Στα θρανία ξανά οι ναυτικοί ενόψει της ψηφιοποίησης και νέων καυσίμων

Τη συνεργασία τους στην υποστήριξη του ανθρώπινου κεφαλαίου στο ναυτικό επάγγελμα, ενόψει της ψηφιοποίησης της ναυτιλιακής βιομηχανίας και της χρήσης εναλλακτικών καυσίμων επιβεβαίωσαν από κοινού στο Λονδίνο ο υπουργός Ναυτιλίας Χρήστος Στυλιανίδης και ο Γενικός Γραμματέας του Διεθνούς Οργανισμού Ναυσιπλοΐας (ΙΜΟ) Αρσένιο Ντομίνγκεζ.

Στις πρώτες προτεραιότητες των δύο ανδρών, ανεξάρτητα από τις διαπραγματεύσεις στον ΙΜΟ για τον καθορισμό ενός μελλοντικού μηχανισμού τιμολόγησης εκπομπών αερίων στα πλοία, βρίσκεται το θέμα της προσέλκυσης και εκπαίδευσης νέων ναυτικών στα νέα εναλλακτικά καύσιμα καθώς διαπιστώνονται σημαντικές ελλείψεις στον συγκεκριμένο τομέα.

Η Γραμματεία του ΙΜΟ συνεργάζεται στενά με τα κράτη μέλη και τους διεθνείς οργανισμούς για την προώθηση της εκπαίδευσης των ναυτικών που διαχειρίζονται πλοία με καύσιμο ΥΦΑ και άλλα πλοία με εναλλακτικά καύσιμα, υποστηρίζοντας την ανάγκη της ναυτιλιακής βιομηχανίας για εξειδικευμένο και καταρτισμένο προσωπικό.

Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός έχει θέσει ως στόχο τη μείωση των εκπομπών κατά 40% έως το 2030, μέσω της μετάβασης σε εναλλακτικά καύσιμα με χαμηλές εκπομπές άνθρακα.

Ο βρετανικός νηογνώμονας Lloyds Register και το University Maritime Advisory Services (UMAS), μια ναυτιλιακή συμβουλευτική εταιρεία, εκτιμά ότι 450.000 ναυτικοί θα χρειαστούν κάποια πρόσθετη εκπαίδευση μέχρι το 2030 και 800.000 θα χρειαστούν εκπαίδευση μέχρι το 2030, εκτιμώντας ότι η χρήση εναλλακτικών καυσίμων θα αυξηθεί το επόμενο διάστημα.

Καύσιμα όπως το υδρογόνο, η αμμωνία και οι μπαταρίες αλλά και η εισαγωγή ψηφιακής τεχνολογίας θα απαιτήσει συνεχή εκπαίδευση και σωστό χειρισμό των ψηφιακών εργαλείων για την αποτελεσματικότερη λειτουργία των πλοίων.

Σύμφωνα με πληροφορίες το Παγκόσμιο Ναυτιλιακό Πανεπιστήμιο (WMU), στο Μάλμε της Σουηδίας, αναμένεται να δημοσιοποιήσει το επόμενο διάστημα έρευνα για το ανθρώπινο δυναμικό που θα απαιτηθεί στον ναυτιλιακό κλάδο ενόψει των νέων εναλλακτικών καυσίμων.

Ο Jesse Fahnestock, διευθυντής του τμήματος απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές στο Παγκόσμιο Ναυτιλιακό Φόρουμ, δήλωσε ότι θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στις ψηφιακές δεξιότητες.

«Βλέπουμε ήδη τις πρώτες ενδείξεις για αυξημένη χερσαία ικανότητα διαχείρισης της λειτουργίας των πλοίων, με τον ίδιο τρόπο που οι σταθμοί παραγωγής ενέργειας μπορούν να λειτουργούν από ένα δωμάτιο ελέγχου», δήλωσε.

Ο Νορβηγικός νηογνώμονας DNV σε κοινή μελέτη με το Maritime Foundation (SMF) στη Σιγκαπούρη που διεξήγαγε έρευνα σε περισσότερους από 500 ναυτικούς για τη διαχείριση των πλοίων ενόψει των νέων τεχνολογιών και των καυσίμων έως το 2030, διαπίστωσε ότι η πλειοψηφία των ερωτηθέντων ζήτησε μερική η πλήρη εκπαίδευση για τη διαχείριση των πλοίων.

Το 81% των ναυτικών που συμμετείχαν στην έρευνα ανέφεραν ότι απαιτούν είτε μερική είτε πλήρη εκπαίδευση για να εργαστούν αποτελεσματικά με την προηγμένη τεχνολογία που θα υπάρχει στα μελλοντικά πλοία. Ομοίως, πάνω από το 75 τοις εκατό των ερωτηθέντων εξέφρασε την απαίτηση για μερική ή πλήρη εκπαίδευση σε νέους τύπους καυσίμων, όπως το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), οι μπαταρίες ή τα συνθετικά καύσιμα.

Η απαίτηση για εκπαίδευση αυξήθηκε στο 87 τοις εκατό των ερωτηθέντων για τα αναδυόμενα καύσιμα, όπως η αμμωνία, το υδρογόνο και η μεθανόλη.

Στη Σιγκαπούρη, η Ναυτιλιακή και Λιμενική Αρχή (MPA), σε συνεργασία με 22 εταίρους του κλάδου, έχει δημιουργήσει το Maritime Energy Training Facility (METF).

