Σχετικά με την Μινωική Κρήτη

Διάβασα ένα άρθρο στην εφημερίδα ΑΝΑΤΟΛΗ (21-5-2013) του εκπαιδευτικού κ. Β. Δερμιτζάκη (με παρόμοια άρθρα έχει κατακλυστεί το ιντερνέτ), που λέει:  «Ανθρωποθυσία στα Ανεμόσπηλια των Αρχανών το 1700 π.Χ.. Η πρώτη  τεκμηριωμένη – αποδεδειγμένη ανθρωποθυσία στη Μινωική Κρήτη», «Και ο Επιμενίδης ο Κρητικός, που κλήθηκε από τους Αθηναίους να  καθάρει την πόλη τους από το Κυλώνειο Άγος, προσέφυγε στην ανθρωποθυσία». «Και η θρησκεία μας διδάσκει τις ανθρωποθυσίες βλέπε θυσία  Αβραάμ» κ.α.  Ωστόσο όλα αυτά είναι ψεύδη, κακοήθειες και απορώ που Έλληνες και μάλιστα εκπαιδευτικοί τα υιοθετούν, αφού δε στηρίζονται ούτε σε αρχαίες πηγές ούτε και σε αρχαιολογικά ευρήματα, αλλά:

Α) Σε παραποιήσεις αρχαίων κειμένων, αφού και π.χ. ο Επιμενίδης δεν προέβηκε σε ανθρωποθυσίες, αλλά σε θυσίες μαύρων και άσπρων προβάτων, πρβ: «Λαβών πρόβατα μελανά τε και λευκά ήγαγε προς τον Άρειον Πάγον. Κακείθεν είασεν ιέναι οι βούλοιντο, προστάξας τοις ακολούθοις ένθα αν κατακλίνοι αυτών έκαστον, θύειν τω προσήκοντι θεώ• και ούτω λήξαι το κακόν» (Διογένης Λαέρτιος, Επιμενίδης). 

Β) Σε συναρπαστικά, όμως κακοήθη σενάρια, όπως στην προκείμενη περίπτωση του αρχαιολόγου Γ. Σακελλαράκη, γνωστού και από την προσπάθεια που είχε κάνει να μεταφέρει το σπήλαιο γέννησης και ανατροφής του Δία από τη  Δίκτη σε άλλο μέρος και διαψεύστηκε.  

Υπενθυμίζουμε δημοσίευμα του κ. Σακελλαράκη από την εφημερίδα «Έθνος» και τα ξαναλέμε:  <<Όπως χαρακτηριστικά λέει ο Σακελλαράκης, στα Ανεμόσπηλια γύρω στα 1700 π.Χ. ξετυλίχτηκε ένα δράμα θανάτου. Ένα ιερό και οι άγριοι σεισμοί που μάστιζαν τη Κρήτη, και μάλιστα είχαν γκρεμίσει τα παλάτια της, ήταν η αιχμή του δόρατος. Ο τοποτηρητής του ιερού, στην προσπάθειά του να εξορκίσει τη θεότητα, αποτολμά την έσχατη πράξη: να θυσιάσει έναν άνθρωπο. Βεβαίως, μάταια. Ένας μετασεισμός προκάλεσε την κατάρρευση της στέγης και των τοίχων του κτηρίου -τέσσερα δωμάτια κι ένας διάδρομος, εμβαδού μόλις 1.375 τ.μ.-, σκεπάζοντας κάτω από το χώμα τον ιερέα, περίπου 37 χρόνων, που βρέθηκε στη στάση του πυγμάχου, ενδεικτική της προσπάθειάς του να αντισταθεί στην πτώση της στέγης, και τους δύο βοηθούς του, μια γυναίκα ηλικίας 28 χρόνων, που βρέθηκε μπρούμυτα, και το τρίτο στέλεχος της ομάδας -το φύλο του παραμένει αδιευκρίνιστο-, που φαίνεται πως κρατούσε ένα αγγείο απ’ εκείνα στα οποία συνέλεγαν το αίμα των θυσιασμένων ζώων. Το χάλκινο όπλο της θυσίας, μια λόγχη 40 εκατοστών, βρέθηκε δίπλα στο θύμα!>> (Εφημερίδα Έθνος 16/10/2009). 

