Αθλητικός τουρισμός: Από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες μορφές τουρισμού

«Για να συνεχίσει να αναπτύσσεται ο τουρισμός χρειάζεται να ξεφύγει από το κλασσικό μοντέλο του μαζικού τουρισμού “Θάλασσα και Ήλιος” και να εμπλουτιστεί με νέες μορφές τουρισμού, όπως ο εναλλακτικός τουρισμός και ο τουρισμός ειδικών ενδιαφερόντων».

Αυτά αναφέρει ο καθηγητής στο ΤΕΦΑΑ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Αθανάσιος Κουστέλιος, στο πλαίσιο εργασιών που έχει εκπονήσει για αυτό το θέμα. Πιο συγκεκριμένα, όπως ο ίδιος εξηγεί, ο εναλλακτικός τουρισμός είναι οι μορφές τουριστικής δραστηριότητας που ξεφεύγουν από τις παραδοσιακές μορφές τουρισμού αναψυχής, σχετίζονται με τα ιδιαίτερα φυσικά χαρακτηριστικά μιας περιοχής ενώ σε κάποιες μορφές υπάρχει έντονο το στοιχείο της περιπέτειας. Οι μορφές αυτές τουρισμού αποσκοπούν στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου σε 12 μήνες και στην εκμετάλλευση περιοχών που δε συνδέονται στενά με δραστηριότητες παραδοσιακών μορφών τουρισμού.

Στις τέσσερις ανέρχονται πάντως οι βασικές αρχές που πρέπει να διέπουν τον εναλλακτικό τουρισμό: Να βασίζεται σε ένα διάλογο με την τοπική κοινωνία η οποία πρέπει να είναι ενήμερη για τις επιδράσεις του. Επίσης, να βασίζεται σε ορθές περιβαλλοντικές αρχές και να λαμβάνει υπόψη τον τοπικό πολιτισμό και τις θρησκευτικές ιδιαιτερότητες, όπως και να είναι ένα μέσο για την πιο δίκαιη κατανομή των κερδών στους φτωχότερους. Τέλος, η κλίμακα ανάπτυξης θα πρέπει να είναι σύμφωνη με την ικανότητα της περιοχής να αντεπεξέλθει, τόσο σε όρους αισθητικής όσο και οικολογίας.

Αθλητικός τουρισμός

Ωστόσο, μια από τις πιο σημαντικές μορφές του εναλλακτικού τουρισμού, σύμφωνα με τον κ. Κουστέλιο είναι ο αθλητικός τουρισμός.

Με τον όρο «αθλητικό τουρισμό» εννοούμε, όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, όλες τις μορφές ενεργητικής και παθητικής ανάμιξης σε αθλητικές δραστηριότητες, όπου η συμμετοχή είναι τυχαία ή οργανωμένη, γίνεται για επαγγελματικούς ή μη λόγους και προϋποθέτει μετακίνηση μακριά από τόπο διαμονής και εργασίας.

Η περιπέτεια και οι δραστηριότητες στις διακοπές αναγνωρίζονται ως ένα αναπτυσσόμενο τμήμα της τουριστικής βιομηχανίας. Η υγεία και η σωματική άσκηση έχουν γίνει, προσθέτει ο καθηγητής, ένα σημαντικό κομμάτι της τουριστικής βιομηχανίας.

Ο αθλητισμός ως θεραπεία αποτελεί ένα νέο αναπτυσσόμενο τμήμα της τουριστικής βιομηχανίας. Υπολογίζεται, σύμφωνα με μία από τις τελευταίες του εργασίες, ότι περίπου 15 εκατ. άτομα επισκέπτονται κάθε χρόνο στην Ευρώπη ιαματικά λουτρά. Αντίστοιχοι είναι οι αριθμοί στην Ασία και τις ΗΠΑ.

Ο αθλητικός τουρισμός αποτελεί μία από τις πιο γρήγορα αναπτυσσόμενες μορφές τουρισμού παγκοσμίως, καθώς σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς το 25% των τουριστών κάνει σπορ στις διακοπές ενώ ο αθλητικός τουρισμός είναι υπεύθυνος για 220 εκατ. διεθνείς αφίξεις. Στην Ελλάδα, αν και δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία υπολογίζεται ότι προσελκύει το 10% των συνολικών αφίξεων. Στην Ευρώπη, ο ενεργητικός αθλητικός τουρισμός είναι πολύ σημαντικός καθώς το 5% όλων των πακέτων για διακοπές αφορούν χειμερινά σπορ, το 1% αφορούν καλοκαιρινά σπορ, το 6% αφορούν αναψυχή σε βουνά και το 10% αφορούν αναψυχή στην ύπαιθρο.

Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται, προσθέτει επίσης ο κ. Κουστέλιος, μια σημαντική ανάπτυξη των εναλλακτικών μορφών τουρισμού και ιδιαίτερα του αθλητικού τουρισμού. Νέες προοπτικές ανοίγονται για τον εμπλουτισμό των τουριστικών εμπειριών μέσα από τα σπορ. Για να μπορέσει όμως η χώρα μας να ανταποκριθεί σε αυτές τις προκλήσεις χρειάζεται, προσθέτει, ένας σωστός προγραμματισμός και αποτελεσματική διαχείριση των μορφών του εναλλακτικού τουρισμού, ο οποίος θα είναι ενταγμένος μέσα σε ένα νέο σχέδιο για την ανάπτυξη του τουρισμού.

Η εικόνα

Τέλος, ο καθηγητής στο ΤΕΦΑΑ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας προχωρά και μια περιγραφή της τουριστικής εικόνας παγκοσμίως αλλά και στη χώρα μας. Ο τουρισμός, αναφέρει ο κ. Κουστέλιος, αποτελεί τη μεγαλύτερη και τη πιο γρήγορα αναπτυσσόμενη «βιομηχανία» παγκοσμίως. Σε αυτή συμμετέχουν περίπου 1,1 δισ. άνθρωποι. Απασχολεί περίπου 200 εκατ. εργαζόμενους, περίπου το 10% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού. Σύμφωνα με τον World Tourism Organization (WTO), το 2020 περίπου 1,6 δισ. τουρίστες ετησίως θα ταξιδεύουν σε διάφορους προορισμούς.

Ο τουρισμός αποτελεί μια από τις σημαντικότερες πηγές εσόδων της χώρας. Το 20% περίπου του εργατικού δυναμικού στη χώρα μας απασχολείται στον τουρισμό, ενώ η άμεση και έμμεση συμβολή του εκτιμάται σε 20% -25% στο ΑΕΠ της Ελλάδας. Περίπου 23 εκατ. τουρίστες επισκέφθηκαν την χώρα μας το 2014, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 15% σε σχέση με το 2013 (ΣΕΤΕ, 2014). Σύμφωνα με τον ΣΕΤΕ (2015) προσέφερε στην αιχμή του, σε συνδυασμό με την εστίαση, το 30% των θέσεων μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα. Σύμφωνα με έρευνα του οίκου McKinsey, ο τουρισμός είναι ο κλάδος που θα πρωταγωνιστήσει την επόμενη δεκαετία για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Σύμφωνα με την μελέτη αυτή, ο τουρισμός μπορεί να συνεισφέρει 18 δισ. από τα 50 συνολικά δισ. ευρώ κατά τα οποία θα μπορούσε να αυξηθεί το ΑΕΠ της χώρας μέσα στην επόμενη δεκαετία καταλήγει ο κ. Κουστέλιος.