Η εγκατάσταση αυτή έχει ως στόχο να εκπαιδεύσει περίπου 10.000 ναυτικούς και ναυτιλιακό προσωπικό έως τη δεκαετία του 2030, εστιάζοντας στον ασφαλή χειρισμό και τη λειτουργία πλοίων που χρησιμοποιούν εναλλακτικά καύσιμα, όπως η μεθανόλη. Η Ναυτική Ακαδημία της Σιγκαπούρης (SMA) έχει ήδη εισαγάγει ένα μάθημα πιστοποιημένο από την Ναυτιλιακή Αρχή , δίνοντας έμφαση στα πρωτόκολλα λειτουργίας και ασφάλειας για τον δεξαμενισμό μεθανόλης. Οι ναυτιλιακές εταιρείες αναλαμβάνουν επίσης την πρωτοβουλία να αναπτύξουν προγράμματα κατάρτισης πριν από τα επίσημα ρυθμιστικά πρότυπα.

Αυτή η προληπτική προσέγγιση διασφαλίζει ότι τα μέλη του πληρώματος είναι επαρκώς προετοιμασμένα για τη διαχείριση των νέων τεχνολογιών καυσίμων, αντιμετωπίζοντας τις άμεσες απαιτήσεις του κλάδου.

Την ίδια ώρα, πάντως, η δυνατότητα παρακίνησης και διατήρησης των ναυτικών επι του πλοίου είναι ένα κρίσιμο ζήτημα ενόψει της παγκόσμιας έλλειψης εργατικού δυναμικού.

Πολλοί ναυτικοί, για διάφορους λόγους, όπως η απουσία μακριά από την οικογένεια για παρατεταμένο χρόνο αλλά και οι κανονιστικές απαιτήσεις επί του πλοίου, αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη σταδιοδρομία τους στη θάλασσα παρά τις υψηλές αποδοχές.

Παρά τη διαρκή ζήτηση για ταλέντα στον ναυτιλιακό τομέα, η προσέλκυση των κατάλληλων υποψηφίων έχει γίνει όλο και πιο δύσκολη.

Ωστόσο, η ανατροφοδότηση από τους ενδιαφερόμενους φορείς του κλάδου συμπεριλαμβανομένων των αντιλήψεων για ψηφιακή ωριμότητα του κλάδου, την ανταγωνιστικότητα των αμοιβών και τις πρωτοβουλίες για την πολυμορφία μπορεί να αλλάξει το τοπίο σημαντικά.

-Προσπάθειες προσέλκυσης από το υπουργείο Ναυτιλίας-Αύξηση των σπουδαστών στις ΑΕΝ-

Το υπουργείο Ναυτιλίας το τελευταίο διάστημα έχει καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για την προσέλκυση των νέων στο ναυτικό επάγγελμα ενόψει μάλιστα της πράσινης μετάβασης στη ναυτιλία.

Σύμφωνα με στοιχεία οι εισαχθέντες στις 10 Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού (ΑΕΝ) μέσω των πανελλαδικών εξετάσεων, παρουσιάζει αύξηση κατά 11,5%.

Το εκπαιδευτικό έτος 2024-2025 εισήχθησαν 1.363 μαθητές έναντι 1.222 το 2023-2024 και 1.180 το 2022-2023.

Μαζί με τους επιλαχόντες, εφέτος, το πρώτο έτος στις ΑΕΝ θα φοιτούν 1.507 σπουδαστές (συν 22 επιλαχόντες στην ΑΕΝ Πλοιάρχων και συν 122 επιλαχόντες στην ΑΕΝ Μηχανικών).

Είναι χαρακτηριστικό ότι το ακαδημαϊκό έτος 2024-2025 υπήρξε αύξηση 5.4% των υποβληθέντων αιτήσεων για τις ΑΕΝ από τους μαθητές της Γ’ Λυκείου σε σύγκριση με το ακαδημαϊκό έτος 2023-2024.

Συγκεκριμένα, για το 2024-2025 υποβλήθηκαν 2.927 αιτήσεις (2.410 άνδρες και 517 γυναίκες) ενώ για το ακαδημαϊκό έτος 2023-2024 υπεβλήθησαν 2.778 αιτήσεις υποψηφίων (2.312 άνδρες και 466 γυναίκες).

Το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής εφαρμόζει κάθε έτος «Πρόγραμμα προσέλκυσης νέων στο ναυτικό επάγγελμα», εγκεκριμένο από το Υπουργείο Παιδείας το οποίο απευθύνεται σε μαθητές Γ’ Γυμνασίου καθώς και Α’ – Β’ Λυκείου (Γενικών και ΕΠΑΛ).

Δεκάδες εκπαιδευμένα στελέχη του Λιμενικού Σώματος και Καθηγητών των ΑΕΝ ενημερώνουν τους μαθητές για το επάγγελμα και τις συνθήκες εργασίας του Αξιωματικού Γέφυρας και Μηχανής.

Το εκπαιδευτικό έτος 2023-24 ενημερώθηκαν 7.173 μαθητές (αύξηση 109,3% σε σχέση με το εκπαιδευτικό έτος 2022-23) σε 232 σχολικές μονάδες (αύξηση 226,7% σε σχέση με το 2022-23) σε όλη την Ελλάδα.

Το υπουργείο Ναυτιλίας επισημαίνει ότι η Ναυτική Εκπαίδευση και η προσέλκυση νέων στο ναυτικό επάγγελμα αποτελεί μια από τις βασικές προτεραιότητες του και βασικό πυλώνα ανάπτυξης της Ελληνικής οικονομίας και της κοινωνίας γενικότερα. Σημειώνει ότι το 2024-2025 έχει οριστεί από το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, ως διετία «Ναυτικής Εκπαίδευσης».