Υπόθεση Κάβο Σίδερο – Μαθήματα Πατριδογνωσίας (του Αντώνη Ανηψητάκη)

Άναψε φωτιές η νέα προσφυγή για τον Κάβο Σίδερο. Θα προσπαθήσω να την ελέγξω καταθέτοντας στοιχεία, ώστε να ανάψει μόνο την σκέψη μας κρατώντας το αίμα μας ψυχρό. Παρακαλώ όλους όσοι εμπλέκονται στην υπόθεση και δημοσιοποιούν απόψεις να μπουν στον κόπο να τα διαβάσουν. Για μένα ήταν ένα μάθημα πατριδογνωσίας, ενδεχομένως να είναι και γι΄ αυτούς.

Τον Απρίλιο του 2008 με πρωτοβουλία των διακεκριμένων καθηγητών Prof Oliver Rackham και Dr Jennifer Moody, συγγραφέων του βιβλίου “Η Δημιουργία του Κρητικού Τοπίου”, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, δημιουργήθηκε μια ιστοσελίδα στο διαδίκτυο, η οποία ενημέρωνε το κοινό σχετικά τις ενστάσεις και τους προβληματισμούς της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας, αλλά και σημαντικής μερίδας της τοπικής κοινωνίας της Κρήτης, σχετικά με το προτεινόμενο έργο στον Κάβο Σίδερο. Στη ιστοσελίδα παρέχονταν η δυνατότητα, σε όσους από τους διαδικτυακούς επισκέπτες επιθυμούσαν να δηλώσουν την αντίρρησή τους για το συγκεκριμένο έργο και να προσυπογράψουν μια έκκληση αποτροπής του με αποδέκτη την Ελληνική Κυβέρνηση και την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία. Έως την Δευτέρα 3/11/2008 συνολικά 10405 πολίτες από 83 χώρες προσυπέγραψαν την διαδικτυακή αυτή διαμαρτυρία τασσόμενοι κατά της πραγματοποίησης του έργου. Ανάμεσά τους 530 εξειδικευμένοι επιστήμονες που δραστηριοποιούνται σε ποικίλους τομείς, Τουρισμού, Περιβάλλοντος, Αρχαιολογίας κ.ά. καταδεικνύουν την έντονη αντίθεσή τους στο προτεινόμενο έργο και επισημαίνουν με σαφήνεια τις καταστροφικές και μη αντιστρέψιμες επιπτώσεις που θα προκαλούσε στην περιοχή το συζητούμενο έργο.

Την έκθεση των αποτελεσμάτων αυτής της κινητοποίησης επιμελήθηκαν οι παραπάνω καθηγητές και υπάρχει μεταφρασμένη στα Ελληνικά (https://www.ecocrete.gr/ images/stories/texts/cavo% 20sidero%20petition.pdf).
Παραθέτουμε ενδεικτικά μερικά σχόλια, με τον αύξοντα αριθμό υπογραφής, την ημερομηνία και την ιδιότητα του υπογράφοντος.

# 281: 5 Απριλίου 2008
Kαθηγητής Howard Griffiths, Ηνωμένο Βασίλειο (καθηγητής της οικολογίας των φυτών, University of Cambridge)

“Η εξέλιξη αυτή θα είναι μια οικολογική καταστροφή για ένα σημαντικό φυσικό χώρο ομορφιάς και βιοποικιλότητας, o οποίος βρίσκεται σε μια εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα στην περιορισμένη διαθεσιμότητα νερού και στην εξάτμιση. Ο τόπος είναι εντελώς ακατάλληλος για μια τέτοια ανάπτυξη.”