Το τέμενος στα Ανεμόσπηλια Αρχανών

Ο κ. Σακελλαράκης σε άλλα δημοσιεύματά του είχε πει ότι το κτίσμα αυτό ήταν διώροφος ναός, ότι  εκεί βρέθηκαν  υπολείμματα ’ξόανου’’ που είναι ένδειξη ότι εκεί γίνονταν ανθρωποθυσίες κ.α.. Μάλιστα εξ αυτού οι δαιμονιστές σχεδίασαν ένα διώροφο ναό με αγάλματα και σφαγμένους ανθρώπους λέγοντας ότι είναι αναπαράσταση του ναού στα Ανεμόσπηλια! 

Ωστόσο όλα αυτά είναι «ύβρις και ασέβεια προς το Μινωικό κόσμο» , όπως χαρακτήρισαν τις απόψεις του οι άλλοι αρχαιολόγοι τότε που τα είπε, αλλά  και  παιδαριώδη σενάρια, γιατί:

1) Η πραγματικότητα είναι ότι στην περιοχή των Αρχανών (Φουρνί, Ανεμόσπηλια κλπ), η οποία , ως γνωστόν, απέχει ελάχιστα από την Κνωσό,  δεν υπάρχει μόνο το εν λόγω αρχαίο κτίσμα με νεκρούς, αλλά και πάρα πολλά άλλα, ολόκληρη νεκρόπολη με θολωτούς και λαξευτούς τάφους, άρκλες, κοινά  μνήματα κλπ, που χρονολογούνται ήδη πριν από το 2400 π.Χ. Συνεπώς εδώ δεν έχουμε τίποτε άλλο παρά μόνο ένα αρχαίο τέμενος νεκρόπολης, δηλ. ιερό με βωμό και τάφους,  περιφραγμένο για ομορφιά, αλλά και για να μην μπαίνουν τα ζώα και όμοιο με αυτό στην αρχαία Φαινεό, κάποιας επιφανούς οικογένειες, αφού οι άλλοι τάφοι είναι χωρίς ιερό και φαίνονται και πιο φτηνοί στην κατασκευή. 

2) Αν εδώ είχαμε θυσία θα έπρεπε να υπάρχει ξίφος και όχι λόγχη, αφού αυτές δε γίνονται με λόγχη, αλλά με κόψιμο του λαιμού για να τρέξει αίμα που συλλέγεται σε αγγείο και μ’ αυτό ραντίζεται ο βωμός, όπως αναφέρεται στις αρχαίες θυσίες, αλλά και φαίνεται στις παραστάσεις τους στα αρχαία αγγεία. Η λόγχη, αν είναι λόγχη, γιατί κι αυτό αμφισβητείται, δεν είναι είδος μαχαιριού, αλλά αρχαίο όπλο με κοντάρι και αιχμηρή ακμή, άρα πιθανόν εδώ να υποδηλώνει αξίωμα του νεκρού ή δολοφονική ενέργεια. Μπορεί να είχε βρεθεί εκεί και από άλλο λόγο, π.χ. σύληση των τάφων..

3) Αν εδώ είχαμε οροφή που έπεσε και σκότωσε αυτούς που ήταν μέσα,  ο νεκρός που βλέπουμε στη φωτογραφία δε θα έπρεπε να έχει τα χέρια του ακέραια και σε θέση πυγμάχου  και επίσης το σώμα του ακέραιο και τεντωμένο σαν να κοιμάται τον αιώνιο ύπνο, γιατί θα του τα είχαν πλακώσει και τσακίσει η οροφή και οι τοίχοι  Για τον ίδιο λόγο όλοι οι  νεκροί θα έπρεπε  να ήταν σκεπασμένοι κυρίως από πέτρες και δοκάρια και όχι μόνο με χώμα, όπως βλέπουμε στη φωτογραφία. 

