Για ποιους λόγους ο λαγοκέφαλος είναι κίνδυνος – θάνατος

Ραγδαία είναι τα τελευταία χρόνια η εξάπλωση του λαγοκέφαλου στη Μεσόγειο. Το ψάρι που μπορεί ακόμα και να προκαλέσει τον θάνατο σε όποιον το φάει εμφανίζεται όλο και πιο συχνά στα δίχτυα των αλιέων, ενώ η επιστημονική κοινότητα αναζητά τον τρόπο για να περιορίσει δραματικά τον πληθυσμό του.

Το πόσο επικίνδυνος είναι ο λαγοκέφαλος φάνηκε όταν μια 65χρονη γυναίκα και ο γιος της που ζουν στο Κύπρο έφαγαν το κρέας του και βρέθηκαν να παλεύουν για τη ζωή τους στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Νοσοκομείου της Λευκωσίας. Αυτό δεν ήταν το πρώτο περιστατικό, αφού θάνατοι έχουν καταγραφεί ήδη στον Λίβανο και στο Ισραήλ, ενώ δηλητηριάσεις σε άλλες σημεία της Μεσογείου, μεταξύ των οποίων και η Κρήτη, αποδίδονται στην κατανάλωση αυτού του ψαριού χωρίς να έχουν επιβεβαιωθεί επίσημα.

Το συγκεκριμένο είδος λαγοκέφαλου (lagocephalus sceleratus) προκαλεί μεγάλο προβληματισμό στην επιστημονική κοινότητα από το 2003 που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στα νερά της Ανατολικής Μεσογείου. Τα τελευταία χρόνια η ενημέρωση από τους αρμόδιους φορείς έχει αποδώσει καρπούς και οι επαγγελματίες αλιείς γνωρίζουν καλά το ψάρι και το πόσο επικίνδυνο είναι.

Ο λαγοκέφαλος είναι ένα αρκετά επιθετικό ψάρι που πριν χρόνια μετανάστευσε στην Ελλάδα από την Ερυθρά Θάλασσα, μέσω Διώρυγας του Σουέζ, με τον αριθμό του να αυξάνεται σημαντικά στις ελληνικές θάλασσες τα τελευταία χρόνια. Μιλώντας για το φαινόμενο αυτό, ο ιχθυολόγος στον υδροβιολογικό σταθμό Ρόδου ΕΛΚΕΘΕ,  Γεράσιμος Κονδυλάτος, τονίζει πως η πιο σωστή αντίδραση για τους λουόμενους είναι να βγουν έξω από τη θάλασσα αν συναντήσουν ένα τέτοιο ψάρι.

Υπογράμμισε πως εκτός από τη Ρόδο και την Κρήτη, οι λαγοκέφαλοι έχουν εμφανιστεί και στα υπόλοιπα Δωδεκάνησα, αλλά και στην Πελοπόννησο, στις ανατολικές αυτές. «Ήδη έχουμε πει στους αρμόδιους της Περιφέρειας Κρήτης να ενημερώσουν τον κόσμο για τα λαγόψαρα, διότι είναι επιθετικά. Και μπορεί να εμφανιστούν στους 20 πόντους νερό. Μέχρι τον αστράγαλο του λουόμενου μπορεί να βγει», ανέφερε από πλευράς του ο πρόεδρος των ψαράδων στο νομό Ηρακλείου.

Ο διευθυντής Ερευνών στο ΕΛΚΕΘΕ Γιώργος Τσερπές, είχε επισημάνει πως το συγκεκριμένο ψάρι αν βλέπει κάτι να γυαλίζει ή να κινείται μπορεί να επιτεθεί θεωρώντας το ως θήραμα. Ακριβώς για τον λόγο αυτό, συνέστησε προσοχή στις περιοχές που έχουν κάνει την εμφάνισή τους οι λαγοκέφαλοι.

