Ληξιπρόθεσμες οφειλές: Έρχεται ο «Τειρεσίας» του Δημοσίου

Τον δικό του «Τειρεσία» αποκτά το Δημόσιο. Με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές των φορολογουμένων προς την ΑΑΔΕ να υπερβαίνουν τα 107 δισ. ευρώ και των ασφαλισμένων στον ΕΦΚΑ να αγγίζουν τα 48 δισ. ευρώ, σε τροχιά υλοποίησης εισέρχεται η πλατφόρμα της Ανεξάρτητης Αρχής Πιστοληπτικής Αξιολόγησης.

Μέσω της νέας πλατφόρμας, στην οποία θα συγκεντρωθούν όλες οι πληροφορίες για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές των φυσικών και νομικών προσώπων προς το Δημόσιο, θα παρακολουθούνται οι οφειλέτες, θα βαθμολογείται η οικονομική τους συμπεριφορά και θα αξιολογείται η πιστοληπτική τους ικανότητα.

Η πιστοληπτική βαθμολόγηση για τους οφειλέτες θα παράγεται από το πληροφοριακό σύστημα μέσω της επεξεργασίας, με αυτοματοποιημένη διαδικασία, των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς τα οποία αντλούνται από τους φορείς του δημόσιου τομέα με τη χρήση αλγορίθμου.

Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές

Το πληροφοριακό σύστημα θα διαλειτουργεί με άλλα ηλεκτρονικά συστήματα (δημόσια και ιδιωτικά, όπως η Τειρεσίας ΑΕ), με σκοπό την ανταλλαγή βαθμολογιών πιστοληπτικής ικανότητας και τη δημιουργία ενιαίας βαθμολόγησης για την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας φυσικών και νομικών προσώπων.

Ουσιαστικά το Δημόσιο και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα έχουν μια ενιαία εικόνα για το σύνολο των οφειλών νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Tο σκορ θα αναπροσαρμόζεται ανάλογα με τη βαθμολογία που θα προκύπτει και μέσα από την αξιολόγηση των χρεών που έχουν οι ιδιώτες προς τις τράπεζες και τις ιδιωτικές επιχειρήσεις (π.χ. εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, εταιρείες ηλεκτρικού ρεύματος). Την εικόνα αυτή θα μπορούν να βλέπουν αρμόδιες Αρχές, π.χ. για περιπτώσεις εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών, οι τράπεζες και οι servicers για χορήγηση ή διακανονισμό δανείων. Θα δίνονται δηλαδή αναλυτικά στοιχεία για το προφίλ του δανειολήπτη ώστε να είναι ξεκάθαρες από την αρχή της ρύθμισης οι οικονομικές του δυνατότητες.

Η βαθμολογία που θα παίρνει κάθε πολίτης και επιχείρηση θα τους ανοίγει τον δρόμο για ρυθμίσεις οφειλών, για χορήγηση δανείων, ακόμα και για τυχόν συμμετοχή τους σε διαγωνισμούς του Δημοσίου, καθώς όσοι συγκεντρώνουν υψηλό πιστοληπτικό βαθμό θα έχουν πιο εύκολη πρόσβαση στον δανεισμό και στις ρυθμίσεις οφειλών. Επί της ουσίας πρόκειται για έναν νέο «Τειρεσία», που θα παρακολουθεί ηλεκτρονικά όσους χρωστούν σε Δημόσιο, τράπεζες, ΟΤΑ, ΔΕΚΟ, ιδιωτικές εταιρείες, προκειμένου οι πιστωτές να έχουν πλήρη εικόνα του ύψους του ιδιωτικού χρέους και να μπορούν αντίστοιχα να προσαρμόσουν την πολιτική τους.

Επίσης, κάθε ενδιαφερόμενος πολίτης, επιχείρηση και φορέας δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα θα μπορούν κατόπιν αιτήσεώς τους να λαμβάνουν δωρεάν από την πλατφόρμα την πιστοληπτική τους βαθμολόγηση, η οποία θα αποτελεί τη βάση για ευκαιρίες νέας χρηματοδότησης. Η επεξεργασία των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς και των πιστοληπτικών βαθμολογήσεων θα είναι απόρρητη, θα διεξάγεται μόνο από την Ανεξάρτητη Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης, ενώ η πρόσβαση άλλων φορέων στα δεδομένα του συστήματος θα απαγορεύεται. Οπως εκτιμάται, η χώρα θα αποκτήσει έναν αξιόπιστο μηχανισμό για την παροχή πιστώσεωναντίστοιχο με αυτούς που λειτουργούν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.

Ο στόχος

Βασικός σκοπός του πληροφοριακού συστήματος της Ανεξάρτητης Αρχής Πιστοληπτικής Αξιολόγησης είναι:

1. Η συλλογή, αποθήκευση και επεξεργασία πρωτογενών δεδομένων πιστοληπτικής συμπεριφοράς φυσικών και νομικών προσώπων.
2. Η παραγωγή και χορήγηση πιστοληπτικής βαθμολόγησης των προσώπων.
3. Η παροχή αξιόπιστης αξιολόγησης της πιστοληπτικής συμπεριφοράς των φυσικών και νομικών προσώπων προς χρήση από δημόσιους οργανισμούς και φορείς, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή/και λοιπούς ιδιώτες, στο πλαίσιο μείωσης των επιπέδων των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων και των ληξιπρόθεσμων οφειλών, καθώς και για την πρόληψη του φαινομένου της υπερχρέωσης των ιδιωτών.

Οφέλη

Το έργο, το οποίο έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και θα ενεργοποιηθεί μέχρι το τέλος του 2025, εκτιμάται ότι θα συμβάλει σε:

• Σημαντική μείωση της ασύμμετρης πληροφόρησης μεταξύ φορέων του δημόσιου τομέα και ιδιωτικών φορέων για την πιστοληπτική ικανότητα φυσικών και νομικών προσώπων μέσω της πιστοληπτικής βαθμολόγησής τους (credit scoring) σε σχέση με οφειλές τους προς το Δημόσιο.
• Αποτροπή της αύξησης των μη εξυπηρετούμενων και ληξιπρόθεσμων οφειλών προς δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς και πρόληψη της υπερχρέωσης των φυσικών και νομικών προσώπων.
• Περιορισμό του ηθικού κινδύνου και δημιουργία ενός αξιόπιστου πλαισίου αποτροπής για τους στρατηγικούς κακοπληρωτές.
• Ανάπτυξη της κουλτούρας για αποφυγή της υπερχρέωσης φυσικών και νομικών προσώπων.