Η υγεία και η αρρώστια κρύβονται στο έντερο

Όταν διαταράσσεται η εντερική μας χλωρίδα, με αποτέλεσμα να καταστραφούν οι φιλικοί μικροοργανισμοί και να αναπτυχθούν κυρίως μύκητες, αναπτύσσεται μία κατάσταση που ονομάζουμε «δυσβίωση», που προοδευτικά οδηγεί σε ένα φαινόμενο που χαρακτηριστικά ονομάζεται «έντερο σουρωτήρι – leaking gut».

Η εντερική χλωρίδα συνίσταται από τρισεκατομμύρια μικροοργανισμούς, την αποτελούν περισσότερα από 400 διαφορετικά είδη και μπορούμε να τους χωρίσουμε σε «ευεργετικούς» ή «φιλικούς μικροοργανισμούς – χλωρίδα» και τους «μη φιλικούς, παθογόνους μικροοργανισμούς». Το συνολικό τους βάρος υπερβαίνει τα δύο κιλά, ενώ το βάρος των βακτηριδίων που αποβάλει κάθε χρόνο ο ενήλικας είναι περίπου ίσο με το σωματικό του βάρος.

Τους «φιλικούς μικροοργανισμούς» που λαμβάνουμε με την τροφή μας ή σαν συμπληρώματα διατροφής τους ονομάζουμε «προβιοτικά».

Οι συμβιωτικοί μικροοργανισμοί (χλωρίδα) ζουν στο εσωτερικό κάθε ζωικού οργανισμού (στα όργανα που έρχονται σε επαφή με το περιβάλλον, όπως έντερο – βρόγχοι – κόλπος – μήτρα κ.λπ.), ευρίσκονται σε μια τέλεια συμβίωση με τον οργανισμό μας και με τους λοιπούς μικροοργανισμούς .

Εμείς τους βοηθάμε να διατραφούν κι αυτοί μας βοηθούν παράλληλα στην καλή λειτουργία του εντέρου και των υπολοίπων οργάνων που κατοικούν, βοηθώντας μας, μ’ αυτόν τον τρόπο, να διατηρήσουμε την υγεία μας.

Τι μας προσφέρει η υγιής χλωρίδα του εντέρου

Βοηθά στην παραγωγή βιταμινών (Β3 – Β6 – φιλλικού οξέως – βιοτίνης κά)

Παράγουν λακτάση (ένζυμο που χρειάζεται για τη διάσπαση των γαλακτοκτοκομικών προϊόντων στο πεπτικό μας σύστημα)

Παράγουν αντιβιοτικές ουσίες, μετατρέπουν το pH σε όξινο και μας βοηθούν έτσι να ελέγχουμε τους παθογόνους μικροοργανισμούς (μικρόβια) και μύκητες που δεν μπορούν να ζήσουν στο όξινο περιβάλλον.

Μερικά έχουν αντικαρκινικές ικανότητες (acidophilus – bifidobacteria) -καταστρέφουν μεταλλαγμένα κύτταρα σε πειράματα στο εργαστήριο, αναστέλλουν την ανάπτυξη βακτηριδίων που μετατρέπουν προκαρκινογόνα συστατικά σε καρκινογόνες ουσίες.

Ρυθμίζουν την κινητικότητα του εντέρου (ρύθμιση αφόδευσης – δυσκοιλιότητας) και την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών από τις τροφές .

Βελτιώνουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος, ειδικά στα βρέφη και ta μικρά παιδιά (το μητρικό γάλα περιέχει bifidobacteria κι έτσι ο θηλασμός είναι απαραίτητος στα βρέφη).

Βοηθούν στη μείωση της απορρόφησης λιπαρών ουσιών, μειώνοντας τα επίπεδα τους στο αίμα μας.

Καταλαμβάνουν την επιφάνεια του εντέρου και των άλλων οργάνων, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει χώρος για τους παθογόνους μικροοργανισμούς να πολλαπλασιασθούν.

Όταν διαταράσσεται η εντερική χλωρίδα

Όταν διαταράσσεται η εντερική μας χλωρίδα, με αποτέλεσμα να καταστραφούν οι φιλικοί μικροοργανισμοί και να αναπτυχθούν κυρίως μύκητες, αναπτύσσεται μία κατάσταση που ονομάζουμε «δυσβίωση», που προοδευτικά οδηγεί σε ένα φαινόμενο που χαρακτηριστικά ονομάζεται «έντερο σουρωτήρι – leaking gut».

Καθώς αρχίζουν να αποδεκατίζονται οι ωφέλιμοι μικροοργανισμοί που το κατοικούν, άλλοτε από τη λανθασμένη διατροφή άλλοτε από τα πολλά αντιβιοτικά για την αντιμετώπιση λοιμώξεων (ή από αντιβιοτικά που παίρνουμε εν αγνοία μας π.χ. από το κρέας ή τις περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις -χημικές ουσίες, καυσαέριο, τσιγάρα, άγχος ή καθιστική ζωή, κατά τόπους χαλάει «ο ηθμός, το φίλτρο, η μόνωση» του εντέρου.