Αγνοια

Για τους ερασιτέχνες ψαράδες, ωστόσο, τα πράγματα είναι διαφορετικά, αφού πολλοί δεν υποψιάζονται το παραμικρό ή, ακόμα κι αν έχουν ακούσει για τον λαγοκέφαλο, δεν μπορούν να τον ξεχωρίσουν. Στην πραγματικότητα αυτό είναι αρκετά απλό, εξηγεί ο δρ Στέφανος Καλογήρου, ο οποίος είναι συνεργαζόμενος ερευνητής στο Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών. «Το χρώμα της ράχης του είναι μπλε ασημί και έχει πολλές μαύρες βούλες. Επίσης, το κεφάλι του μοιάζει με του λαγού, από εκεί άλλωστε πήρε το όνομά του, έχει κοφτερά δόντια και φουσκώνει όταν απειλείται», λέει στο «Εθνος».

Το δηλητήριο του λεοντόψαρου Pterois Miles επιδρά στο καρδιαγγειακό και το νευρομυϊκό σύστημα του ανθρώπου

Ο δρ Καλογήρου ξεκαθαρίζει ότι η τοξίνη προσβάλλει τον άνθρωπο μόνο όταν το τρώει και όχι αν ο λαγοκέφαλος τον τραυματίσει με τα δόντια του και επικαλείται έρευνα του Ινστιτούτου Θαλασσίων Βιοτοξινών στη Θεσσαλονίκη, σύμφωνα με την οποία το μέγεθος του συγκεκριμένου ψαριού είναι ευθέως ανάλογο με την επικινδυνότητά του. «Η τετροδοτοξίνη προκαλεί μυϊκή παράλυση, μπλοκάρει το νευρικό σύστημα και μπορεί να επιφέρει τον θάνατο. Η συγκεκριμένη τοξίνη συγκεντρώνεται κυρίως στο ήπαρ και στα γεννητικά όργανα του λαγοκέφαλου αλλά και στον μυϊκό ιστό που τρώει ο άνθρωπος», σημειώνει.

Ο λαγοκέφαλος είναι ένα από τα 90 είδη ψαριών και τα περίπου 1.000 είδη θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας που πέρασαν στη Μεσόγειο μέσω της Διώρυγας του Σουέζ. Ολα αυτά τα είδη λέγονται «Λεσσεψιανά», από το επώνυμο του Γάλλου μηχανικού Φερδινάνδου Λεσσέψ που κατασκεύασε τη διώρυγα. Οπως τονίζει ο δρ Καλογήρου, η πρώτη παρατήρηση του λαγοκέφαλου -φυσικός χώρος του οποίου είναι η Ερυθρά Θάλασσα, ο Ειρηνικός και ο Ινδικός Ωκεανός- στη Μεσόγειο έγινε το 2003 και συγκεκριμένα στα νότια παράλια της Τουρκίας. «Στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο μπήκε από τα Δωδεκάνησα, όπου εντοπίζονται και οι μεγαλύτεροι πληθυσμοί του. Εχει ραγδαία εξάπλωση και πλέον το συναντάμε στο Ιόνιο, στα παράλια της Κροατίας, στη Μάλτα και την Τυνησία», σημειώνει.

Ειδικά για τα Δωδεκάνησα, ωστόσο, είναι ιδιαίτερα ανήσυχος, καθώς οι επιστήμονες διαπιστώνουν ότι ο λαγοκέφαλος τείνει να μετατραπεί σε κυρίαρχο είδος της περιοχής, κάτι που δεν είναι μόνο πιθανά επικίνδυνο για τους πολίτες αλλά και καταστροφικό για τους επαγγελματίες αλιείς των νησιών. «Αυτήν τη στιγμή είναι το τρίτο κυρίαρχο είδος σε βιομάζα στα παράλια των Δωδεκανήσων. Είναι ένα πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί, γιατί, εκτός των άλλων, ο λαγοκέφαλος προκαλεί τεράστιες καταστροφές στα δίχτυα και στον υπόλοιπο εξοπλισμό των ψαράδων», καταλήγει.

Ιδιαίτερα επικίνδυνο και το λεοντόψαρο Pterois Miles

Ενα άλλο λεσσεψιανό είδος, που μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας στον άνθρωπο, είναι το λεοντόψαρο Pterois Miles. To δηλητήριό του είναι η ακετυλοχολίνη, η οποία επιδρά στο καρδιαγγειακό και το νευρομυϊκό σύστημα προκαλώντας από οιδήματα μέχρι ακραίο πόνο και παράλυση στα άκρα. Το δηλητήριο εισέρχεται στον οργανισμό μόνο με παρακέντηση από τα αγκάθια του λεοντόψαρου.