# 438: 6 Απριλίου 2008.
Δρ Alain DUPLOUY, Γαλλία (αρχαιολόγος, συν-διευθυντής της Αρχαιολογικής Έρευνας στην Ίτανο, Επιστημονικός Συνεργάτης Κέντρου Έρευνας για την ελληνική πόλη,  Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών)

“Ως συν-διευθυντής της έρευνας στην Ίτανο, μπορώ να επιβεβαιώσω ότι αυτό το επενδυτικό σχέδιο θα καταστρέψει τα ερείπια της αρχαιότητας, καθώς και το σημερινό τοπίο,διατηρημένα για πολλές χιλιετίες, τα οποία όμως πρέπει να εξοντωθούν για … ένα θέρετρο γκολφ!
Βλέπε https://webefa.efa.gr/ prospection-itanos/ για την απογραφή των αρχαιολογικών ευρημάτων που βρίσκονται διάσπαρτα σε όλη την περιοχή.”

# 1428: 9 Απριλίου 2008.
Dr Bernard Lane, Ηνωμένο Βασίλειο (εμπειρογνώμονας τουρισμού της Μεσογείου, συν-εκδότης του Journal of Sustainable Tourism)

“Υπογράφω αυτό ως σύμβουλος τουρισμού και ως παλαιός θαυμαστής της Κρήτης και του Κρητικού τοπίου. Η συζητούμενη επενδυτική πρόταση θα κάνει μεγάλη ζημιά – και λίγο καλό.”

# 56: 4 Απριλίου 2008 Ειρήνη Tayler, Ηνωμένες Πολιτείες (καθηγήτρια της λογοτεχνίας, MIT)

“Η Κρήτη είναι ένα από τους πιο πολύτιμους τόπους της ιστορίας, και οι ομορφιές της θα πρέπει να ανήκουν στους ντόπιους και όχι σε επενδυτές που ψάχνουν νέα τουριστικά αξιοθέατα για πλούσιους που ελάχιστα τους ενδιαφέρουν αξίες, είτε της ιστορίας ή των τοπικών κοινωνιών.”

# 67: 4 Απριλίου 2008 Josiah Ober, Ηνωμένες Πολιτείες (ιστορικός, καθηγητής πολιτικών επιστημών, Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ)

“Υποστηρίζω πλήρως την κίνηση για να σταματήσει αυτή η αρρωστημένη ανάπτυξη με τα γκολφ σε μια μοναδική, οικολογικά ευαίσθητη, αρχαιοβριθή περιοχή της Κρήτης. Ανάπτυξη με γκολφ σε περιοχές με λίγο νερό είναι γελοία και συχνά αποδείχνεται οικονομικά μη βιώσιμη, αλλά τότε η ζημιά έχει γίνει.”

# 114: 4 Απριλίου 2008 καθηγήτρια Ελένη Κουκλέλη, Ηνωμένες Πολιτείες (καθηγήτρια γεωγραφίας, University of California, Santa Barbara)

“Ως χωροτάκτης και καθηγήτρια Γεωγραφίας, αλλά πάνω απ’ όλα ως άνθρωπος που αγαπά βαθιά την Κρήτη, οικτίρω αυτό το λανθασμένο σχέδιο για όλους τους οικολογικούς, πολιτιστικούς, ιστορικούς, τεχνικούς και πρακτικούς σκοπούς που αναφέρει αυτή η έκκληση. Γήπεδα γκολφ υπάρχουν πάρα πολλά.
Το Κάβο Σίδερο είναι μια από τις τελευταίες παρθένες περιοχές που απομένουν στην Κρήτη, στην Ελλάδα, σ’ όλο τον κόσμο. Σαν Ελληνίδα θα αισθανθώ βαθιά ντροπή αν επιτραπεί σ’ αυτό το έργο να προχωρήσει.”

