Νέοι κανόνες για την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων

Ο κανονισμός αποσκοπεί στην αναθεώρηση και ενίσχυση των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) σχετικά με τη βιολογική παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων σχετικά με τα εξής:

• το σύστημα ελέγχου
• το καθεστώς εμπορίας
• τους κανόνες παραγωγής

Με αυτόν τον τρόπο, ο κανονισμός θέλει να οδηγήσει:

• στη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις·
• στην εναρμόνιση και την απλούστευση των κανόνων·
• στη βελτίωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στα βιολογικά προϊόντα και στον λογότυπο βιολογικής παραγωγής της ΕΕ.

Στα κύρια σημεία του ο κανονισμός επιδιώκει να διευρύνει το πεδίο εφαρμογής της υφιστάμενης νομοθεσίας σχετικά με την παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων [κανονισμός (ΕΚ) 834/2007] για την κάλυψη προϊόντων που συνδέονται στενά με τη γεωργία, όπως οι φελλοί, το άλας, τα αιθέρια έλαια, το βαμβάκι ή το μαλλί.

Ο κανονισμός αναθεωρεί τους κανόνες ζωικής βιολογικής παραγωγής, λαμβάνοντας υπόψη την πείρα που έχει αποκτηθεί, και καθιερώνει απαιτήσεις παραγωγής για νέα είδη, όπως τα κουνέλια.

Οι βασικότερες αρχές που θεσπίζονται είναι:

• Ο σεβασμός προς τα συστήματα και τους κύκλους της φύσης, καθώς και η διατήρηση και βελτίωση της κατάστασης του εδάφους, του νερού και του αέρα, της υγείας των φυτών και των ζώων, και της ισορροπίας μεταξύ αυτών·
• η διατήρηση των στοιχείων του φυσικού τοπίου·
• η υπεύθυνη χρήση των ενεργειακών και των φυσικών πόρων·
• η παραγωγή ευρείας ποικιλίας προϊόντων υψηλής ποιότητας που να ανταποκρίνεται στην καταναλωτική ζήτηση·
• η εξασφάλιση της ακεραιότητας της βιολογικής παραγωγής σε όλα τα στάδια των διαδικασιών παραγωγής, μεταποίησης και διανομής των τροφίμων και των ζωοτροφών·
• ο αποκλεισμός της χρήσης γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ)*, προϊόντων που παράγονται από ή με ΓΤΟ*, εξαιρουμένων των κτηνιατρικών φαρμάκων·
• ο περιορισμός της χρήσης εξωτερικών εισροών·
• ο σχεδιασμός και η διαχείριση των βιολογικών διεργασιών βάσει εκτίμησης του κινδύνου και της χρήσης μέτρων προφύλαξης και προληπτικών μέτρων·
• ο αποκλεισμός της κλωνοποίησης ζώων·
• η εξασφάλιση υψηλού επιπέδου συνθηκών διαβίωσης των ζώων.

Οι απαιτήσεις που πηγάζουν είναι:

Η διατήρηση και τη βελτίωση της ζωής που φιλοξενεί το έδαφος, καθώς και της φυσικής γονιμότητας, της σταθερότητας, της ικανότητας συγκράτησης νερού και της βιοποικιλότητας του εδάφους·

• η χρήση σπόρων και ζώων με μεγάλο βαθμό γενετικής ποικιλομορφίας, αντοχή στις ασθένειες και μακροβιότητα·
• η επιλογή φυτικών ποικιλιών, λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά των ειδικών συστημάτων βιολογικής παραγωγής, με εστίαση στη γεωπονική απόδοση και την αντοχή στις ασθένειες·
• η επιλογή φυλών των ζώων, λαμβάνοντας υπόψη τη γενετική τους αξία, τη μακροβιότητά τους, τη ζωτικότητά τους και την αντοχή τους σε ασθένειες ή προβλήματα υγείας·
• η αναπαραγωγή προσαρμοσμένη στην εκμετάλλευση και τη γη.

Ο κανονισμός επιβάλει στους παραγωγούς συγκεκριμένες υποχρεώσεις

Για την αποφυγή των δυσμενών επιπτώσεων στο περιβάλλον και στην υγεία των ζώων και των φυτών, οι παραγωγοί οφείλουν:

• να λαμβάνουν προληπτικά μέτρα σε κάθε στάδιο της παραγωγής, της παρασκευής και της διανομής, με σκοπό·
• να διατηρούν τη βιοποικιλότητα και την ποιότητα του εδάφους·
• η πρόληψη της εμφάνισης επιβλαβών οργανισμών και ασθενειών·
• ο έλεγχος των εν λόγω επιβλαβών οργανισμών και ασθενειών·
• η αναλογική ανάληψη μέτρων προφύλαξης για την αποφυγή της επιμόλυνσης από προϊόντα ή ουσίες που δεν έχουν εγκριθεί για χρήση στη βιολογική παραγωγή.

