Οι 10 συμβουλές για τη διαχείριση του άγχους και της απομόνωσης

Στην εποχή του κορωνοϊού το άγχος παύει να είναι ένα δυσλειτουργικό συναίσθημα και αποτελεί, σύμφωνα με τους ειδικούς στον χώρο της ψυχικής υγείας, μια φυσιολογική αντίδραση.

Μάλιστα σε καιρό πανδημίας το άγχος μπορεί επιπλέον να αποτελέσει έναν προστατευτικό μηχανισμό απέναντι στην απειλή της μετάδοσης. Μας κινητοποιεί να προφυλασσόμαστε προκειμένου να επιβιώσουμε.

Βέβαια υπάρχει και το παθολογικό άγχος το οποίο παραλύει το άτομο και σε αυτό περιλαμβάνονται αντιδράσεις όπως: κρίσεις πανικού, αλυσιδωτές σκέψεις καταστροφολογίας για το μέλλον της ανθρωπότητας, ιδεοληπτικές σκέψεις επικείμενου θανάτου του εαυτού ή αγαπημένων προσώπων, υποχονδριακή ενασχόληση με αθώα κατά τα άλλα συμπτώματα (π.χ. κούραση, φτέρνισμα) και μετάφρασή τους μέσα από το πρίσμα του ιού, πολύ χαμηλή διάθεση, κλάμα, αίσθημα απελπισίας και αδιεξόδου. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να αποτελέσουν προθάλαμο για την έναρξη μιας επικείμενης συναισθηματικής διαταραχής (π.χ. κατάθλιψη, αγχώδης διαταραχή, μετατραυματική διαταραχή) και για τον λόγο αυτόν προτείνω την άμεση αναζήτηση βοήθειας από ψυχολόγο στην περίπτωση που κάποιος εμφανίζει κάποια από τα συμπτώματα αυτά. Αλλωστε οι ψυχολόγοι, σεβόμενοι την περίοδο της πανδημίας, κάνουν θεραπεία μέσω Διαδικτύου (π.χ. Skype).

Μερικές συμβουλές:

1. Αποδεχόμαστε την έλλειψη ελέγχου στη ζωή μας. Μαθαίνουμε να αντέχουμε το διαταρακτικό αίσθημα αβεβαιότητας. Συμφιλιωνόμαστε με το άγχος μας. Οι εσωτερικές αυτές αλλαγές μάς ωριμάζουν και μας προσφέρουν μια στωικότητα απέναντι στον κίνδυνο.

2. Επανακτούμε τον χαμένο έλεγχο σκεπτόμενοι τι μπορούμε να κάνουμε και όχι τι δεν μπορούμε. Π.χ. μένουμε σπίτι, τηρούμε κανόνες υγιεινής, βρίσκουμε λύσεις στο υπάρχον πλαίσιο, γινόμαστε ευέλικτοι, προσαρμοστικοί, ωριμάζουμε και εμείς μέσα από αυτή την διαδικασία.

3. Ενημερωνόμαστε καθημερινά από την τηλεόραση, τις ηλεκτρονικές εφημερίδες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την τρέχουσα κατάσταση του κορωνοϊού. Ακούμε ενεργητικά και σκεφτόμαστε για τα νέα στον κόσμο δίχως να επιτρέπουμε στον εαυτό μας να μετατρέπει την είδηση σε εμμονή.

4. Δεν υπερεκτιμούμε την απειλή, δεν υποτιμούμε την ανθρώπινη ανθεκτικότητα. Υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι το ποσοστό ανάρρωσης από τον κορωνοϊό σήμερα είναι πολύ μεγαλύτερο από τη θνησιμότητα.

5. Τρώμε υγιεινά, κοιμόμαστε επαρκώς, κάνουμε άσκηση στο σπίτι ή στο κήπο για να βελτιώσουμε τη διάθεσή μας και για να ενισχύσουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα.

6. Μιλάμε με videocall με τους αγαπημένους μας ανθρώπους για να μη νιώσουμε απόλυτα το συναίσθημα της κοινωνικής απομόνωσης. Θυμόμαστε τους ηλικιωμένους μας συγγενείς και σεβόμαστε την οδυνηρή μοναξιά που μπορεί να νιώθουν.

7. Αναπτύσσουμε διάλογο με τα παιδιά μας, είναι άλλωστε μια ευκαιρία να τα φέρουμε πιο κοντά σε μια νέα πραγματικότητα. Σε μια πραγματικότητα όπου γίνονται πιο υπεύθυνα αλλά και συνάμα πιο ευαισθητοποιημένα απέναντι στις νέες συνθήκες. Να τους επιστρατεύσουμε τις νέες δεξιότητες ελέγχου (υγιεινή, σημασία κοινωνικής απόστασης και απομόνωσης) αλλά και να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στο να μην προβάλουμε πάνω τους τους δικούς μας φόβους. Να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στο να μην τρομάξουμε χωρίς λόγο τα παιδιά μας προκειμένου ψευδώς να νιώσουμε ότι τα προστατεύουμε. Τα παιδιά τείνουν να συγχέουν τη φαντασία με την πραγματικότητα και να μην μπορούν πάντα να πάρουν απόσταση από το «κακό». Εύκολα το άκουσμα μιας είδησης θανάτου μετατρέπεται στο μυαλό τους σε «μαμά, θα πεθάνεις και εσύ»; Η απάντηση είναι εδώ «φυσικά και όχι». Λίγα λόγια λοιπόν, πάντα στη γλώσσα των παιδιών, στηριζόμενοι στα απολύτως απαραίτητα και πρακτικά.

8. Αποφεύγουμε τον κατακερματισμό των ανθρώπων σε καλούς και κακούς, σε θύτες και θύματα. Δεν φταίμε αν κολλήσουμε, δεν είμαστε λεπροί, ούτε μελλοθάνατοι. Ακολουθούμε πιστά τις οδηγίες του ΕΟΔΥ και σεβόμαστε τους συνανθρώπους μας χωρίς να καταδικάζουμε με ευκολία τις πράξεις τους. Ολοι μας άλλωστε είμαστε δυνάμει φορείς!

9. Η διαχείριση της απομόνωσης αποτελεί ένα ακόμη στοίχημα με τον εαυτό μας. Ανακαλύπτουμε χόμπι, διαβάζουμε, γράφουμε, σκεφτόμαστε, αντέχουμε ακόμη και το πιο δύσκολο εγχείρημα, αυτό του να μην κάνουμε απολύτως τίποτα! Πόσο θεραπευτικό για όλους εμάς που ζούσαμε μέχρι πρότεινος μια καθημερινότητα μέσα στον άγχος και την υπερβολή. Θα βοηθήσει πολυ, ειδικά τους γονείς με μικρά παιδιά, να κάνουμε ένα καθημερινό γραπτό πρόγραμμα και να θυμίζουμε στα παιδιά μας τα όρια μέσα στο σπίτι, δεδομένου ότι η συμβίωση στο πλαίσιο της απομόνωσης θα τα απειλήσει πολλές φορές μέσα στην ημέρα.

10. Και πάνω από όλα εκτιμούμε την αξία της ανθρώπινης ζωής, κάτι που εύκολα σκεπάζεται κάτω από τους ρυθμούς της καθημερινότητας.

Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι κλινική ψυχολόγος- ψυχοθεραπεύτρια