Τατουάζ: Αλλεργίες, κίνδυνοι, κανόνες υγιεινής

Η μόδα των τατουάζ έχει εξαπλωθεί για τα καλά. Είναι μια τέχνη πάνω στο δέρμα, που σημαίνει κάτι ξεχωριστό για τον καθένα μας, που διατηρείται αναλλοίωτο για όλη την διάρκεια της ζωής μας.

Περίπου 4 στους 10 ανθρώπους ηλικίας 18 έως 29 ετών έχουν στο σώμα τους κάποιο τατουάζ.

Οι μισοί από αυτούς έχουν 2 με 5 σχέδια, με την πλειοψηφία να τα έχει σε σημεία που καλύπτονται από ρούχα, σύμφωνα με έρευνα του Pew Research Center. 

Εξίσου εντυπωσιακό: από τους μεσήλικες (μεταξύ 40 και 54 ετών) επίσης 4 στους 10 έχουν υιοθετήσει το trend. 

Ναι, είναι μια αισθητική αλλαγή, αλλά δεν παύει να κρυβει κινδύνους, που οφείλουμε να ξέρουμε πριν την πραγματοποιήσουμε.

Ορίστε μερικές χρήσιμες πληροφορίες για τις «παρενέργειες» αυτής της πρακτικής, ώστε να πηγαίνουμε στο tattoo studio πιο ενημερωμένοι. 

Info

Το τατουάζ δημιουργείται με την εισχώρηση μιας βελόνας στην εξωτερική στιβάδα του δέρματος και την έγχυση μελανιού στην περιοχή που βρίσκεται κάτω από αυτήν, ώστε να σχηματιστεί ένα σχέδιο. Επειδή η ανώτερη στιβάδα του δέρματος –η επιδερμίδα– αναγεννάται διαρκώς, προκειμένου να διαρκέσει ένα τατουάζ, το μελάνι εισάγεται στη δεύτερη, βαθύτερη στιβάδα του δέρματος, το χόριο.

«Με αυτή την διαδικασία εισάγετε ένα ξένο «σώμα» στον οργανισμό σας μέσω του δέρματος και αυτό έχει κάποιους κινδύνους» λέει ο Δρ. Σάουν Κουάτρα, καθηγητής δερματολογίας στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς.

«Το δέρμα σας μπορεί να αντιδράσει με τρόπους που δεν έχετε σκεφτεί ποτέ» συνεχίζει.

Αλλεργικές αντιδράσεις και χρώματα

Τα τατουάζ μπορούν να προξενήσουν αλλεργικές αντιδράσεις. Το μελάνι είναι η πιο πιθανή αιτία για αυτή την παρενέργεια.

Τα πιο επικίνδυνα χρώματα είναι το κίτρινο και το κόκκινο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να προκληθεί αντίδραση και από άλλα χρώματα.

Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας, τα συμπτώματα της αλλεργίας μπορούν να εμφανιστούν αμέσως μετά την δημιουργία του τατουάζ, λίγες εβδομάδες αργότερα ή ακόμα και μετά από πολλά χρόνια. Μια εγχείριση στις αρθρώσεις ή μια θεραπεία για τον ιό HIV μπορεί να ενεργοποιήσει μια αντίδραση ακόμα και δεκαετίες μετά το τατουάζ.

Το κίτρινο μελάνι είναι το πιο ευαίσθητο στον ήλιο. Αν έχουμε τατουάζ με κίτρινο χρώμα θα πρέπει να το προστατεύουμε διπλά και όχι μόνο τον πρώτο καιρό. Η φωτοευαισθησία, ωστόσο, φεύγει μετά από χρόνια.

Το κόκκινο μελάνι είναι υπεύθυνο για τις περισσότερες αλλεργικές αντιδράσεις. Για πολλούς, τα συμπτώματα είναι ήπια, όπως κοκκίνισμα, ελαφρύ πρήξιμο στο σημείο του τατουάζ ή φαγούρα και στις περισσότερες περιπτώσεις υποχωρούν με την κατάλληλη κρέμα που θα προτείνει ο δερματολόγος.

Για άλλους, ένα απλό τατουάζ μπορεί να μετατραπεί σε εφιάλτη, καθώς τα συμπτώματα είναι εντονότερα. Εμφανίζονται οιδήματα, φουσκάλες σε μεγάλη έκταση και ξεφλούδισμα του δέρματος. 

Κάποιες φορές συνοδεύονται από ταχυκαρδία ή δυσκολία στην αναπνοή. Σε αυτήν την περίπτωση, η ιατρική παρακολούθηση είναι απαραίτητη.

Μια πιο σπάνια αλλεργική αντίδραση είναι η νευροδερματίτιδα.

«Είναι μια χρόνια πάθηση, που προκαλεί φαγούρα και ερεθισμό στο δέρμα. Το σημείο του τατουάζ μπορεί να πρηστεί και να κοκκινίσει έντονα, παίρνοντας μια τραχιά υφή» λέει ο Δρ Κρίσταλ Άγκου, καθηγητής στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο Τζονς Χοπκινς.