Θυσία Πολυξένης  (Αμφορέας 570 – 550 π.Χ., Βρετανικό Μουσείο). Η θυσία αυτή είναι μυθιστορηματική και όχι πραγματική, την οποία έγραψε ο Ευριπίδης, δεν αναφέρεται στα Ομηρικά Έπη,  για να δείξει ότι μάχαιρα έδωσες, μάχαιρα θα λάβεις, που οδηγούν οι πόλεμοι, τα πάθη και τα μίση.. Η Πολυξένη, κορη του Πρίαμου και της Εκάβης, κατά τον Ευριπίδη οδήγησε με τα θέλγητρά της τον Αχιλλέα στο ναό του Απόλλωνα, όπου ήταν κρυμμένος ο Πάρις και τον δολοφόνησε. Από εκδίκηση ο Νεοπτόλεμος την απήγε και την έσφαξε για θυσία  για το θάνατο του πατέρα του. Εξ αιτίας αυτής της θυσίας οι θεοί τιμώρησαν τους Έλληνες με πολλά δεινά, στραβώθηκε ο μάντης, ο Αγόμενων με το που ήρθε στην Ελλάδα δολοφονήθηκε κλπ κλπ,

4) Είναι ψευδές, κοροϊδία, υποβάθμιση νοημοσύνης ότι  εδώ έχουμε υπολείμματα ξόανου (ξύλινου αγάλματος), αφού οι φωτογραφίες δείχνουν καθαρά ότι έχουμε απλώς δυο  ξύλινα πόδια ή κοινώς καλαπόδια για μπότες και σανδάλια ή και για άλλη χρήση. Αν είχαμε ξόανο, θα έπρεπε τα ξύλινα πόδια να δείχνουν σπάσιμο-αποκοπή στην κνήμη (ενώ δείχνουν καθαρά ότι εκ κατασκευής ήταν μέχρι εκεί)  και συνάμα κάπου εκεί να υπήρχαν και τα υπόλοιπα κομμάτια του ξόανου, όμως κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Πέραν αυτού και ξόανο να υπήρχε αυτό  δε σημαίνει και ότι   εδώ γίνονταν ανθρωποθυσίες, γιατί αρχικά όλα τα αγάλματα ήσαν ξύλινα και στα ιερά υπήρχαν ξόανα. Υπενθυμίζεται και ότι ο εφευρέτης  τους ήταν ο Δαίδαλος.

5) Είναι ψευδές ότι  «άγριοι σεισμοί μάστιζαν» την Κρήτη το 1700 π.Χ. γκρεμίζοντας παλάτια κλπ, γιατί, αν ήταν αλήθεια, θα υπήρχαν γι αυτό αρχαίες αναφορές ή μύθοι, αφού το θέμα αυτό είναι σοβαρό. Τα ερείπια των αρχαίων πόλεων Κρητης δεν οφείλονται σε σεισμούς αλλά στις κατά καιρούς πυρπολήσεις των κατακτητών Ρωμαίων, Σαρακηνών και Τούρκων.  Έπειτα ο σεισμός που λέει ο Μαρινάτος ότι προκάλεσε η έκρηξη του ηφαίστειου της Θήρας και κατέστρεψε την Κρήτη (παρότι και αυτό είναι ψέμα, όπως προκύπτει από την περιγραφή της έκρηξης που διασώζει από παλαιότερους του ο Στράβων, όμως περισσότερα  γι αυτό βλέπε www.krassanakis.gr) υπολογίζεται ότι έγινε το 1450 π.Χ. , άρα δε συμπίπτει με την υπολογιζόμενη κατάρρευση του κτιρίου στα Ανεμόσπηλια.  Αλλά και αν ακόμη δεχθούμε ότι έγιναν αυτοί οι σεισμοί, το κτίσμα  είναι πετρόκτιστο, με πολύ μικρά δωμάτια, χωρίς πόρτες επικοινωνίας στους μεσότοιχους  και  με πολύ γερούς τοίχους, άρα είναι αδύνατον να έπεσε ακαριαία και έτσι σκότωσε 4 ανθρώπους! Αλλά και αν ακόμη δεχτούμε ότι  το κτίριο έπεσε από μετασεισμό και σκότωσε αυτούς που ήταν μέσα, οι επιζώντες θα είχαν βγάλει μετά από εκεί τους νεκρούς, για να τους θάψουν, εκτός και αν δεν έμεινε κανένας ζωντανός στην περιοχή, όμως τότε θα βλέπαμε πλακωμένους νεκρούς και σε άλλα αρχαία κτίρια της Κνωσού κλπ, όμως κάτι τέτοιο δεν ισχύει. 