Όταν συμβεί αυτό, περνούν από το τοίχωμα του εντέρου μεγαλομοριακές ενώσεις. Για παράδειγμα, οι πρωτεΐνες δεν σπάνε -όπως θα έπρεπε- στις δομικές τους μονάδες, τα αμινοξέα, για να αναγνωρισθούν από τον οργανισμό σαν δικά του δομικά στοιχεία. ΄Ετσι, τα μεγαλύτερα κομμάτια από την πρωτεϊνική αλυσίδα αναγνωρίζονται από τον οργανισμό σαν ξένα προς αυτόν στοιχεία, με αποτέλεσμα την εμφάνιση αλλεργίας ή δυσανεξίας στις συγκεκριμένες τροφές. Δηλαδή, η βάση κάθε αλλεργίας ή δυσανεξίας στις τροφές βρίσκεται στο έντερο… Στο έντερο αυτά τα «μη φιλικά» βακτηρίδια εκκρίνουν τις τοξίνες τους και προκαλούν ενζυμικές αντιδράσεις, καταστροφικές για τον οργανισμό, ενώ παράλληλα καταστρέφουν τα φιλικά – ωφέλιμα βακτηρίδια του εντέρου.

Η γνώση για τη σημαντικότατη σχέση της υγείας και της ισορροπίας των μικροοργανισμών που κατοικούν στο έντερο, ξεκινά με τον Ελία Ίλιτς Μέντσικωφ, καθηγητή Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οδησσού, που τιμήθηκε με Νόμπελ το 1908 για τη φαγοκυττάρωση.

Η έρευνα που έκανε, σε σχέση με τη χλωρίδα του εντέρου, κατέληξε στην περιγραφή της σηπτικής δυσβίωσης (putrefactive dysbiosis) μέσα στα έντερο από υπέρμετρη ανάπτυξη βακτηριδίων (σε δίαιτα υψηλή σε λίπη και πρωτεΐνες και χαμηλή σε ίνες, με αποτέλεσμα την ελάττωση των Bifidobacteria στο παχύ έντερο και στις καλλιέργειες των κοπράνων), έλεγε λοιπόν: «Η υγεία και η αρρώστια κρύβονται στο έντερο».

Μέσα από την καλή ή την κακή λειτουργία του εντέρου θα έχουμε θετική ή αρνητική επίδραση στις λειτουργίες όλων των οργάνων. Δεν είναι τυχαίο αυτό που λέγεται για τη δυσκοιλιότητα ότι είναι «η μητέρα όλων των ασθενειών». 

Η λειτουργία του ανοσοποιητικού

Στο έντερο βρίσκεται ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Το τελευταίο επηρεάζεται από τις τροφές αλλά και από τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας. Αν όλα αυτά δεν «αφομοιωθούν» σωστά από το έντερο, εκείνο παρουσιάζει δυσλειτουργίες. Ο ερευνητής που στοιχειοθέτησε τη σχετική έρευνα είναι ο Μιχαήλ Γκέρσον, καθηγητής της Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια στη Νέα Υόρκη.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματά του «εκτός από το βασικό εγκέφαλο στο κρανίο μας, έχουμε κι έναν κοιλιακό, ο οποίος ρυθμίζει τη διανομή της ενέργειας στα σπλάχνα μας. Για να έχουμε υγεία θα πρέπει να δουλεύει πλήρως η “εντερική νοημοσύνη” μας. Οι σκέψεις και τα συναισθήματά μας επηρεάζουν σημαντικά τη λειτουργία του “κοιλιακού” εγκεφάλου. Η διαταραχή της ισορροπίας μεταξύ των “φιλικών” και των κακών βακτηριδίων του εντέρου αποκαλείται δυσβίωση του εντέρου». Πρόκειται για πάθηση που αναγνωρίστηκε τα τελευταία έτη.

Όταν υπάρξει, όμως, κάποια ξαφνική ή προοδευτική οικολογική αλλαγή στο εσωτερικό περιβάλλον, τα φιλικά βακτηρίδια της χλωρίδας τείνουν να μειωθούν, η ανοσοβιολογική αντίδραση καταστέλλεται και οι μύκητες αυξάνονται στο έντερο και αλλού και προκαλούν νόσηση. Αυτό αποκαλείται και yeast syndrome και είναι μια φλεγμονή που αποδίδεται κυρίως στον μύκητα Candida albicans, που κανονικά σαπροφυτεί σε όλους μας σε μικρούς πληθυσμούς, υπό τον έλεγχο και την καταστολή του ανοσοποιητικού μας συστήματος σε μια κατάσταση “ομαλής συμβίωσης”.

Σε περίπτωση όμως υπερανάπτυξης του μύκητα, όπως συμβαίνει στο yeast syndrome, παράγονται μεγάλες ποσότητες μυκοτοξινών (mycotoxins), που προκαλούν ανατροπή της ομοιοστασίας του οργανισμού, καταβάλλουν τους αμυντικούς μηχανισμούς του ανοσοποιητικού μας συστήματος και δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος υπερανάπτυξης των μυκήτων και καταστολής του ανοσοποιητικού συστήματος, με αποτέλεσμα το σύνδρομο “πολυσυστηματική χρόνια καντιδίαση”.

