Φτάνει πια με τα Superfoods

Γιατρός δεν είμαι, ούτε βιολόγος. Απλώς παρακαλάω μέχρι το τέλος της ζωής μου να μη με εγκαταλείψει η λογική και η στοιχειώδης κριτική σκέψη. Ξέρω ότι δεν είμαι μόνος σε αυτό. Από την άλλη, δεν είναι και λίγοι αυτοί που «σκέφτονται» – ναι, σε εισαγωγικά – και πράττουν εντελώς αντίθετα. Κάποιες φορές νιώθω ότι οι τελευταίοι είναι και οι περισσότεροι. Αισθάνομαι να με περικυκλώνουν και να με πνίγει η αλλοπρόσαλλη, ασφυκτική παρουσία τους.

Δήθεν υγιεινιστές, φανατικοί χορτοφάγοι, βοτανολάτρες, ζηλωτές της ομοιοπαθητικής, της ολιστικής και άλλων εναλλακτικών «ιατρικών», συστηματικοί αμφισβητίες της συμβατικής ιατρικής και άλλες φυλές ιδιόρρυθμων. Οι περισσότεροι από αυτούς σε κάποια φάση της ζωής τους έχουν πληρώσει – λιγότερο ή περισσότερο ακριβά – με τίμημα την υγεία τους, τον παράλογο φανατισμό τους.

Βότανα και μαντζούνια αντί των αναγκαίων αντιβιοτικών οδηγούν χιλιάδες ανθρώπους σε βαριές μολύνσεις, λοιμώξεις και δύσκολα αντιμετωπίσιμες καταστάσεις. Πρόσφατα, στη Γαλλία, καταδικάστηκαν χορτοφάγοι γονείς γιατί οδήγησαν το παιδάκι τους στον θάνατο λόγω έλλειψης της βιταμίνης Β12 από το γάλα της χορτοφάγου μάνας. Λέγεται ότι ο ιδιοφυής Στιβ Τζομπς έχασε πολύτιμο χρόνο στη μάχη με τον καρκίνο του γιατί το πρώτο διάστημα εμπιστεύτηκε «εναλλακτικές θεραπείες».

Μέχρι πρόσφατα διάφοροι «εναλλακτικοί» φίλοι μου έστελναν μέιλ για τις θαυματουργές αντικαρκινικές ιδιότητες διαφόρων λαχανικών και καρπών. Λάχανα, κουνουπίδια, σκόρδα, ρίγανες, πράσινα τσάγια και διάφορα άλλα κατά του καρκίνου. Συνήθως αυτές οι υποδείξεις διανθίζονταν και με «πραγματικές περιπτώσεις» ανθρώπων που έγιαναν ακολουθώντας τις συμβουλές. Τους έγραψα να μη μου ξαναστείλουν τέτοιες ατεκμηρίωτες αηδίες και να αναλογιστούν τι κακό μπορεί να κάνουν αν οι ανοησίες τους διαβαστούν από κάποιον απελπισμένο καρκινοπαθή. Οι περισσότεροι δεν μου ξανάστειλαν.

Η τελευταία μόδα είναι τα superfoods: καρποί και φύλλα που περιέχουν θαυματουργά συστατικά τα οποία, ανεξάρτητα από την ποιότητα του καθημερινού διαιτολογίου σου και του τρόπου ζωής, σου δίνουν ενέργεια και σε θωρακίζουν από τις κακιές αρρώστιες. Ρίζες και καρποί της Ανατολής με εξωτικά ονόματα, αλλά και μπρόκολο, σκόρδο, παντζάρια, λάχανα, ιπποφαές, μέλι, χυμός ροδιού, πράσινο τσάι, λιπαρά με Ω3 και πολλά άλλα αυτοτελώς ή μέσα σε σκευάσματα, που πωλούνται σε φαρμακεία, παρουσιάζονται σαν «φάρμακα της φύσης» που οδηγούν σε ανοσία και μακροζωία.

Εδώ, φυσικά, δεν αμφισβητώ τη χρησιμότητα καθενός από τα παραπάνω στο πλαίσιο ενός ισορροπημένου διαιτολογίου. Όλα είναι πολύτιμα. Εννοώ την πλάνη ότι η συμπύκνωση ή η υπερκατανάλωση κάποιου από αυτά έχει θαυματουργές ή έστω θεραπευτικές ιδιότητες. Θα μου πείτε, καλά, και ποιος είσαι εσύ που μας τα λες αυτά;

Απαντώ. Δεν τα λέω εγώ. Τα αντιγράφω από τον ιστότοπο NHS (National Health Service), του ΕΣΥ της Μ. Βρετανίας δηλαδή, που λέει κατηγορηματικά ότι καμιά επιστημονική μελέτη δεν επιβεβαιώνει τις ιδιότητες των «superfoods». Και όχι μόνον αυτό: πολλές από τις ιδιότητες που επικαλούνται οι εταιρείες αφορούν σε ποσότητες που δεν μπορεί να καταναλώσει καθημερινά ο άνθρωπος, ή, αν τις κατανάλωνε, θα πάθαινε άλλες ζημιές. Για να έχεις κάποια πιθανότητα να σου πέσει η πίεση με κατανάλωση σκόρδων, για παράδειγμα, θα πρέπει να καταναλώνεις 28 σκελίδες την ημέρα!

Επομένως, πάρε καλύτερα το αντιυπερτασικό σου πριν χάσεις τους φίλους από τη μυρωδιά και σε αποτελειώσει το εγκεφαλικό. Αφήστε που όλη αυτή η μανία με τα αντιοξειδωτικά αμφισβητείται έντονα από την επιστημονική κοινότητα και η υπερκατανάλωση τους έχει άλλες παρενέργειες.

Για το τέλος σας έχω το καλύτερο. Οι παραπάνω Άγγλοι ομοϊδεάτες μου λένε ρητά και κατηγορηματικά: «Ξεχάστε τις αυταπάτες των σούπερ τροφών και επικεντρωθείτε στις σούπερ δίαιτες!» Όπου σούπερ δίαιτα είναι η ισορροπημένη και μετρημένη καθημερινή διατροφή. Και ποια είναι η καλύτερη σούπερ δίαιτα για τους «ξενέρωτους» Άγγλους;

«Η Μεσογειακή Διατροφή! Αποδεδειγμένα βοηθάει μακροπρόθεσμα στην αντιμετώπιση χρόνιων ασθενειών και επιμηκύνει το προσδόκιμο της επιβίωσης». Ας αφήσουμε λοιπόν για την κυρα-Madonna τα superfoods και εμείς ντάκο με λάδι, φρέσκο κρεμμυδάκι και ξινομυζήθρα, βαρβάτες χωριάτικες, σούπερ λαδερά, ρεβιθάδες και φάβες, γάβρους ριγανάτους και κολιούς φουρνιστούς, μακαρονάδες με σκόρδο και βασιλικό, ελαιόλαδο και πάλι ελαιόλαδο, βλίτα, αλμύρα και αγριόχορτα με καμιά μοσχαρίσια ενίοτε, γιαούρτια και μέλια, σύκα και σταφύλια και όλα τα άλλα καταπληκτικά που μας μαγειρεύουν καθημερινά οι bostanistas.

Υ.Γ..: Σας προτείνω επίσης τον ευρύτερου θεματολογίου ιστότοπο Sense about Science. Τεκμηριωμένες απαντήσεις για τις περισσότερες επιστημονικοφανείς «θεωρίες» με τις οποίες μας βομβαρδίζουν καθημερινά.

Του Θανάση Σκόκου