Πώς το ίντερνετ επηρεάζει το περιβάλλον

Τηλεργασία, τηλεκπαίδευση, τηλεψυχαγωγία, τηλεγυμναστική, τηλεϊατρική… Η πανδημία του κορονοϊού έθεσε όσο ποτέ στο προσκήνιο τα ψηφιακά εργαλεία και τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών, καθώς δισεκατομμύρια άνθρωποι τα χρησιμοποιούν εν μέσω πρωτόγνωρης υγειονομικής κρίσης, συχνά χωρίς να συνεκτιμούν τον τεράστιο περιβαλλοντικό αντίκτυπο.

Η ευρύτερη χρήση του Ιντερνετ, των εργαλείων που προσφέρει και των ηλεκτρονικών συσκευών επιδείνωσαν το πρόβλημα της «ψηφιακής ρύπανσης», απειλώντας εξίσου το περιβάλλον με τις παραδοσιακές μορφές ενέργειας. Ενδεικτικό είναι πως, αν τα υπολογιστικά νέφη «clouds» (κεντρική διάθεση υπολογιστικών πόρων) ήταν χώρα, θα βρισκόταν στην πρώτη τριάδα που καταναλώνουν την περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια και μεταξύ των πιο ρυπογόνων.

Οι πολίτες πιστεύουν πως επειδή το «cloud» είναι άυλο δεν έχει κόστος για τον πλανήτη, ωστόσο το YouTube και το Google είναι οι μεγαλύτεροι καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας στον κόσμο. Μια τυπική αναζήτηση στο Διαδίκτυο απελευθερώνει 7 γραμμάρια διοξειδίου του άνθρακα, ποσότητα που εύκολα απορροφάται από ένα δέντρο σε μία ημέρα.

H Google όμως διαχειρίζεται 3,5 δισεκατομμύρια αναζητήσεις, με αποτέλεσμα η απελευθέρωση του διοξειδίου να είναι τεράστια. Η «ψηφιακή ρύπανση» αναμένεται να επιδεινωθεί καθώς συντελείται ταχύτατος ψηφιακός μετασχηματισμός σε όλες τις πτυχές της ζωής μας.

Οπως σημειώνουν οι ειδικοί, το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσουμε το πρόβλημα και την κλιμάκωσή του. Οποιαδήποτε χρήση ψηφιακών τεχνολογιών έχει περιβαλλοντικό αποτύπωμα και οι αναζητήσεις στο Ιντερνετ είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Αν και το Διαδίκτυο συχνά λογίζεται ως αφηρημένη έννοια, βασίζεται σε συγκεκριμένα υλικά για να λειτουργήσει, όπως καλώδια, σέρβερ, κέντρα δικτύου, μόντεμ και όλα χρειάζονται ηλεκτρικό για να κατασκευαστούν και να λειτουργήσουν.

Η ανθρωπότητα χρησιμοποιεί, κυρίως, ορυκτά καύσιμα για την παραγωγή ρεύματος κι έτσι η παρακολούθηση βίντεο, η αποστολή ηλεκτρονικών μηνυμάτων, η ανάρτηση φωτογραφιών στο «νέφος», η χρήση εφαρμογών και μέσων κοινωνικής δικτύωσης κι όλα όσα κάνουμε σε κινητά και υπολογιστές εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα. Σύμφωνα με έκθεση της Greenpeace, η Apple είναι η πιο «ευαισθητοποιημένη» για το περιβάλλον, ακολουθεί η Google και το facebook, ωστόσο ουραγοί είναι η Amazon, η Oracle, το twitter και το WordPress.

Κατασκευή

Ομως, δεν είναι μόνο η χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών, αλλά και η κατασκευή τους που επιβαρύνει το περιβάλλον, καθώς απαιτούνται ενέργεια και πόροι. Επί του παρόντος, υπάρχουν 5,5 δισεκατομμύρια «έξυπνα» τηλέφωνα σε λειτουργία, υπολογιστές, τάμπλετ και άλλες συσκευές που συνδέονται στο Ιντερνετ. Εκτιμάται πως για την κατασκευή ενός τηλεφώνου απαιτούνται τουλάχιστον 40 μέταλλα, για έναν υπολογιστή 240 κιλά ορυκτού καυσίμου, 22 κιλά χημικών και 1,5 λίτρο νερό.

Σύμφωνα με το βιβλίο «Ψηφιακή ηρεμία» του Φρεντερίκ Μπορντάζ, το 80% του ενεργειακού κόστους ενός τηλεφώνου οφείλεται στην κατασκευή του και όχι στη χρήση του. Η συνεχής ανανέωση των παλιών συσκευών δημιουργεί τεράστιο όγκο ηλεκτρονικών αποβλήτων, που είναι επικίνδυνα για το περιβάλλον, και οι ειδικοί προτείνουν την επισκευή των συσκευών και όχι την αντικατάστασή τους.

Η αλήθεια με αριθμούς

• 50% της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος θα γίνεται από ψηφιακά μέσα το 2020
• 1 SMS (μήνυμα) απελευθερώνει 10 γραμμάρια CO2
• 294 δισεκατομμύρια e-mails στέλνονται καθημερινώς
• 30 λεπτά παρακολούθησης ενός βίντεο οδηγεί σε απελευθέρωση 1,6 κ. Co2
• 30 εκατ. τόνοι εκπομπών Co2 απελευθερώνει η παρακολούθηση διαδικτυακών βίντεο παγκοσμίως
• 710 εκατ. ηλεκτρονικές συσκευές κατασκευάστηκαν μόνο το 2015. Περιέχουν σπάνια μέταλλα που «στραγγίζουν» τα αποθέματα των μη ανανεώσιμων πηγών
• 80% του περιβαλλοντικού αντίκτυπου οφείλεται στα «έξυπνα» τηλέφωνα (από το υλικό έως την κατασκευή)
• Απορρίμματα και ανακύκλωση
• 710 εκατ. συσκευές που φτιάχτηκαν το 2015 θα καταλήξουν σε 1,5 τόνο απορριμμάτων (166 φορές το μέγεθος του Πύργου του Αϊφελ)
• 1% των κινητών τηλεφώνων ανακυκλώνεται
• 59% των αντικατασταθέντων κινητών τηλεφώνων εξακολουθεί να λειτουργεί

Οικολογικές… κινήσεις

Διαγραφή ανεπιθύμητων μηνυμάτων και σπαμ
Κλείσιμο αχρησιμοποίητων «παραθύρων»
Χρήση οικολογικής μηχανής αναζήτησης (Ecosia, Qwant)
Απευθείας πληκτρολόγηση της ιστοσελίδας
Απενεργοποίηση ειδοποιήσεων όταν δεν είναι απαραίτητες
Αποκαλωδίωση συσκευών έπειτα από πλήρη φόρτιση
Διαγραφή εφαρμογών που δεν χρησιμοποιούνται συχνά