Το τελευταίο προκαλεί ερεθισμό τού τοιχώματος του εντέρου, καταστρέφει κύτταρα, διαταράσσει τη λειτουργία των οργάνων, επιτρέπει την είσοδο μη υποδομημένων τροφών από το ερεθισμένο έντερο και την εκδήλωση μιας σειράς συμπτωμάτων, ξεκινώντας από τους μετεωρισμούς (φουσκώματα και αέρια), μέχρι το σύνδρομο της χρόνιας κόπωσης και τις τροφικές δυσανεξίες και αλλεργίες).

Αιτίες που ενεργοποιούν την παθογόνο δράση των μυκήτων

Ζωικές πρωτεΐνες, κρέας, γαλακτοκομικά κ.λπ. από ζώα που έχουν προστεθεί στην τροφή τους αντιβιοτικά, ορμόνες και θυροστατικά.

Λήψη αντιβιοτικών για μικροβιακές λοιμώξεις που έχουν ως αποτέλεσμα να καταστρέφονται παράλληλα και οι «φιλικοί μικροοργανισμοί» μαζί με τους παθογόνους. Μια καλή ιδέα για τη μείωση της επίπτωσης αυτής είναι, παράλληλα με τη λήψη των αντιβιοτικών, να λαμβάνουμε κι ένα σκεύασμα προβιοτικών για να αντικαθιστούμε κατά το δυνατόν τον πληθυσμό των φιλικών μικροοργανισμών που σκοτώνονται από την αντιβίωση.

Λήψη κορτιζόνης ή παραγώγων αυτής.

Αντισυλληπτικά που προκαλούν ορμονική διαταραχή στον οργανισμό.

Υποκατάσταση οιστρογόνων ορμονών ύστερα από την εμμηνόπαυση .

Αυξημένη κατανάλωση επεξεργασμένων υδατανθράκων (γλυκά – ψωμί λευκό κ.ά)

Τι πρέπει να αποφεύγουμε στη διατροφή μας

Κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε μούχλα, μαγιά (όπως κέικ, ψωμί, μπύρα, μανιτάρια, μαγιά ψωμιού). Τις τροφές που έχουν γίνει αντικείμενο επεξεργασίας, με τέτοιον τρόπο ώστε να έχουν χάσει τις ίνες (το πίτουρο), τις βιταμίνες και τα πολύτιμα στοιχεία τους, όπως κέικ, ψωμί, μπύρα, μανιτάρια, μαγιά ψωμιού. Για παράδειγμα το ψωμί πολυτελείας, τα προϊόντα από κατεργασμένα άλευρα και η διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και ευκολοαπορρόφητους υδατάνθρακες.

Τα τηγανητά, τα τσιγαριστά, τα κοκκινιστά και γενικά όλες τις τροφές που έχουν «ταλαιπωρηθεί» από το καμένο λάδι.

Μερικές παθήσεις και συμπτώματα που μπορεί να προκληθούν ωςν αποτέλεσμα της δυσβίωσης είναι:

Σύνδρομο χρονιάς κόπωσης, ακμή, αλλεργίες (ρινίτιδα – άσθμα), δυσανεξίες και αλλεργίες σε τροφές, άγχος, κατάθλιψη, δυσκοιλιότητα, διάρροια, κολίτιδες, ωταλγίες, κεφαλαλγίες, αδυναμία σύλληψης (τεκνοποίησης), ψυχρότητα, διαταραχές μνήμης, χρόνιος βήχας, μυϊκή αδυναμία, προεμμηνορροϊκό σύνδρομο, κολπίτιδες (όπως γίνεται χαρακτηριστικά μετά από αντιβίωση στις γυναίκες), δερματοπάθειες, διαταραχές του θυρεοειδή κ.ά.

Τι μπορεί να βοηθήσει θεραπευτικά

1. Η αλλαγή και βελτίωση της διατροφής

2. Η λήψη προβιοτικών

3. Η λήψη ομοιοπαθητικών φαρμάκων

4. Η λήψη αντιμυκητιασικών φαρμάκων

5. Η βιοσυντονιστική θεραπεία

6. Η λήψη εξειδικευμένων βοτάνων (εκχύλισμα ρίγανης, εκχύλισμα σκόδου, olive leaf extract, citricidal κ.ά)

Τα βότανα έχουν φαρμακευτικές ιδιότητες και η χρήση των βοτάνων πρέπει να καθορίζεται από εξειδικευμένους ιατρούς. Eπίσης, η ωφελιμότητα ή μη των βοτάνων στον ασθενή μπορεί να καθορισθεί μέσα από τεστ εξομοίωσης με ηλεκτρονικό υπολογιστή.

Της Ματίνας Χρονοπούλου, BSc., N.D., PhD, Φυσικοπαθητικού*