Περίοδος μετατροπής των εκμεταλλεύσεων

Εάν μια εκμετάλλευση προορίζεται για την παραγωγή βιολογικών προϊόντων, πρέπει να υπόκειται σε περίοδο μετατροπής κατά την οποία η διαχείριση πρέπει να διέπεται από κανόνες βιολογικής παραγωγής, αν και τα προϊόντα στο εν λόγω στάδιο δεν θεωρούνται βιολογικά. Τα προϊόντα μπορούν να διατίθενται στην αγορά ως βιολογικά προϊόντα μόνον μετά την παρέλευση και τον έλεγχο της εν λόγω περιόδου μετατροπής.

Μετά την περίοδο μετατροπής, η διαχείριση κάθε εκμετάλλευσης της ΕΕ που προορίζεται για μετάβαση σε βιολογική παραγωγή πρέπει να συνάδει πλήρως με τις απαιτήσεις βιολογικής παραγωγής.

Ο κανονισμός επιτρέπει επίσης τις μεικτές εκμεταλλεύσεις (ήτοι μη βιολογικές, υπό μετατροπή και βιολογικές), εφόσον οι εν λόγω δραστηριότητες είναι σαφώς και αποτελεσματικώς διαχωρισμένες.

Οι επιχειρήσεις (παραγωγοί, μεταποιητές και διανομείς) που θέλουν πρέπει να κοινοποιούν τις δραστηριότητές τους στις αρμόδιες αρχές, προκειμένου να πιστοποιηθεί επισήμως η συμμόρφωσή τους με τους κανόνες βιολογικής παραγωγής και επισήμανσης.

Ο κανονισμός καθιερώνει νέο σύστημα ομαδικής πιστοποίησης για τους γεωργούς μικρών εκμεταλλεύσεων, διευκολύνοντας τη μετάβασή τους στη βιολογική γεωργία.

Επίσημοι έλεγχοι και επισήμανση

Το σύστημα ελέγχου ενισχύεται μέσω αυστηρότερων μέτρων προφύλαξης και αυστηρότερων ελέγχων βάσει ανάλυσης κινδύνου της αλυσίδας εφοδιασμού. Διενεργούνται επιτόπιοι έλεγχοι στις επιχειρήσεις μία φορά κατ’ έτος ή ανά διετία εάν δεν έχει διαπιστωθεί απάτη κατά τα προηγούμενα τρία έτη.

Εάν ένας φορέας ελέγχου έχει υπόνοιες ότι μια επιχείρηση προσπαθεί να διαθέσει στην αγορά μη εγκεκριμένο προϊόν ως «βιολογικό», οφείλει να διενεργεί επίσημη έρευνα και να απαγορεύει προσωρινά τη διάθεση του εν λόγω προϊόντος στην αγορά, εν αναμονή του αποτελέσματος της έρευνας. Σε περίπτωση σοβαρών ή επανειλημμένων παραβάσεων, μπορεί να απαγορευθεί στις επιχειρήσεις η πώληση προϊόντων που περιγράφονται ως βιολογικά για δεδομένη περίοδο ή να ανακληθεί το πιστοποιητικό τους.

Οι ειδικοί έλεγχοι για τη βιολογική γεωργία συμπληρώνονται από τους γενικούς κανόνες της ΕΕ για τους επίσημους ελέγχους σε ολόκληρη την αγροδιατροφική αλυσίδα

Πρόνοια υπάρχει και για τις εξαγωγές προϊόντων

Ένα προϊόν μπορεί να εισάγεται από χώρα εκτός της ΕΕ προκειμένου να πωληθεί στην ΕΕ ως βιολογικό προϊόν εάν πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις. Τα προϊόντα αυτά πρέπει:

• να είναι σύμφωνα με τους κανόνες παραγωγής και ελέγχου της χώρας εκτός της ΕΕ οι οποίοι αναγνωρίζονται ως ισοδύναμοι με αυτούς της ΕΕ βάσει διεθνούς συμφωνίας·
• να έχουν πιστοποιητικό που εκδίδεται από τις αρμόδιες αρχές ελέγχου ή τους αρμόδιους φορείς ελέγχου των χωρών εκτός της ΕΕ το οποίο να επιβεβαιώνει ότι το προϊόν συμμορφώνεται με τα πρότυπα της ΕΕ.