Σχεδόν ξεχασμένα επαγγέλματα στο Ηράκλειο

Κάνοντας μια βόλτα στους δρόμους της πόλης, με μια προσεκτική ματιά θα δεις κάποια μαγαζάκια, κάποιους ανθρώπους που σου τραβάνε το βλέμμα, όχι λόγω μεγέθους ή χρώματος, αλλά λόγω ιδιαιτερότητας. Σου προκαλούν ένα αίσθημα γλυκιάς ανάμνησης και ρομαντισμού, κάτι από τα παλιά.

Ξεχωρίζουν σαν τη μύγα μες στο γάλα. Δεν έχουν ούτε μεγάλες και φωτεινές πινακίδες σαν τους διπλανούς τους, ούτε πολλούς υπαλλήλους, ούτε σύγχρονη διακόσμηση. Ήταν κάποτε μια εποχή που ένα μεγάλο κατάστημα, ένα μεγάλο κτίριο φύτρωνε και όλοι κοιτούσαν χαζεμένοι. Κι ήρθαμε στο σήμερα όπου συμβαίνει το αντίθετο και χαζεύουμε αυτά τα μικρά ρετρό μαγαζάκια βγαλμένα από άλλη εποχή, κάποιες φορές βγαλμένα από άλλο αιώνα. Αναρωτιόμαστε πώς επιβίωσαν, πώς εξακολουθούν να συνυπάρχουν ανώμαλα με τα γύρω εμπορικά καταστήματα. Το σίγουρο είναι ότι δίνουν μια όμορφα νοσταλγική νότα στο Ηράκλειο και γι’ αυτό το λόγο εξακολουθούμε να τα στηρίζουμε, γυρνώντας ευγενικά την πλάτη μας στο εύκολο και παγκοσμιοποιημένο προϊόν ή υπηρεσία.

Ας δούμε μερικά από αυτά τα επαγγέλματα

Καφετζής

Σαν τις παπαρούνες ξεφυτρώνουν οι καφετέριες στην πόλη. Μικρές, μεγάλες, σύγχρονες, ιταλικές, αμερικάνικες, φρεντοτσίνο φουντούτσι, φρέντο μακιάτο, εσπρεσάκι. Οι περισσότερες με θέα…όχι πάντα στη θάλασσα…κυρίως στην πασαρέλα Υπάρχουν, όμως, κι εκείνα τα καφενεία βγαλμένα από ασπρόμαυρη ελληνική ταινία, χωμένα σε άγνωστες γωνιές του Ηρακλείου. Δεν έχουν καλή θέα συνήθως. Η καλή θέα βρίσκεται μέσα και δεν είναι άλλη από την καλή παρέα και το ζεστό κλίμα. Ένα από αυτά τα καφενεία είναι και το καφενείο το Σμάρι με δύο φ κατά το ξενικό coffee, δίπλα από την παλιά πυροσβεστική. Ούτε λίγο ούτε πολύ 70 χρόνια ιστορίας κουβαλάει πάνω του. Ατραξιόν του καφενείου και αγαπημένος των θαμώνων ο καφετζής, σαν σύγχρονος Χατζηχρήστου. Μας αποχαιρέτησε με την εξής μαντινάδα: Στην πάνω μπάντα της κοπράς φυτρώνουν οι ντομάτες, ό,τι καλό παιδί’ ναι ο καφετζής, είναι και οι πελάτες.

Παλαιοπώλης

Ευτυχώς, υπάρχουν άνθρωποι ακόμα που σέβονται το παλιό, την αξία του και την διαχρονικότητά του και προσπαθούν να το διατηρήσουν μέχρι τις μέρες μας. Αυτοί είναι οι παλαιοπώληδες που στην ουσία αποτελούν ζωντανή ιστορία, σχολείο για όσους θέλουν να έρθουν πιο κοντά με την καθημερινότητα των παλαιότερων γενιών και να τη συγκρίνουν με το σήμερα. Κάπως έτσι λειτουργεί και το παλαιοπωλείο Κρασαγάκης πίσω από τον Άγιο Τίτο. Πέρα από τη συντήρηση ευφάνταστων παλαιών αντικειμένων που γίνεται, το συγκεκριμένο παλαιοπωλείο είναι και το μόνο που διαθέτει εργαστήρι με κύρια δραστηριότητα την αγιογραφία. Στεγάζεται σ’ ένα πανέμορφο ενετικό κτίσμα, ηλικίας τουλάχιστον 200 χρόνων. Στις φήμες περί κατεδάφισής του λόγω πολεοδομικών σχεδίων του Δήμου στην περιοχή, ο κ. Ευάγγελος μας λέει: Ας κάνει ο Δήμος ό,τι θέλει κι εγώ θα κάνω αυτό που θέλω.