# 229: 5 Απριλίου 2008
Dieter Weidanz, Γερμανία (τουρίστας)

“Επισκέπτομαι την Κρήτη τα τελευταία 8 χρόνια, κάθε χρόνο, και μαζί με τη σύζυγό μου απολαμβάνουμε πάρα πολύ τη σχετικά παρθένα φύση. Ξεκινάμε μάλιστα σήμερα για να επιστρέψουμε μετά από ένα δεκαπενθήμερο. Στα σίγουρα όμως δεν πρόκειται ποτέ να την επισκεφτούμε ξανά, όσο βλέπουμε περισσότερα γήπεδα γκολφ, περισσότερο μπετόν, περισσότερους αυτοκινητόδρομους …”

# 3191: 17 Απριλίου 2008

Paul Stanbury, Ηνωμένο Βασίλειο (τουριστικός παράγων)

“Εργάζομαι ως manager για την εταιρεία διακοπών σε περιοχές άγριας πανίδας, Naturetrek (έδρα στο Ηνωμένο Βασίλειο). Οργανώνουμε φυσιολατρικές διαδρομές στην Κρήτη ειδικά, επειδή η Κρήτη έχει τόσες πολλές άγριες και παρθένες περιοχές. Υπάρχουν ήδη πάρα πολλά γήπεδα γκολφ στον κόσμο. Πιστεύω ότι μια τέτοια  επένδυση όχι μόνο θα καταστρέψει μια μοναδική και αναντικατάστατη περιοχή, αλλά θα με κάνει να σκεφτώ αν η Naturetrek θα συνεχίσει να προσφέρει φυσιολατρικές εκδρομές στην Κρήτη. Ελπίζω αυτή η ανάπτυξη να μην προχωρήσει.”

# 3079: 17 Απριλίου 2008 Θύμιος Παπαγιάννης, Ελλάδα (αρχιτέκτονας-πολεοδόμος)

“Το μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας, η Κρήτη, είναι υπερβολικά ανεπτυγμένη σε τουριστικές εγκαταστάσεις με καταστροφικά αποτελέσματα στο περιβάλλον και στην ποιότητα ζωής. Σίγουρα δεν χρειάζεται περισσότερες μεγάλης κλίμακας τουριστικές εγκαταστάσεις. Φτάνει πια!!!”

# 4913: 25 Απριλίου, 2008 Δημήτρης Ιωαννίδης, Ηνωμένες Πολιτείες (καθηγητής τουρισμού, University of Missouri)

“Πόσοι άνθρωποι έχουν την οικονομική άνεση για να παίζουν αυτό το παιχνίδι παντού; Ακριβώς όπως στην Κύπρο, όπου η χερσόνησος του Ακάμα απειλείται για χρόνια και οι πολιτικές για την προστασία αυτού του μοναδικού οικοσυστήματος έχουν ξεδοντιαστεί, φαίνεται ότι ακόμη ένα μοναδικό τοπίο (πολιτισμικό και περιβαλλοντικό), πρέπει τώρα να αγωνιστεί για την επιβίωσή του. Απελπίζομαι να βλέπω ότι στην εποχή μας όλα τα διδάγματα του παρελθόντος σαρώθηκαν  μόνο για γεμίσουν χρυσάφι οι τσέπες λίγων. Δεν έχουν ντροπή; Δεν έχουν κανένα σεβασμό για τέτοια μοναδικά τοπία;
Είναι αξιοσημείωτο ότι αν κάτι τέτοιο απειλούσε μια περιοχή εξαιρετικού κάλλους στη Βρετανία ή οπουδήποτε αλλού στη Δύση οι πολίτες θα έπαιρναν τα όπλα. Γιατί θα πρέπει πάντοτε οι περιοχές “προορισμού” να πληρώνουν τις ιδιοτροπίες και τα γούστα των μεγάλων εταιρειών. Εδώ θα πρέπει να δοθεί ένας αγώνας ως το τέλος. Η περιοχή πρέπει να σωθεί και να κηρυχθεί εθνικό πάρκο το συντομότερο.”