6) Είναι ψευδές , κοροϊδία, υποβάθμιση νοημοσύνης ότι εδώ είχαμε διώροφο ή με μεγάλα δωμάτια κτίριο που έπεσε από σεισμό, γιατί  εδώ δε βλέπουμε να υπάρχουν αφενός κολώνες ή γωνιές στήριξης με πελέκια και αφετέρου τα αντίστοιχα οικοδομικά υλικά πεσμένα στη γη. Άλλωστε, αν είχαμε τέτοια περίπτωση, οι τοίχοι που έμειναν  θα φανέρωναν ότι προήλθαν από γκρέμισμα, όμως εδώ δε βλέπουμε κάτι τέτοιο, αλλά απλώς  περίφραξη, όπως αυτές στα αρχαία τεμένη.

7) Ανθρωποθυσίες αναφέρονται στην αρχαιότητα: Ιφιγένειας, Πολυξένης, Αβραάμ κ.α., όμως όλες αυτές δεν είναι πραγματικές, αλλά μυθιστορηματικές, για χάρη του θεάτρου και της ηθοπλασίας, αφού σε όλες τις περιπτώσεις αυτοί που τις έκαναν φέρονται να τιμωρούνται  με θανατική εκτέλεση ή με αιώνια βασανιστήρια. Υπενθυμίζεται ότι η θυσία του Αβραάμ δεν έγινε, απλά διατάχτηκε για δοκιμασία πίστης , ενώ ο Δίας μετενσάρκωσε το Λυκάονα σε λύκο, επειδή του θυσίασε βρέφος στο Λύκαιον όρος της Αρκαδίας. Επίσης ο Δίας σκότωσε με κεραυνό τον Τάνταλο και στον Άδη τον τοποθέτησε σε μέρος που να βασανίζεται αιώνια, επειδή  παράθεσε γεύμα με ανθρώπινο κρέας στη θεά Δήμητρα και άλλους θεούς στη Φρυγία, για να δει αν το καταλάβουν κ.α.  

Β.  ΤΑΦΟΙ ΤΟΥ ΔΙΑ ΚΑΙ ΜΙΝΩΑ

Ανατρέχοντας στα αρχαία κείμενα βλέπουμε να μιλούν και για τάφο του Δία στην Κρήτη, πρβ: «οι δ’ αυ Κρήτες ου γενέσθαι παρ’ αυτοίς ουδέ τραφήναι μόνον τον Δία λέγουσιν, αλλά και τάφον αυτού δεικνύουσιν». Κατόπιν αυτού τίθεται το ερώτημα για το πού βρίσκεται ο τάφος του Δία στην Κρήτη? Είναι το όρος Γιούχτας, όπως λέγεται ή ένας από τους τάφους που βρίσκονται εκεί?  Η ονομασία του όρους Γιούχτα κατά πολλούς είναι παραποίηση του λατινικού Jupiter = ο Δίας, Το όρος αυτό έχει ανθρωπόμορφη εικόνα, κάτι που εντυπωσιάζει και εξάρει τη φαντασία όσων έρχονται με πλοίο στην Κνωσό – Ηράκλειο.  Μοιάζει συγκεκριμένα με μεγάλο σε ηλικία άνθρωπο που είναι ξαπλωμένος κατά μήκος της Κρήτης και κοιτάζει τον ουρανό. Προ αυτού πολλοί πιστεύουν ότι αυτό το ανθρωπόμορφο όρος είναι ο Δίας νεκρός, το άγαλμά του και κάπου εκεί κοντά είναι ο τάφος του, το τέμενός του. Να σημειωθεί και ότι  η περιοχή εκεί λέγεται «Τεμένους» από παλιά.