Μαχαιροποιός

Ένα από τα παλαιότερα επαγγέλματα, μιας και εντρυφεί ίσως πάνω στο πρώτο εργαλείο του ανθρώπινου είδους στη γη. Δύσκολο πραγματικά να απογυμνώσεις όλη τη μακραίωνη ιστορία του χειροποίητου μαχαιριού. Μία ιστορία από μόνο του αποτελεί και το μαχαιροποιειο Ασσαριωτάκης” στην 1821, το οποίο βρίσκεται εκεί καθηλωμένο 150 χρόνια περίπου, αρνούμενο να δώσει έτσι τη θέση του στα βιομηχανοποιημένα ιαπωνικά μαχαίρια. Το συγκεκριμένο μαχαιροποιίο είναι ο συνδετικός κρίκος με τα παλιά μπιτσακτσίδικα (στα τούρκικα τα μαχαιράδικα) της 1821, η οποία φιλοξενούσε τουλάχιστον 40 μαχαιράδικα επί οθωμανών. Τότε ονομαζόταν οδός Χεϊτάνογλου (ο γιός του διαόλου), από τους παράωρους που διέσχιζαν το δρόμο και τους οποίους τους αποκαλούσαν χλευαστικά Χεϊτάνογλου.

Μπαρμπέρης

Ζελέ, καρφάκια, ανταύγειες, περμανάν, εχτένσιονς, αφέλειες, κρέμα για τα μαλλιά, σπρέι για τα μαλλιά. Κάθε γειτονιά έχει κι από 2-3 κομμωτήρια. Τη μία πας στον έναν, την άλλη στον άλλο, τη μια κουρεύεσαι έτσι, την άλλη αλλιώς. Χωμένα σε κάτι στενάκια όμως είναι κάτι διαχρονικά μικρά μπαρμπέρικα, όπως αυτό του κ. Βιδάκη πίσω από την πλατεία Δασκαλογιάννη, όπου οι πελάτες είναι και θαμώνες. Κουρεύονται εκεί χρόνια, δεκαετίες, ίσως και τα 43 χρόνια λειτουργίας του. Κουρεύονται σχεδόν πάντα με τον ίδιο τρόπο, γιατί έτσι τους αρέσει. Σαν το παλιό αγαπημένο πουλόβερ που δεν θες να το αλλάξεις. Εξάλλου εκεί δεν πάνε μόνο για κούρεμα. Πάνε και για να κάνουν παρέα με το μπαρμπέρη. Η κολόνια Μυρτώ είναι χαρακτηριστική του χώρου. Πέρα από το κούρεμα, ένα περιποιημένο ξύρισμα είναι απαραίτητο.

Μπουγατσάδικο

Είναι στιγμές που περαστικός στο κέντρο, θες με κάποιο τρόπο να ικανοποιήσεις το στομάχι σου. Και τότε έχεις μπροστά σου μια πληθώρα μαγαζιών, τα οποία με τη σειρά τους σου προσφέρουν μια πληθώρα γεύσεων. Και δυσκολεύεσαι πάντα να αποφασίσεις με τόσες επιλογές μπροστά σου. Κι όταν αποφασίσεις, ποτέ δεν μένεις τελείως ικανοποιημένος. Η ποιότητα είναι πάντα μέτρια. Είναι όμως αυτά τα μαγαζιά που πουλάνε ένα μόνο πράγμα. Σε απαλλάσσουν από το δίλημμα, τι να πάρεις. Κι όταν το δοκιμάσεις, θαρρείς πως έκανες την καλύτερη επιλογή στον κόσμο. Κάπως έτσι νιώθεις, κι όταν δοκιμάσεις την περίφημη μπουγάτσα του Κιρκόρ στην πλατεία λιονταριών. Το αρμένικης καταγωγής μπουγατσάδικο όσο μικρό σε χώρο είναι τόσο φανατικούς πελάτες έχει. Ούτε σάντουιτς, ούτε τυρόπιτες, ούτε ντόνατ … μόνο μπουγάτσα. Από το 1922 παρακαλώ. Οι Θεσσαλονικείς σηκώνουν απορημένοι τα χέρια τους, ανοίγουν λαχταριστά τα στόματά τους. Μία μπουγάτσα με κρέμα, παρακαλώ, με μπόλικη ζάχαρη και κανέλα.

Λούστρος

Είναι κι αυτά τα επαγγέλματα που δεν έχουν συγκεκριμένο χώρο στέγασης. Είναι περιπλανώμενοι, αλλά συνήθως έχουν ένα συγκεκριμένο σημείο που συχνάζουν, όπως ο λούστρος στην πλατεία Δασκαλογιάννη έξω από τα δικαστήρια. Βγαλμένος από ασπρόμαυρο φιλμ, ο λούστρος είναι ένα από τα τελευταία παλιά επαγγέλματα που σχοινοβατούν μεταξύ ύπαρξης και απόλυτης διαγραφής. Μοναδικός εξοπλισμός, ένα ξύλινο κασελάκι με πλαϊνές θήκες για τις μπογιές και τις βούρτσες κι ένα καφάσι για κάθισμα. Η τέχνη είναι απλή: καθάρισμα, βάψιμο, γυάλισμα. Σύμφωνα, βέβαια, με το λούστρο μας, ο ίδιος εφαρμόζει κάποια κόλπα που τα κάνει μόνο αυτός. Η θέα του λούστρου είναι τόσο νοσταλγική που σε δελεάζει να αφεθείς για λίγο σ’ ένα γρήγορο γυάλισμα στα χέρια ή καλύτερα στη βούρτσα της παλιάς εποχής.