# 1967: 11 Απριλίου 2008 Lance Chilton, Ηνωμένο Βασίλειο (βοτανολόγος,  συγγραφέας πολλών άρθρων και βιβλίων σχετικά με την κρητική χλωρίδα)

“Για πολλά χρόνια φαινόταν ότι οι κύριες εξαγωγές από τη Βρετανία στην Κρήτη ήταν Paraquat (Gramoxone) και JCBs, που είχαν ως αποτέλεσμα σημαντικές περιβαλλοντικές ζημίες. Τώρα πρόκειται να συνοδεύονται και από γήπεδα γκολφ …”

# 1455: 9 Απριλίου 2008
Κρις Πέρκινς, Ηνωμένο Βασίλειο (γεωγράφος, senior lecturer, University Map Curator, University of Manchester)

“Η πρόταση της Minoan group δεν έχει κανένα νόημα. Είμαι γεωγράφος, αλλά και παίκτης του γκολφ και αντιτίθεμαι σθεναρά στο εγχείρημα αυτό. Τα διασπειρόμενα ανά τα έθνη ελέω
παγκοσμιοποίησης θέρετρα γκολφ είναι μη βιώσιμα και ούτε την τοπική τουριστική οικονομία στηρίζουν, ούτε και είναι συμβατά με αυτό που θέλουν οι περισσότεροι παίκτες!”

# 2473: 14 Απριλίου, 2008
Philip Oswald, Ηνωμένο Βασίλειο (οικολόγος, θεολόγος)

“Το έργο αυτό δεν πρέπει να επιτραπεί να προχωρήσει. Αν προχωρήσει, ο ηγούμενος του Τοπλού, θα έχει στιγματίσει ανεπανόρθωτα την φήμη της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η οποία υποτίθεται ότι έχει δεσμευτεί για την προστασία του περιβάλλοντος, και ο λαός της Κρήτης θα μετανιώσει για μια τέτοια κοντόφθαλμη απόφαση, διότι ένα μοναδικό μέρος της πολύτιμης φυσικής κληρονομιάς του θα θυσιαστεί στο βωμό των εμπορικών συμφερόντων και δεν θα αργήσει η να αποδειχθεί αδύνατη η παροχή νερού που ένα τέτοιο σχέδιο θα απαιτήσει.”

# 3331: 18 Απριλίου 2008 Καλλιόπη Pediaditi, Ελλάδα (οικολόγος)

“Από την έρευνα που διεξάγεται, υπάρχει μια πιθανότητα, ισχυρή κατά τη γνώμη μου, ότι οι φοίνικες στο Βάι θα υποφέρουν από την πίεση του νερού, από το πάρα πολύ νερό που θα στραγγίζουν τα γήπεδα γκολφ στη λεκάνη απορροής στην οποία βασίζονται κι έτσι μπορεί να μαραζώσουν. Ζητώ από τους φορείς λήψης αποφάσεων, να γνωρίζουν αυτή την αβεβαιότητα και το γεγονός ότι το Βάι είναι ο κύριος πόλος έλξης τουρισμού στην ανατολική Κρήτη…”

# 1398: 9 Απριλίου 2008 Erwin Bergmeier, Γερμανία (βοτανολόγος, καθηγητής ανάλυσης φυτοποικιλότητας, Georg-August, Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν)

“Το όλο σχέδιο είναι παράνομο, διότι η περιοχή αποτελεί τμήμα του δικτύου Natura 2000, τόπος 43200006 Βορειοανατολικό Άκρο Κρήτης. Η Οδηγίας της Ε.Ε. για τους οικοτόπους αντιτίθεται αυστηρά σε τέτοια σχέδια.”

# 4753: 24 Απριλίου του 2008Γιάννης Μπασιάκος, Ελλάδα (γεωαρχαιολόγος, Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών “ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ”)

“Ως ερευνητής που ασχολούμαι με την αρχαία τεχνολογία των ορυχείων, σημείωσα πολλά απομεινάρια αρχαίων ορυχείων περπατώντας την περιοχή του Ακρωτηρίου Σίδερο, πριν δύο χρόνια. Αυτά, που προφανώς δεν είναι ευρέως γνωστά, εξακολουθούν να στέκονται εκεί για χιλιετίες, δεν τα πείραξαν ούτε οι πειρατές και οι κουρσάροι. Συνιστούν μοναδικά αντικείμενα της πολιτιστικής και τεχνολογικής κουλτούρας και ανήκουν στο σύγχρονο άνθρωπο και στις επόμενες γενιές. Γιατί πρέπει όλη αυτή κληρονομιά να θυσιαστεί;”

# 8591: 3 Ιουλίου 2008 Corina Poore, Ηνωμένο Βασίλειο

“Είμαι πολύ εξοικειωμένη με αυτή την άγονη περιοχή. Υπάρχει μια μικρή ποσότητα υπόγειων υδάτων η οποία είναι φανερό ότι εξαντλείται γρήγορα και συρρικνώνεται από μόνη της συν τω χρόνω.

Γνωρίζω από την εμπειρία μου στο νησί Kish (Ιράν), ότι οι εγκαταστάσεις αφαλάτωσης καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες ενέργειας και οι περισσότερες περιοχές δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τη ζήτηση, όταν η μονάδα λειτουργεί. Στο νησί Kish (στον Περσικό Κόλπο), τα υπόγεια νερά εξαντλήθηκαν μέσα σε λίγες εβδομάδες μετά την έναρξη λειτουργίας της εγκατάστασης. Απ’ τη στιγμή που το υπόγειο νερό αναμιχθεί με το θαλασσινό δεν μπορεί ποτέ να ανακτηθεί. Κάθε φορά που η μονάδα αφαλάτωσης λειτουργούσε, το υπόλοιπο νησί γνώριζε διακοπές ρεύματος. Το  Kish ήταν το νησί των διακοπών του Σάχη, και παρά το γεγονός ότι είχε ανεξάντλητες ποσότητες ενέργειας στη διάθεσή του (το Ιράν είναι μία πλούσια σε πετρέλαιο χώρα), δεν μπορούσε να τις αποτρέψει. Στην Κρήτη υπάρχει εξάρτηση από την αιολική ενέργεια. Αυτή όμως με τίποτα δεν είναι αρκετή για να τροφοδοτήσει ένα εργοστάσιο αφαλάτωσης. Στη συνέχεια, υπάρχει το πρόβλημα της διάθεσης της τεράστιας ποσότητας του αλατιού που παράγεται. Αυτό δεν μπορεί να ρίχνεται στη θάλασσα, καθώς θα δημιουργήσει μια οικολογική καταστροφή στην περιοχή για πολλές εκατοντάδες χιλιόμετρα.”

Ολοκληρώνω τούτη την ενότητα με το μήνυμα που έστειλαν οι πρωταγωνιστές αυτής της διεθνούς κινητοποίησης Oliver Rackham και Jennifer Moody στη μεγάλη συναυλία που έγινε στη Λάστρο της 30-7-08.

“Το Κάβο Σίδερο και η Βορειοανατολική Κρήτη γενικότερα έχουν μια μοναδικότητα. Την αντλούν από την ασύγκριτη ομορφιά του φυσικού τους τοπίου. Από την ιστορία και τον πολιτισμό τους. Από τους αρχαιολογικούς θησαυρούς τους – μνημεία που καλύπτουν χιλιόμετρα ολόκληρα, πολλά από αυτά ανεξερεύνητα. Από τη μορφολογία του εδάφους. Το φυτικό και ζωικό τους πλούτο. Κι από τους θαυμάσιους ανθρώπους τους.
Σήμερα διακυβεύεται το μέλλον ολόκληρης της περιοχής και των θησαυρών της. Το Κάβο Σίδερο και η Βορειοανατολική Κρήτη αξίζει να προστατευτούν και να διατηρηθούν, έτσι που να μπορέσουν να καταστούν πηγή ευτυχίας και ευημερίας για τους ανθρώπους τους με βάση τη μοναδικότητά τους και το μορφωτικό, πολιτιστικό, ιστορικό και φυσικό τους πλούτο και όχι καταστροφικά έργα όπως γήπεδα γκολφ και πελώριων διαστάσεων οικιστικά συγκροτήματα που θα φέρουν μόνο παραμόρφωση και καταστροφή και τελειωτική εξαφάνιση του τοπίου.
Οι καρδιές μας είναι μαζί μ’ εκείνους που προσπαθούν να εμποδίσουν αυτή την εξέλιξη. Σας ευχαριστούμε για την υποστήριξή σας, που ελπίζουμε πως θα εξασφαλίσει στην περιοχή το λαμπρό και ευαίσθητο μέλλον που της αξίζει.”

—
Το Παγκόσμιο Αρχαιολογικό Κογκρέσο επίσης ενεπλάκη στην υπόθεση και με δυο επιστολές του, μια στον τ. πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή και μια δεύτερη στον τ. πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά προσπάθησε να το αποτρέψει. Η πρώτη αφορούσε την πρώτη εκδοχή του έργου ενώ η δεύτερη τη σημερινή. Παραθέτω αποσπάσματα.
04/28/submission-to-prime- minister-greece/)

28-4-2008, η επιστολή προς Κ. Καραμανλή
“…
Η περιοχή έχει επίσης μέγιστη οικολογική σημασία λόγω της ειδικής χλωρίδας της, που είναι προσαρμοσμένη στην επικρατούσα ξηρασία. Η Κρήτη είναι ένα από τα σημαντικότερα βιολογικά πεδία του κόσμου, και το άκρο της αυτό περιέχει σημαντικά δείγματα από τα σπανιότερα φυτά του κόσμου, όπως είναι το παγκοσμίου φήμης φοινικόδασος στο Βάϊ. Η χερσόνησος έχει υπαχθεί σε καθεστώς προστασίας του προγράμματος Νατούρα 2000 GR4320006 & GR4320009).
…
Όμως η περιοχή αυτή έχει τεράστια αρχαιολογική σημασία, δεδομένου ότι παραμένει ακατοίκητη επί χίλια και πλέον χρόνια. Συνεπεία αυτού, περιέχει απομεινάρια κτισμάτων, αγρών, υδατοφραγμάτων και οδών που είχαν κατασκευαστεί από αρχαίους Έλληνες και Βυζαντινούς αγρότες σε ευρεία κλίμακα και που παρέμειναν αναλλοίωτα από τις δραστηριότητες μεταγενεστέρων καλλιεργητών. Αυτό είναι μοναδικό στην Κρήτη και μπορεί να είναι και μοναδικό σ’ ολόκληρη τη Μεσόγειο.
…
Οι εισηγήσεις που περιέχονται στη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων που έχει συνταχθεί έρχονται σε αντίθεση με τα συμπεράσματα διακεκριμένων αρχαιολόγων που έχουν διαθέσει πολλά χρόνια εργασίας στην περιοχή. Η μελέτη εντοπίζει για προστασία μερικά ανελλιπώς προσδιορισμένα γεωγραφικά σημεία και παραλείπει να αναγνωρίσει άλλα ενώ το σύνολο του τοπίου είναι, στην ουσία, ένας αρχαιολογικός χώρος.

Προτείνονται για προστασία  η τοποθεσία της Ιτάνου η ίδια, δύο λωρίδες του τοπίου, καθώς και πέντε απομονωμένα σημεία (μεταξύ των οποίων είναι η μινωική έπαυλη στο Βάι που έχει ήδη υποστεί μεγάλες βλάβες από εκχερσώσεις. Στο δημοσιευμένο χάρτη δύο από τις περιοχές είναι σε λάθος σημεία, γεγονός που υποδηλώνει έρευνα χαμηλού επιπέδου. Επιπλέον, η εξερεύνηση της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής της Αθήνας έχει βρει περισσότερες από 100 τοποθεσίες με όρθια αρχιτεκτονικά κατάλοιπα (https://webefa.efa. gr/prospection-itanos/). Η καλοδιατηρημένη σειρά ιερών κορυφής της ύστερης Νεολιθικής / Πρωτομινωικής περιόδου  (τουλάχιστον επτά) είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, μερικά απ’ αυτά και για την αρχιτεκτονική τους. Μας ανησυχεί ότι πολλές από αυτές τις τοποθεσίες μαζί με το ασυνήθιστα καλοδιατηρημένο αρχαίο γεωργικό τοπίο θα καταστραφούν από το προτεινόμενο έργο.

…
Σας καλούμε, Εξοχώτατε, να χρησιμοποιήσετε την επιρροή σας για να μη επιτρέψετε να προχωρήσει το προτεινόμενο έργο όπως έχει σχεδιαστεί, και να δρομολογηθεί η πρέπουσα μελέτη αυτής της πλούσιας αρχαιολογικής περιοχής της χώρας σας.

Με εκτίμηση
καθηγήτρια Claire Smith, Πρόεδρος”

12-4-2014, η επιστολή προς Α. Σαμαρά

“…
Το 2010, είχαμε ανακουφιστεί ακούγοντας ότι τα σχέδια ανάπτυξης είχαν σταματήσει, επειδή το Συμβούλιο της Επικρατείας είχε αποφασίσει ότι το έργο δεν ακολούθησε τις κατάλληλες περιβαλλοντικές ρυθμίσεις και άλλες διασφαλίσεις. Μας εξέπληξε που ακούσαμε, όμως, ότι το σχέδιο έχει επανέλθει, και παρόλο που ο αριθμός των κλινών είναι τώρα μειωμένος σημαντικά, η φύση αυτής της εξέλιξης παραμένει η ίδια με την αρχική: εξακολουθεί να είναι ένα θέρετρο γκολφ (με ένα γήπεδο γκολφ, αντί για τρία) και καταλαμβάνει την ίδια περιοχή όπως και πριν. Επιπλέον, το αποτύπωμα του είναι πιθανώς μεγαλύτερο από ό, τι πριν, αφού καταλαμβάνει περισσότερο από το 1/3 της έκτασης των 25  υπό ανάπτυξη τετραγωνικών χιλιομέτρων. Περισσότερο μας ανησυχεί ότι, η ομάδα που προετοίμασε τη στρατηγική μελέτη για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις δεν περιλαμβάνει αρχαιολόγους και ότι οι συντάκτες της δεν συμβουλεύτηκαν την αρχαιολογική βιβλιογραφία σε αυτόν τον τομέα. Αν το είχαν πράξει, θα έβλεπαν ότι στις Ζώνες Α1 και Α2 του προτεινόμενου έργου ανάπτυξης, όπου προγραμματίζουν να χτίσουν το ξενοδοχείο και τις διάφορες  υποστηρικτικές  υποδομές τους, υπάρχουν τουλάχιστον 30 αρχαιολογικοί χώροι, μαζί με πολλά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ενός cultural landscape. Τα δεδομένα αυτά συλλέγονται και δημοσιεύονται από μια ομάδα εμπειρογνωμόνων και εγνωσμένης φήμης αρχαιολόγων, συμπεριλαμβανομένων των Καθηγητών Jennifer Moody και  Oliver Rackham, αυθεντιών σε ζητήματα σχετικά με το κρητικό τοπίο και την αρχαιολογία περιβάλλοντος και τοπίου.

Μας ανησυχεί επίσης ότι 6 τετραγωνικό χιλιόμετρο της υπό ανάπτυξη περιοχής  είναι δίπλα από τον αρχαιολογικό χώρο της Ιτάνου, και ως εκ τούτου, δεν έχει ακόμη διερευνηθεί. Είναι πιθανό να περιέχουν πολλά άλλα αρχαιολογικά μνημεία, τα οποία θα καταστραφούν αν το έργο προχωρήσει.

Αντιλαμβανόμαστε ότι η Ελλάδα διανύει μια εξαιρετικά δύσκολη στιγμή, και η προσέλκυση ξένων επενδύσεων μπορεί να θεωρηθεί ως μια διέξοδος από τη σημερινή κρίση. Ωστόσο, αν επιτραπεί  η καταστροφή των προστατευόμενων περιοχών με μοναδικά αρχαιολογικά τοπία,  θα βλαφτούν τόσο η πολιτισμική κληρονομιά όσο και η οικονομία της χώρας σε μακροπρόθεσμη βάση. Η εμπειρία μας δείχνει ότι η προστασία των πολύτιμων πολιτιστικών και φυσικών τοπίων είναι η καλύτερη εγγύηση για τη μακροπρόθεσμη, βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Πράγματι, η σωστή διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς και των σχετικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων μπορεί να προσελκύουν εκατοντάδες χιλιάδες ή ακόμα και εκατομμύρια επισκέπτες, συμβάλλοντας πάρα πολύ στην τοπική και εθνική οικονομία, και σας εγγυώνται ταυτόχρονα τη βιωσιμότητα και την συνεχή ανάπτυξη.

Γι αυτό σας καλούμε να μην εγκρίνετε τα σχέδια για μια τέτοια ανάπτυξη υποδομών, και να συνεργαστείτε με την αρχαιολογική κοινότητα στην εξεύρεση τρόπων για να καταγραφεί, να αναδειχθεί και να προβληθεί αυτό το μοναδικό τοπίο για τη διαφύλαξη για να παρέξει μακροπρόθεσμα οικονομικά οφέλη για τον τοπικό πληθυσμό και τη βιώσιμη διατήρηση αυτού του εξαιρετικού πολιτιστικού και οικολογικού κεφαλαίου.

Δικό σας
Professor Koji Mizoguchi (President) “

Τελειώνοντας αυτή την ενδεικτική παράθεση απόψεων για τον χαρακτήρα της περιοχής παρακαλώ όσους έχουν διαφορετική γνώμη να μην γίνονται, άλλη μια φορά, μισαλλόδοξοι επαναλαμβάνοντας όσα έλεγαν το 2008, για το τέλειο ήπιο έργο που θα εγκαταστήσει δήθεν τον παράδεισο στην περιοχή, το οποίο υπονομεύουν άσχετοι ντόπιοι και ξένοι. Κινδυνεύουν να εκτεθούν, όπως και τότε.

Ελπίζω η Περιφέρεια Κρήτης να επιταχύνει τη διοργάνωση του διεθνούς συνεδρίου που έχει αποφασίσει για παρόμοιες περιοχές, ώστε η κοινωνία να δει παραδείγματα και εναλλακτικές προτάσεις και ενημερωμένη να αποφασίσει για την επωφελή ανάδειξή τους.

Σε αυτό το συνέδριο πρέπει να συζητηθεί νομίζω ο πυρήνας της διαφοράς απόψεων που υπάρχει για το θέμα.  Προσπαθώ να τον περιγράψω.

Για πολλούς η προστατευτέα ελληνική φύση αξίζει πρωτίστως ως οικόπεδο, για μας αξίζει ως τροφός, δασκάλα, μούσα. Για πολλούς μια βασική αιτία της οικονομικής κρίσης σχετίζεται με τα εμπόδια για την απρόσκοπτη παραπέρα οικοπεδοποίηση της Ελληνικής προστατευτέας φύσης. Για μας μια αιτία της κρίσης  σχετίζεται με το ότι ποτέ δεν καταφέραμε να την προστατεύσουμε και να την αναδείξουμε. Για πολλούς οι τίτλοι προστασίας και οι συνακόλουθοι περιορισμοί, όπως natura, αρχαιολογική ζώνη, cultural landscape κ.λ.π. είναι εμπόδιο σε αυτό που ονομάζουν “ανάπτυξη”. Για μας  αυτοί οι τίτλοι προστασίας και οι συνακόλουθοι περιορισμοί είναι ανολοκλήρωτα συγκριτικά πλεονεκτήματα για αυτό που ονομάζω “προκοπή”, τα οποία το τρύπιο ελληνικό πολιτικό σύστημα διαχρονικά δεν θέλει ή και δεν μπορεί να ολοκληρώσει, ώστε να καταστήσει αυτές τις περιοχές σταθερή πηγή και οικονομικού πλούτου, όπως άλλες χώρες έχουν κάνει με επιτυχία για πολύ λιγότερο σημαντικές περιοχές.
___________________
Αντώνης  Ανηψητάκης
Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