Οπως αναφέρει, η θεραπεία συνήθως ανακουφίζει, αλλά υπάρχει κίνδυνος το δέρμα να παραμορφωθεί στο συγκεκριμένο σημείο.

Υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να αποφύγουμε όλα τα παραπάνω. Να βεβαιωθούμε πρώτα ότι το σώμα μας «δέχεται» το μελάνι, χωρίς να προκαλέσει παρενέργειες.

Tip

Κάνουμε πρώτα ένα πολύ μικρό τατουάζ, συνήθως μια απλή γραμμή η τελεία σε σημείο μη εμφανές, για να παρατηρήσουμε την αντίδραση του δέρματός μας. Αν όλα εξελιχθούν φυσιολογικά, συνεχίζουμε με το σχέδιο που έχουμε αποφασίσει.

Τα άτομα που πάσχουν ήδη από δερματολογικές παθήσεις, όπως ψωρίαση, και έχουν μια αυξημένη ευαισθησία στο δέρμα καλό θα ήταν να μην κάνουν τατουάζ, σύμφωνα με τους δερματολόγους.

Απορρόφηση ουσιών από τους λεμφαδένες

Μια γυναίκα στην Αυστραλία διαγνώστηκε με λέμφωμα, μια μορφή καρκίνου, και έκανε θεραπείες για πολύ καιρό. Οι όγκοι στα χέρια της και οι πρησμένοι λεμφαδένες κοντά στους πνεύμονες οδήγησαν τους γιατρούς στο συμπέρασμα ότι ήταν καρκίνος.

Οταν εξέτασαν όμως αυτούς τους όγκους στο μικροσκόπιο εντόπισαν συσσωρευμένο μαύρο μελάνι. Δεν είχε καρκίνο, απλώς το ανοσοποιητικό της σύστημα αντιδρούσε σε ένα τατουάζ που είχε κάνει πριν 15 χρόνια στην πλάτη της.

Από άλλες έρευνες που έγιναν σε πτώματα ατόμων με τατουάζ, προέκυψαν μικρές μάζες μαύρου μελανιού στους λεμφαδένες. Οι ερευνητές βρήκαν, επίσης, διοξείδιο του τιτανίου, ένα κοινό συστατικό του λευκού μελανιού.

Το λευκό μελάνι χρησιμοποιείται για την ανάμειξη των χρωμάτων και την δημιουργία νέων αποχρώσεων.

Εντονη ανησυχία έχει προκαλέσει το γεγονός ότι οι ερευνητές εντόπισαν βαρέα μέταλλα στους λεμφαδένες όπως κοβάλτιο, νικέλιο, χρώμιο και μόλυβδος, τα οποία συχνά χρησιμοποιούνται ως συντηρητικά στο μελάνι.

Μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2017 στο περιοδικό Scientific Reports έδειξε ότι σωματίδια των χρωστικών ουσιών από το μελάνι των τατουάζ φτάνουν στους λεμφαδένες.

Προσοχή στο μελάνι

Η Ευρωπαϊκή Αρχή Χημικών (ECHA: European Chemicals Agency) της Ευρωπαϊκής Ένωσης δίνει έμφαση στην έλλειψη ελέγχων για τη σύσταση των μελανιών, που αποτελούν μίγματα αρκετών υλικών. Ενώ οι πρώτες ύλες υποτίθεται ότι θα πρέπει να είναι αυστηρά ελεγχόμενες, δεν ισχύουν ενιαίοι ευρωπαϊκοί κανόνες. Ετσι, η επιτροπή πιέζει την Ευρωπαϊκή Ενωση για την σύνταξη ενός ρυθμιστικού πλαισίου που θα ισχύει για όλα τα κράτη μέλη.

Ο ΕΟΦ (Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων) είναι ο αρμόδιος φορέας για την έγκριση και τον έλεγχο των μελανιών και των συνθηκών υγιεινής στα καταστήματα που κάνουν τατουάζ στην Ελλάδα.

Οι απόψεις για την επικινδυνότητα των μελανιών και για το αν υπάρχει επαρκής έλεγχος για τα συστατικά τους ποικίλουν. Ο ΕΟΦ, πάντως, συμβουλεύει να αποφεύγουμε τις κινέζικες απομιμήσεις μελανιών που διακινούνται με ευκολία στο εμπόριο, ή αυτά από το διαδίκτυο.

Αυτά χρησιμοποιούνται συνήθως από ερασιτέχνες, καθώς είναι φθηνότερα, αλλά είναι και πολύ επικίνδυνα.

Μειώνουμε τον κίνδυνο όταν εμπιστευόμαστε επαγγελματίες, που έχουμε διασταυρώσει ότι χρησιμοποιούν όσο το δυνατόν ασφαλέστερο μελάνι.