Κατόπιν όλων αυτών το να λέμε ότι το τέμενος στα Ανεμόσπηλια είναι αυτό όπου εκκλησιάζονταν,  θάφτηκε κλπ ο Δίας και ο γιος του ο Μίνωας μαζί με ιερείς ή  απόγονούς τους είναι λογικό, η αλήθεια, γιατί αφενός και ιερό  και τάφοι υπάρχουν εκεί, το ιερό βρίσκεται πάνω σε όρος που ονομάζεται Δίας, το ιερό φτιάχτηκε  επί εποχής Δία και Μίνωα  κλπ κλπ  και  αφετέρου τα επιφανή μέλη μιας κοινωνίας θάβονται σε ιερά που δημιουργούνται ειδικά γι αυτούς και σε ωραία, υψηλά μέρη. Το να λέμε  όμως ότι το εν λόγω τέμενος ήταν ανθρωποσφαγείο ε… είναι εκτός από ψέμα και κακοήθεια, αν όχι ασέβεια γιατί βρίσκεται στην ιδιαίτερη πατρίδα του Δία, του θεού που ήταν αφενός ο  προστάτης της φιλοξενίας (ξένιος)  και αφετέρου ο τιμωρός αυτών που έκαναν ανθρωποθυσίες, καθώς και αυτών που έτρωγαν ανθρώπινο κρέας (κανιβάλων), όπως είδαμε πιο πριν.  

Γ. ΤΟ ΨΕΥΔΟΣ ΓΙΑ ΑΝΘΡΩΠΟΘΥΣΙΕΣ ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ –  ΜΙΝΩΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ

Μερικοί , όταν δουν ανθρώπινα οστά σε κάποιο αρχαίο κτίσμα που δεν βρίσκεται σε νεκροταφείο, αμέσως υποθέτουν ότι εδώ γινόταν ανθρωποθυσίες. Αναφέρει π.χ.  κάποιος  στο ιντερνέτ. <<Τα οστά νεαρής γυναίκας, που βρέθηκαν στο Καστέλι Χανίων σε χώρο όπου κατά τη Μινωική εποχή διεξάγονταν θυσίες- δίπλα της εντοπίστηκαν και πολλά οστά ζώων – είναι το εντυπωσιακό εύρημα των ανασκαφών στην περιοχή. Πρόκειται για ανθρωποθυσία; Ο ξεχωριστός τρόπος απόθεσης των οστών της γυναίκας, όμοιος ακριβώς με εκείνον των σφαγίων των ζώων, παραπέμπει ευθέως σε αυτή την έσχατη πράξη θυσίας, η οποία φαίνεται ότι είχε γίνει σε αυτό το σημείο, τελετουργικά, κάπου στον 14ο-13ο αι. π.Χ. Υπάρχει και ένα πρόσθετο αποδεικτικό στοιχείο της ανθρωποθυσίας: η αποκάλυψη και του βωμού……… Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα ανθρωποθυσίας είναι αυτό στα Ανεμόσπηλια Αχαρνών κλπ κλπ>> 

