Ο καιρός που μαζί με το «κλασικό» φάρμακο οι γιατροί θα συνταγογραφούν επισήμως και φάρμακο από εκχύλισμα, από κάποιο φυτό, πλησιάζει. Προς το παρόν, το Τμήμα Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών παράγει εκχυλίσματα με συγκεκριμένες ουσίες από την ελιά, τα φύλλα ελιάς και το ελαιόλαδο και τα διαθέτει στην αγορά για την παραγωγή προϊόντων, από συμπληρώματα διατροφής μέχρι καλλυντικά.
Η παραγωγή γίνεται από επιστήμονες με συγκεκριμένη διαδικασία και προδιαγραφές και βέβαια δεν έχει καμία σχέση με την τρέλα της «φραπελιάς», που κάποιοι έβραζαν φύλλα για να πετύχουν τη μακροζωία.
«Η ιδέα της παραγωγής αυτών των προϊόντων ήταν να εφαρμόσουμε στην πράξη τα αποτελέσματα των ερευνών που εδώ και πολλά χρόνια κάνουμε στο εργαστήριο», όπως δηλώνει η Δρ. Αικατερίνη Αργυροπούλου, ερευνήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών, Τμήμα Φαρμακευτικής, επιστημονική συνεργάτις PharmaGnose, υπεύθυνη Έρευνας Αρωματικών και Φαρμακευτικών Φυτών.
3 ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΙΑ
Το ένα «βγαίνει» με εκχύλιση από τα φύλλα της ελιάς, που περιέχουν μεγάλο ποσοστό ολευρωπεΐνης, ουσίας που από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων έχει λάβει έγκριση ως διουρητική. Το συγκεκριμένο εκχύλισμα προκύπτει σε στερεή μορφή.
Το δεύτερο αφορά υδατικό εκχύλισμα από τον καρπό της ελιάς, που περιέχει υδροξυτυροσόλη, ουσία που ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων έχει εγκρίνει ως αντιοξειδωτική. «Μόνο που η έγκριση αναφέρει συγκεκριμένα 5mg στο ελαιόλαδο, οπότε για να χρησιμοποιήσει κάποιος τον ισχυρισμό υγείας που αφορά την αντιοξειδωτική του δράση πρέπει η κάψουλα που θα φτιάξει (σ.σ. για να παρασκευάσει συμπλήρωμα διατροφής για παράδειγμα) να περιέχει ελαιόλαδο», σημειώνει η κα Αργυροπούλου.
Από το λάδι της ελιάς φτιάχνεται το τρίτο εκχύλισμα. Πρόκειται για προϊόν που περιέχει ορισμένα από τα φαινολικά στοιχεία του ελαιολάδου (υδροξυτυροσόλη και τα παράγωγά της), τα οποία επεξεργάζονται από τους επιστήμονες με τη μέθοδο του εμπλουτισμού.
Εκτός από εκχυλίσματα, το εργαστήριο μπορεί να παρασκευάσει και καθαρές ουσίες. Για την ακρίβεια, όχι ακριβώς το… εργαστήριο αυτό καθαυτό. Η εκχύλιση για την παραγωγή των προϊόντων γίνεται σε εγκαταστάσεις που το πανεπιστήμιο –μέσω εταιρείας που έχει φτιάξει– νοικιάζει από γνωστό εργοστάσιο παραγωγής φυσικών προϊόντων και καλλυντικών.
«Εμείς δεν έχουμε την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουμε εξοπλισμό, ούτε να προχωρήσουμε σε τέτοια επένδυση», λέει ο Λέανδρος Σκαλτσούνης, διευθυντής του Τομέα Φαρμακογνωσίας και Χημείας Φυσικών Προϊόντων της Φαρμακευτικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ).
Τα εκχυλίσματα και οι ουσίες που παρασκευάζονται στη συνέχεια πωλούνται ως πρώτη ύλη σε εταιρείες, οι οποίες τις ενσωματώνουν σε διάφορα προϊόντα. Η ζήτηση από την αγορά για τέτοιου είδους σκευάσματα είναι πολύ μεγάλη και, ως εκ τούτου, ανοίγονται νέοι ορίζοντες για τους καλλιεργητές σε σχέση με την αξιοποίηση του προϊόντος τους.
Όμως, αυτό σημαίνει ότι απαιτείται η τήρηση συγκεκριμένων καλλιεργητικών πρακτικών και προδιαγραφών. «Δεν μπορείς να καλλιεργείς ένα προϊόν που κάνει καλό στην υγεία και να χρησιμοποιείς φυτοφάρμακα σε μεγάλες ποσότητες», τονίζει η κα Αργυροπούλου. Σήμερα κυκλοφορούν πολλά «μαγικά» σκευάσματα που διατείνονται ότι προσφέρουν υγεία, ομορφιά, νεότητα και άλλα πολλά, χωρίς καμία πιστοποίηση.
Τα φαρμακευτικά φυτά που έχουν ενταχθεί στη λίστα, μεταξύ των οποίων και η ρίγανη Κρήτης και η μαστίχα (που ως χάπι με συγκεκριμένη περιεκτικότητα χρησιμοποιείται για τη δυσπεψία), μελετώνται σε δεκάδες εργαστήρια από τους επιστήμονες ανά τον κόσμο για τις θεραπευτικές ιδιότητες που κρύβουν. Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει προχωρήσει στη σύνταξη καταλόγου – λίστας με τα φυτά που έχουν λάβει έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκωνκαι που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως «φάρμακα» με συγκεκριμένο ισχυρισμό υγείας για τα προϊόντα στα οποία περιέχονται υπό προϋποθέσεις και με συγκεκριμένες προδιαγραφές. «Μαζί με το φάρμακο για την υπέρταση (σ.σ. αποφεύγεται η αναφορά συγκεκριμένου φαρμάκου για ευνόητους λόγους), δεν είναι μακριά η εποχή που ο γιατρός θα μπορεί να συνταγογραφήσει σκεύασμα-εκχύλισμα από φύλλα ελιάς», λέει ο κ. Σκαλτσούνης.
Πολλές από τις ουσίες που περιέχονται θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως πρώτη ύλη για την παρασκευή φαρμάκων. Όμως, κάτι τέτοιο χρειάζεται άλλη διαδικασία, πολλές μελέτες και πειράματα, καθώς και κλινικές μελέτες.
Είναι πολύ σημαντικό, λοιπόν, να γνωρίζουν οι καταναλωτές ότι τα συμπληρώματα διατροφής βοηθούν σε προβλήματα υγείας, αλλά δεν υποκαθιστούν τα τρόφιμα και σε καμία περίπτωση τα φάρμακα.