Δερματολογικές παθήσεις

Οσοι έχουν ευαισθησία στις δερματολογικές ασθένειες, όπως η ψωρίαση, λόγω κληρονομικότητας καλύτερα να μην σημαδέψουν με μελάνι το δέρμα τους.

Αν «κουβαλάμε» το γονίδιο μιας τέτοιας ασθένειας μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά όταν κάνουμε το πρώτο μας τατουάζ. Αν πάσχουμε ήδη, ίσως να επιδεινωθεί η κατάσταση.

Ανάμεσα στις δερματολογικές ασθένειες που μπορεί να προκύψουν είναι το έκζεμα, η λεύκη, σαρκοείδωση, ακόμα και ο καρκίνος του δέρματος.

Η υγεία είναι πιο σημαντική από την εμφάνιση και γι′ αυτό πρέπει να λαμβάνουμε υπ′ όψιν τα παραπάνω πριν πάρουμε την απόφαση να «ζωγραφίσουμε» μια για πάντα στο δέρμα μας.

Οι κανόνες υγιεινής είναι ό,τι πιο σημαντικό

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε πριν πάμε να «χτυπήσουμε» κάποιο τατουάζ είναι να βρούμε το κατάλληλο μαγαζί.

Κατάλληλο είναι εκείνο που τηρεί όλους τους κανόνες υγιεινής. Αυτό δεν είναι δεδομένο και θα πρέπει πάντα να το ελέγχουμε, καθώς πρόκειται για μια επεμβατική μέθοδο. Γι′ αυτό, ο χώρος και τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται θα πρέπει να είναι αποστειρωμένα.

Οι τιμές ακόμη και για τα πιο μικρά τατουάζ είναι υψηλές γιατί πληρώνουμε την όλη διαδικασία καθαριότητας, τα υλικά μιας χρήσης και τα καλής ποιότητας μελάνια. 

Αφού κάνουμε το τατουάζ σε ένα κατάστημα της εμπιστοσύνης μας – που έχουμε βρει μέσω της έρευνας και όχι τυχαία – ξεκινάει τα στάδιο της επούλωσης. Αυτό είναι ένα εξίσου σημαντικό στάδιο και χρειάζεται προσοχή.

         Οδηγίες

• Να διατηρούμε την προστατευτική μεμβράνη που μπαίνει αμέσως μετά το τατουάζ για όσες ώρες μας συμβουλεύσει ο ειδικός.
• Να πλένουμε συχνά το καινούριο τατουάζ – ειδικά την πρώτη εβδομάδα – με αντιβακτηριδιακό σαπούνι και χλιαρό νερό. Υστερα, να το σκουπίζουμε πολύ μαλακά με μια καθαρή και στεγνή πετσέτα. 
• Για να το ακουμπήσουμε, πρέπει να έχουμε καθαρά χέρια, καθώς πρόκειται για μια ανοιχτή πληγή με κίνδυνο μόλυνσης. 
• Να χρησιμοποιούμε κρέμα ενυδάτωσης και ανάπλασης (όποια προτείνει ο tattoo artist) για να το βοηθήσουμε να επουλωθεί πιο γρήγορα και ομαλά.
• Nα μην αφαιρούμε τα κομμάτια του δέρματος που ξεφλουδίζουν. Αυτή είναι μια φυσιολογική εξέλιξη στην επούλωση του νέου τατουάζ. Για να μην χαλάσει το σχέδιο, καλύτερα να φύγουν από μόνα τους.
• Ηλιος και τατουάζ δεν πάνε μαζί. Αποφεύγουμε την έκθεση στον ήλιο για τον πρώτο μήνα περίπου. Μέχρι να επουλωθεί εντελώς (συνήθως για 3 εβδομάδες) απαγορεύεται ακόμη και το αντηλιακό. 
• Η θάλασσα αποτελεί και αυτή «εχθρό» του νέου τατουάζ. Δεν κολυμπάμε και δεν το βυθίζουμε μέσα στο νερό χωρίς μεμβράνη (ούτε στην μπανιέρα) για τουλάχιστον 2 εβδομάδες. 
• Αν δούμε κάποια αντίδραση στο δέρμα μας που δεν μοιάζει φυσιολογική, συμβουλευόμαστε αμέσως δερματολόγο. 

Δεν ξεχνάμε ότι πρόκειται για μια πληγή και συμπεριφερόμαστε ανάλογα.

Οι παγίδες της αφαίρεσης

Ο ΕΟΦ προειδοποιεί ότι η αφαίρεση του τατουάζ με λέιζερ είναι πιο επικίνδυνη από το ίδιο το τατουάζ. Η χρήση του λέιζερ αποδομεί τις χημικές ουσίες σε μικρότερα μόρια τα οποία μπορεί να κινηθούν ανεξέλεγκτα στο σώμα. Αυτό που τελικά μένει στο εσωτερικό του δέρματος, μετά την αφαίρεση, αποτελεί ένα τοξικό υπόλειμμα.