Ωστόσο όλα αυτά είναι κακόβουλα ψεύδη,  αλλά και αχαριστία, γιατί η Μινωική Κρήτη έφερε τον πολιτισμό. Ο Πλάτων («Μίνως, 315») αναφέρει ότι οι Έλληνες δε θυσιάζουν ανθρώπους, όπως οι Καρχηδόνιοι, γιατί αυτό είναι «ανόσιον» (= μη σύμφωνο με τα όσια και ιερά) της φυλής τους, πλην μόνο οι κάτοικοι της Λυκαίας και οι απόγονοι του Αθάματα, που αυτοί κάνουν όχι όμοιες, αλλά παρόμοιες θυσίες με τους βάρβαρους («επεί αυτίκα ημίν μεν ου νόμος εστίν ανθρώπους θύειν αλλ’ ανόσιον, Καρχηδόνιοι δε θύουσιν ως όσιον ον και νόμιμον  αυτοίς»). Συγκεκριμένα  ο Πλάτων αναφέρει: <<. Για παράδειγμα σε μας (τους Έλληνες) δεν υπάρχει νόμος να θυσιάζουμε ανθρώπους, είναι  ανόσιο. Αντίθετα οι Καρχηδόνιοι θυσιάζουν, γιατί γι αυτούς είναι όσιο και νόμιμο, και μάλιστα κάποιοι από αυτούς θυσιάζουν  και τους ίδιους τους γιους τους στον Κρόνο, όπως ίσως έχεις ακούσει κι εσύ. Και δεν είναι μόνο οι βάρβαροι που έχουν διαφορετικούς νόμους από εμάς, αλλά και οι κάτοικοι της Λυκαίας (= απόγονοι του Λυκάονα στο Λύκειο όρος της Αρκαδίας)  και οι απόγονοι του Αθάμαντα (= γιος του Αιόλου, πατέρας Φρίξου και Έλλης, έμενε στην Αλον της Αχαΐας Θεσσαλίας) που κάνουν παρόμοιες θυσίες (λέει παρόμοιες, όχι όμοιες) παρότι Έλληνες. Έτσι και εμείς οι ίδιοι, πρέπει να έχεις ακούσει, βέβαια , ποιους νόμους χρησιμοποιούσαμε  παλιά σε σχέση με τους νεκρούς. Σφάζαμε ζώα για θυσίες πριν από την εκφορά του νεκρού  και στέλναμε και καλούσαμε γυναίκες, που μάζευαν τα οστά των νεκρών που καίγονταν. Αλλά και οι προγενέστεροι από εκείνους έθαβαν στα μέρη μας τους νεκρούς μέσα στο σπίτι. Εμείς δεν κάνουμε  τίποτα από αυτά. ……….  Γι αυτό λοιπόν το λόγο ο Μίνωας θέσπισε αυτούς τους νόμους για τους πολίτες του, εξ αιτίας των οποίων η Κρήτη ευημερεί ανέκαθεν, καθώς και η Σπάρτη από τότε που ‘άρχισε να τους χρησιμοποιεί..>> (Πλάτων, «Μίνως», 315b – 320).

 Ο Πλούταρχος (Σόλων 11) αναφέρει: «Κάλεσε τότε (ο Σόλων) τον Επιμενίδη από τη Φαιστό της Κρήτης, που μερικοί τον θεωρούν έναν από τους επτά σοφούς, αντί για τον Περίανδρο…. Όταν ήρθε στην Αθήνα γνωρίστηκε με το Σόλωνα και τον βοήθησε πολύ στην προεργασία της νομοθεσίας του. Απλοποίησε τους νόμους τους σχετικούς με τις ιερές τελετές, έκαμε πιο ήπιους τους νόμους που αφορούσαν τα πένθη, επιτρέπονταν μόνο ορισμένες θυσίες στους νεκρούς και καταργώντας τις άγριες και βαρβαρικές συνήθειες που επικρατούσαν προηγούμενα …>>.

Σύμφωνα με τους Πλάτων (Νόμοι, Μίνως), Λαέρτιος (Επιμενίδης), Πλούταρχος (Σόλων και Λυκούργος), Δ, Αλεξανδρευς (Ρωμαϊκή Αρχαιολογία) , Ηρόδοτο κ.α. Ο μινωικός εκπολιτισμός των άλλων Ελλήνων έγινε στην Αθήνα επί Σόλωνα και στη Σπάρτη επί Λυκούργου και των Ρωμαίων επί Νουμά.