κράτους. Τότε η παιδεία πήγαζε μέσα από τον ζυγό, τις κακουχίες και την βαναυσότητα του εχθρού. Σήμερα αυτά έχουν αντικατασταθεί από ένα διεθνές δίκαιο που παραβιάζεται συνεχώς, από ένα διπλωματικό πρωτόκολλο και μία τεχνολογική παγκοσμιοποίηση στην άνεση του 21ου αιώνα. Τότε αντισταθήκαμε με ελληνική ψυχή και μία θεϊκή φλόγα που χαρακτήρισε κάθε Έλληνα, παρά την αριθμητική μας υστέρηση. Σήμερα, οφείλουμε να δείξουμε ανάταση ψυχής, θάρρος αντίστασης και διπλωματικής ευελιξίας σε ένα διεθνές περιβάλλον πιο αβέβαιο από ποτέ και ευνοϊκό, κατά το ελάχιστο, ακριβώς, όπως και τότε. Διότι, σύμφωνα με τον ποιητή Ανδρέα Κάλβο, θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία!