Τα μικροπλαστικά εμποδίζουν τη φωτοσύνθεση και απειλούν εκατομμύρια ανθρώπους με πείνα

Η ρύπανση του πλανήτη από μικροπλαστικά μειώνει σημαντικά τις προμήθειες τροφίμων, καθώς καταστρέφει την ικανότητα των φυτών να φωτοσυνθέτουν, σύμφωνα με μια νέα έρευνα.

Η ανάλυση εκτιμά ότι μεταξύ 4% και 14% των βασικών παγκόσμιων καλλιεργειών σιταριού, ρυζιού και αραβοσίτου χάνεται λόγω των διάχυτων σωματιδίων. Η κατάσταση θα μπορούσε να γίνει ακόμη χειρότερη, δήλωσαν οι επιστήμονες, καθώς περισσότερα μικροπλαστικά εισρέουν στο περιβάλλον.

Περίπου 700 εκατομμύρια άνθρωποι επλήγησαν από την πείνα το 2022. Οι ερευνητές εκτίμησαν ότι η ρύπανση από μικροπλαστικά θα μπορούσε να αυξήσει τον αριθμό των ανθρώπων που κινδυνεύουν από την πείνα κατά άλλα 400 εκατομμύρια τις επόμενες δύο δεκαετίες, κάνοντας λόγο για ένα «ανησυχητικό σενάριο» για την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια.

Άλλοι επιστήμονες χαρακτήρισαν την έρευνα χρήσιμη και επίκαιρη, αλλά προειδοποίησαν ότι αυτή η πρώτη προσπάθεια ποσοτικοποίησης των επιπτώσεων των μικροπλαστικών στην παραγωγή τροφίμων θα πρέπει να επιβεβαιωθεί και να βελτιωθεί με περαιτέρω συλλογή δεδομένων και έρευνα.

Οι ετήσιες απώλειες των καλλιεργειών που προκαλούνται από τα μικροπλαστικά θα μπορούσαν να είναι παρόμοιας κλίμακας με εκείνες που προκλήθηκαν από την κλιματική κρίση τις τελευταίες δεκαετίες, δήλωσαν οι ερευνητές πίσω από τη νέα έρευνα. Ο κόσμος αντιμετωπίζει ήδη την πρόκληση να παράγει επαρκείς ποσότητες τροφίμων με βιώσιμο τρόπο, καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να ανέλθει στα 10 δισεκατομμύρια μέχρι το 2058 περίπου.

Τα μικροπλαστικά διασπώνται από τις τεράστιες ποσότητες αποβλήτων που απορρίπτονται στο περιβάλλον. Εμποδίζουν τα φυτά να αξιοποιήσουν το ηλιακό φως για να αναπτυχθούν με πολλαπλούς τρόπους, από την καταστροφή του εδάφους έως τη μεταφορά τοξικών χημικών ουσιών. Τα σωματίδια έχουν διεισδύσει σε ολόκληρο τον πλανήτη, από την κορυφή του Έβερεστ μέχρι τους βαθύτερους ωκεανούς.

“Η ανθρωπότητα προσπαθεί να αυξήσει την παραγωγή τροφίμων για να θρέψει έναν συνεχώς αυξανόμενο πληθυσμό [αλλά] αυτές οι συνεχιζόμενες προσπάθειες τίθενται τώρα σε κίνδυνο από την πλαστική ρύπανση”, δήλωσαν οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Huan Zhong, στο Πανεπιστήμιο Nanjing της Κίνας. “Τα ευρήματα υπογραμμίζουν τον επείγοντα χαρακτήρα [της μείωσης της ρύπανσης] για τη διασφάλιση των παγκόσμιων προμηθειών τροφίμων μπροστά στην αυξανόμενη πλαστική κρίση”.

Τα σώματα των ανθρώπων είναι ήδη ευρέως μολυσμένα από μικροπλαστικά, που καταναλώνονται μέσω της τροφής και του νερού. Έχουν βρεθεί στο αίμα, στον εγκέφαλο, στο μητρικό γάλα, στον πλακούντα και στο μυελό των οστών. Ο αντίκτυπος στην ανθρώπινη υγεία είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστος, αλλά έχουν συνδεθεί με εγκεφαλικά επεισόδια και καρδιακές προσβολές. Ο καθηγητής Denis Murphy, στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Ουαλίας, δήλωσε: «Αυτή η ανάλυση είναι πολύτιμη και επίκαιρη για να μας υπενθυμίσει τους πιθανούς κινδύνους της μικροπλαστικής ρύπανσης και τον επείγοντα χαρακτήρα της αντιμετώπισης του ζητήματος, [αλλά] ορισμένα από τα σημαντικά πρωτοσέλιδα στοιχεία απαιτούν περισσότερη έρευνα προτού γίνουν αποδεκτά ως ισχυρές προβλέψεις».

Η νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences, συνδύασε περισσότερες από 3.000 παρατηρήσεις σχετικά με τις επιπτώσεις των μικροπλαστικών στα φυτά, οι οποίες προέρχονται από 157 μελέτες.Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι τα μικροπλαστικά μπορούν να βλάψουν τα φυτά με πολλαπλούς τρόπους. Τα ρυπογόνα σωματίδια μπορούν να εμποδίσουν το ηλιακό φως να φτάσει στα φύλλα και να βλάψουν τα εδάφη από τα οποία εξαρτώνται τα φυτά. Όταν προσλαμβάνονται από τα φυτά, τα μικροπλαστικά μπορούν να μπλοκάρουν τα κανάλια θρεπτικών ουσιών και νερού, να προκαλέσουν ασταθή μόρια που βλάπτουν τα κύτταρα και να απελευθερώσουν τοξικές χημικές ουσίες, οι οποίες μπορούν να μειώσουν το επίπεδο της φωτοσυνθετικής χρωστικής χλωροφύλλης.

Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι τα μικροπλαστικά μείωσαν τη φωτοσύνθεση των χερσαίων φυτών κατά περίπου 12% και κατά περίπου 7% στα θαλάσσια φύκη, τα οποία βρίσκονται στη βάση του τροφικού πλέγματος των ωκεανών. Στη συνέχεια προέκτειναν αυτά τα δεδομένα για να υπολογίσουν τη μείωση στην ανάπτυξη του σιταριού, του ρυζιού και του καλαμποκιού και στην παραγωγή ψαριών και θαλασσινών.

Η Ασία επλήγη περισσότερο από τις εκτιμώμενες απώλειες των καλλιεργειών, με μειώσεις και στις τρεις κατηγορίες μεταξύ 54 και 177 εκατ. τόνων ετησίως, δηλαδή περίπου το ήμισυ των παγκόσμιων απωλειών. Το σιτάρι στην Ευρώπη χτυπήθηκε επίσης σκληρά, όπως και ο αραβόσιτος στις Ηνωμένες Πολιτείες. Άλλες περιοχές, όπως η Νότια Αμερική και η Αφρική, καλλιεργούν λιγότερες από αυτές τις καλλιέργειες, αλλά έχουν πολύ λιγότερα δεδομένα σχετικά με τη μόλυνση από μικροπλαστικά.

Στους ωκεανούς, όπου τα μικροπλαστικά μπορούν να επικαλύψουν τα φύκια, η απώλεια ψαριών και θαλασσινών εκτιμήθηκε μεταξύ 1 και 24 εκατ. τόνων ετησίως, περίπου το 7% του συνόλου και αρκετή πρωτεΐνη για να θρέψει δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους.

Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν επίσης μια δεύτερη μέθοδο για να αξιολογήσουν τον αντίκτυπο των μικροπλαστικών στην παραγωγή τροφίμων, ένα μοντέλο μηχανικής μάθησης που βασίζεται σε τρέχοντα δεδομένα σχετικά με τα επίπεδα ρύπανσης από μικροπλαστικά. Παρήγαγε παρόμοια αποτελέσματα, είπαν. «Είναι σημαντικό ότι αυτές οι δυσμενείς επιπτώσεις είναι πολύ πιθανό να επεκταθούν από την ασφάλεια των τροφίμων στην υγεία του πλανήτη», δήλωσαν ο Zhong και οι συνεργάτες του. Η μειωμένη φωτοσύνθεση λόγω των μικροπλαστικών μπορεί επίσης να μειώνει την ποσότητα του CO2 που θερμαίνει το κλίμα και απορροφάται από την ατμόσφαιρα από τις τεράστιες ανθίσεις φυτοπλαγκτού στους ωκεανούς της Γης και να διαταράσσει την ισορροπία άλλων οικοσυστημάτων.

Ο καθηγητής Richard Lampitt, στο Εθνικό Ωκεανογραφικό Κέντρο του Ηνωμένου Βασιλείου, δήλωσε ότι τα συμπεράσματα πρέπει να αντιμετωπίζονται με προσοχή. «Έχω σημαντικές ανησυχίες σχετικά με την ποιότητα των αρχικών δεδομένων που χρησιμοποιήθηκαν από το μοντέλο και αυτό έχει οδηγήσει σε υπερβολικές εικασίες σχετικά με τις επιπτώσεις της μόλυνσης από τα πλαστικά στα αποθέματα τροφίμων», δήλωσε. Οι ερευνητές αναγνώρισαν ότι χρειάζονται περισσότερα δεδομένα και δήλωσαν ότι αυτό θα παρήγαγε ακριβέστερες εκτιμήσεις.

Οι χώρες του κόσμου απέτυχαν να καταλήξουν σε συμφωνία για μια συνθήκη του ΟΗΕ για τον περιορισμό της ρύπανσης των πλαστικών τον Δεκέμβριο, αλλά θα ξαναρχίσουν τις συνομιλίες τον Αύγουστο. Οι επιστήμονες δήλωσαν ότι η μελέτη τους ήταν «σημαντική και επίκαιρη για τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις και την ανάπτυξη σχεδίων δράσης και στόχων».

Ο καθηγητής Richard Thompson, από το Πανεπιστήμιο του Πλίμουθ, δήλωσε ότι η νέα μελέτη προστίθεται στα στοιχεία που υποδεικνύουν την ανάγκη για δράση. «Ενώ οι προβλέψεις μπορεί να βελτιωθούν καθώς νέα δεδομένα γίνονται διαθέσιμα, είναι σαφές… ότι πρέπει να ξεκινήσουμε προς την κατεύθυνση των λύσεων. Η διασφάλιση της αντιμετώπισης της ρύπανσης των μικροπλαστικών είναι καθοριστικής σημασίας», δήλωσε.