Η σχέση της γυναίκας με τα ψηλοτάκουνα παπούτσια – Οι επιπτώσεις στην υγεία των ποδιών

Ψηλοτάκουνα χαρακτηρίζονται τα γυναικεία παπούτσια με τακούνι από πέντε εκατοστά και πάνω. Έχουν μακρά ιστορία στην πορεία ανθρώπινου πολιτισμού και μάλιστα τα πρώτα τακούνια φορέθηκαν από άντρα στην εποχή του μεσαίωνα με σκοπό κυρίως πρακτικό.

Στις σύγχρονες κοινωνίες τα ψηλά τακούνια αποτελούν σύμβολο στυλ, της ομορφιάς και της σεξουαλικότητας ενός μεγάλου αριθμού μοντέρνων γυναικών.

Είναι ένα από τα κυρίαρχα συστατικά της θηλυκότητας μίας γυναίκας και όχι μόνο, αφού οι ακριβές ψηλοτάκουνες γόβες όπως, θεωρείται ότι σηματοδοτούν πλούτο , προσδίδουν κύρος και αυτοπεποίθηση στις γυναίκες που μπορούν να τα αποκτήσουν.

Όμως η ομορφιά και η σεξουαλικότητα μπορούν να συμβαδίσουν με την ασφάλεια στη βάδιση; Διότι εάν μιλάμε για ψηλά τακούνια, τότε αρκετές φορές τα πράγματα περιπλέκονται αφού οι συνέπειες τους, οδηγούν πολλές γυναίκες στα ορθοπεδικά ιατρεία.

Τι μπορεί να προκαλέσουν τα ψηλά τακούνια;

Σχεδόν τίποτα καλό τουλάχιστον στην σωματική υγεία ! Μελέτες δείχνουν ότι φορώντας ψηλά παπούτσια το πόδι βρίσκεται σε μια διαρκώς αφύσικη κλίση, με αποτέλεσμα να εντείνεται η μυϊκή δραστηριότητα όπως και η τάση των τενόντων του κάτω άκρου προκειμένου να διατηρηθεί το σώμα σε ισορροπία.

Ο κορμός αποκτά κλίση προς τα εμπρός και το σώμα αντισταθμίζει αυτήν την κλίση, γέρνοντας προς τα πίσω δημιουργώντας υπερλόρδωση.

Η διαταραχή της ισορροπίας, της ευθυγράμμισης του σώματος και του βηματισμού, επιβαρύνει υπερβολικά τα ισχία, την μέση και τα γόνατα. Έτσι πολλές γυναίκες που φορούν ψηλά τακούνια υφίστανται οξείς τραυματισμούς και κάποιες παθήσεις του ποδιού, που περιγράφονται παρακάτω:

Οξείς τραυματισμοί

Η πλειοψηφία των τραυματισμών αφορά διαστρέμματα και θλάσεις του αστραγάλου και του άκρου ποδός (80%) ενώ τραύματα στα γόνατα , τους ώμους ακόμα και στο κεφάλι σε ποσοστό 20%. Σε μια δεκαετία (2002-2012) στην Αμερική, κατεγράφησαν περισσότεροι απο 123.000 τραυματισμοί εξαιτίας ψηλοτάκουνων παπουτσιών σε γυναίκες κυρίως ηλικίας 20-29 ετών και μάλιστα μέσα στο σπίτι τους! Οι περισσότεροι ήταν ελάσσονος σημασίας, ενώ μια στις πέντε ήταν κάταγμα.

Πόνος – Κάλοι – Υπερκερατώσεις – είσφρυση ονύχων – Πτώση Μεταταρσίων

Η μετατόπιση του βάρος του σώματος προς τα εμπρός οδηγεί σε υπερβολική και αφύσικη φόρτιση του προσθίου ποδός και των κεφαλών των μεταταρσίων γεγονός που οδηγεί σε πόνο καθώς και σχηματισμό υπερκερατώσεων και κάλων στο πέλμα καθώς επίσης σε πτώση μεταταρσίων και μεταταρσαλγία. Όλα τα παραπάνω αντανακλούν μια αμυντική αντίδραση του οργανισμού στην επίθεση που δέχεται από την διαταραγμένη κατανομή του βάρους στην επιφάνεια του πέλματος.

Νευρίνωμα Morton

Το νευρίνωμα Morton συνήθως το βρίσκουμε μεταξύ τρίτου και τέταρτου δακτύλου. Αποτελεί πάχυνση ή υπερτροφία του μεσοδακτύλιου νεύρου εξαιτίας της πίεσης και του ερεθισμού που υφίσταται από τα ψηλοτάκουνα και στενά υποδήματα και οδηγεί σταδιακά σε μόνιμη βλάβη του νεύρου . Η έγκαιρη διάγνωση οδηγεί σε θεραπεία με συντηρητική αγωγή.

Κότσια

Τα κότσια είναι από τις πιο συχνές συνέπειες και αφορά στην προβολή του οστού στη βάση του μεγάλου δαχτύλου που οδηγεί σε παραμόρφωση του ποδιού τύπου βλαισού μεγάλου δακτύλου. Αν και δεν έχει αποδειχθεί πειραματικά ότι τα ψηλοτάκουνα προκαλούν τον σχηματισμό κοτσιού, εφόσον υπάρχει κληρονομική προδιάθεση ή παραμόρφωση που έχει ήδη εκδηλωθεί, είναι σίγουρο ότι θα επιδεινωθεί με τα ψηλά και στενά παπούτσια και άρα αποτελεί ισχυρό παράγοντα κινδύνου. Η οριστική λύση είναι στις περισσότερες περιπτώσεις η χειρουργική επέμβαση.

Παραμόρφωση Haglund

Πρόκειται για οστικό εξόγκωμα πίσω από την πτέρνα το οποίο είναι αρκετά επώδυνο κυρίως όταν οι γυναίκες φορούν τόσο τα ψηλά παπούτσια όσο και τα χαμηλά ή αθλητικά. Φαίνεται να συνδέεται με την παρατεταμένη βάδιση με ψηλοτάκουνα.

Σφυροδακτυλία

Πρόκειται για παραμόρφωση στα δάχτυλα που λέγεται έτσι λόγω του σχήματος που αποκτούν. Είναι μια κατάσταση όπου η μέση άρθρωση του 2ου-3ου κυρίως δακτύλου βρίσκεται σε μόνιμη κάμψη και στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει πόνος στην οστική προεξοχή στη ράχη του δακτύλου και συνοδεύεται από σχηματισμό κάλου. Συχνά απαιτεί χειρουργική επέμβαση.

Πελματιαία Απονευρωσίτιδα

Τα ψηλοτάκουνα τυπικά αδυνατούν να στηρίξουν επαρκώς την πτέρνα που σημαίνει ότι το μαλακό τμήμα αυτής πιέζεται σε σκληρό και ασταθές υπόστρωμα ενώ η καμάρα μένει χωρίς επαρκή στήριξη γεγονός που οδηγεί συχνά σε πελματιαία απονευρωσίτιδα ή κοινώς άκανθα.

Οσφυαλγία – ισχιαλγία

Η αλλαγή της στάσης του σώματος και η αντισταθμιστική υπερλόρδωση στην περιοχή της μέσης, αυξάνουν τα φορτία που ασκούνται σε αυτήν με αποτέλεσμα μυϊκή κόπωση, πιθανή πίεση νευρικών ριζών και ισχιαλγία.

Ρίκνωση του Αχιλλείου τένοντα και της γάμπας

Εξαιτιας της συνεχούς ανύψωσής της πτέρνας, ο Αχίλλειος τένοντας μπορεί να ρικνωθεί και να κοντύνει. Έτσι όταν το πόδι επιστρέψει στα χαμηλά παπούτσια ο τένοντας διατείνεται ξανά, όμως επειδή έχει χάσει την ελαστικότητά του πονάει και υπάρχει δυσκολία επαναφοράς στο φυσιολογικό τους μήκος.

Αρθρίτιδα γόνατος

Μια γυναίκα που περπατάει σε ψηλά τακούνια , λυγίζει τα γόνατά της με σκοπό να ισορροπήσει και να βελτιώσει το βάδισμα αντισταθμίζοντας την περιορισμένη κίνηση στους αστραγάλους. Οι αυξημένες δυνάμεις και φορτία που ασκούνται στην έσω πλευρά αυτού, πιθανόν αποτελούν ένα παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας σε συνδυασμό με το αυξημένο βάρος σώματος.

Ψηλοτάκουνα σε μεγάλες ηλικίες

Τα πόδια μας αλλάζουν με την ηλικία και κάποιες απο αυτές τις αλλαγές κάνουν τα ψηλοτάκουνα παπούτσια ακόμα πιο άβολα για στις μεγάλες ηλικίες. Φορώντας ψηλοτάκουνα η πίεση και η τριβή στις “ακάλυπτες” περιοχές του ποδιού γίνεται αφόρητη και μπορεί εκτός απο πόνο να προκαλέσει κατάγματα κόπωσης και επιδείνωση αρθρίτιδας.

Υπάρχει κοινωνική διάσταση στην επιλογή υποδημάτων με ψηλά τακούνια ;

Έχουν διατυπωθεί ζητήματα έμμεσου και άμεσου εξαναγκασμού των γυναικών να φορούν ψηλοτάκουνα. Πολλοί θεωρητικοί του φεμινισμού έχουν υποστηρίξει ότι η φυλετική βία συμβαίνει σε κάποιες γυναίκες οι οποίες καθώς αναγκάζονται να φορούν ρούχα ή παπούτσια που δεν έχουν επιλέξει περιορίζουν την σωματική τους ελευθερία και καθίστανται ανήμπορες .

Άδηλες κοινωνικές προσδοκίες νόρμες και στάνταρς ομορφιάς πιέσεις μέσω μια κοινωνικής συμμόρφωσης, επιρροή από διαφημίσεις, fachion icon και μέσα κοινωνικής δικτύωσης , είναι ένα ζήτημα που δύσκολα αντιμετωπίζεται και επιβάλλουν περίπου στο ένα τρίτο το γυναικών να φορούν ψηλοτάκουνα.

Σε ορισμένες χώρες πρόσφατα έχει απαγορευτεί με νόμο στους εργοδότες να μην επιτρέπεται να επιβάλουν στο γυναικείο προσωπικό να φορούν ψηλοτάκουνα στην δουλειά τους ( Καναδάς), ενώ σε άλλες χώρες, όπως η Αγγλία, αναμένεται να εκδώσουν κατευθυντήριες οδηγίες για απαγόρευση διακρίσεων κατά των γυναικών στο χώρο εργασίας.

Άραγε τι θα συνέβαινε εάν κάτι αντίστοιχο επιβαλλόταν στους άνδρες στο χώρο εργασίας…

Ψηλά τακούνια και παιδιά

Λίγες είναι οι μελέτες που δείχνουν ότι τα ψηλοτάκουνα παπούτσια επηρεάζουν αρνητικά το βήμα και την ανάπτυξη του σκελετού του παιδιού . Ωστόσο σε αρκετές χώρες είναι ακόμα νόμιμο να πωλούνται ψηλοτάκουνα παπούτσια σε παιδιά ενω καταγράφεται αύξηση στον αριθμό των παιδιών που τα φορούν. Ένα πρόγραμμα ενημέρωσης στα σχολεία ίσως να βοηθούσε προς την σωστή κατεύθυνση ενημερώνοντας τα παιδιά και όχι μόνο σχετικά με τους κινδύνους που εγκυμονεί η χρήση στην καθημερινότητα ψηλοτάκουνων υποδημάτων.

Ψυχοσεξουαλική διάσταση των ψηλοτάκουνων

Υπάρχει και έχει ενδιαφέρον καθώς μελετώντας την, παρατηρούμε οτι υπάρχει σύγκρουση μεταξύ ψυχοσεξουαλικών ωφελών και των αρνητικών μυοσκελετικών επιδράσεων.

Τα ψυχοσεξουαλικά οφέλη της χρήσης των τακουνιών έχουν μελετηθεί και είναι σαφή: τραβάνε περισσότερα τα αντρικά βλέμματα καθώς ενισχύεται η θηλυκότητα στο βάδισμα και αυξάνεται η καμπυλότητα στην σπονδυλική στήλη. Και συμπερασματικά καταλήγουν στην αρχέγονη επιθυμία του ζευγαρώματος.

Είναι πλέον αποδεδειγμένο με μελέτες ότι οι γυναίκες που φορούν ψηλά τακούνια ένιαι πιο ελκυστικές από αυτές που δεν φορούν ενώ ενισχύεται η πεποίθηση που λέει ότι οι γυναίκες με αυξημένη καμπυλότητα της σπονδυλικής στήλης στο ύψος της μέσης επιλέγονται από το αντρικό φύλο καθώς εμφανίζουν μεγαλύτερη προσαρμοστικότητα σε συγκεκριμένες περιβαλλοντικές απαιτήσεις όπως η εγκυμοσύνη.

Εν κατακλείδι ποιά είναι τα χαρακτηριστικά των παπουτσιών που πρέπει να επιλέγουν οι γυναίκες για την αποφυγή αυτών των προβλημάτων των ποδιών;

Η κλίση του παπουτσιού και όχι το ύψος του τακουνιού έχει μεγαλύτερη σημασία.
Είναι προτιμότερο να επιλέγουμε μια πλατφόρμα ώστε το βάρος του σώματος να κατανέμεται πιο ομαλά σε ολόκληρο το πόδι ενώ ένα πιο χοντρό τακούνι κατανέμει το βάρος πιο ομοιόμορφα μειώνοντας τον κίνδυνο. Η αποφυγή στενών υποδημάτων και
καλή εφαρμογή τους στο πόδι, το κρατούν σταθερό στη θέση του χωρίς να ολισθαίνει , κατά την βάδιση , και έτσι αποφεύγονται επώδυνες φουσκάλες , πληγές και η είσφρυση νυχιών του ποδιού.

Το μέλλον των ψηλών τακουνιών

Τα ψηλά τακούνια δεν πρόκειται σύντομα να αποσυρθούν από την πρώτη γραμμή της μόδας ούτε οι εταιρίες που τα παράγουν θα προσθέσουν οικειοθελώς κάποια προειδοποίηση ότι τα παπούτσια τους προκαλούν προβλήματα στα πόδια.

Υπάρχουν όμως εταιρείες που έχουν αναπτύξει εργονομικά ψηλοτάκουνα των οποίων οι σόλες προάγουν την σταθερότητα , την σωστή κατανομή του βάρους και την πρόληψη των τραυματισμών λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα των ερευνών για την υγεία του ποδιού.

Τον τελευταίο χρόνο οι πωλήσεις των αθλητικών υποδημάτων έχει αυξηθεί κατά 37% ενώ των ψηλοτάκουνων έχει μειωθεί κατά 12%γεγονός που δείχνει ότι προτεραιότητα των γυναικών αρχίζει να γίνεται η άνεση και η πρακτικότητα ενώ πλέον αμφισβητείται η λογική του ότι για να είναι μια γυναίκα πετυχημένη επαγγελματίας απαιτείται να κάνει τραμπάλα σε ψηλές ψηλοτακουνες γόβες στιλέτ.