Νόμο για το περιβάλλον ψήφισε η ΕΕ για αποκατάσταση του 20% της γης και της θάλασσας μέχρι το 2030

Πέρασε από την Ευρωπαϊκή Ένωση ένας νόμος – ορόσημο για το περιβάλλον της ευρωπαϊκής ηπείρου. Τη Δευτέρα, η ΕΕ ψήφισε τον νόμο για την αποκατάσταση του 20% της ξηράς και της θάλασσας των χωρών – μελών της, μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Δόθηκε έτσι τέλος σε ένα πολύμηνο αδιέξοδο μεταξύ των κρατών μελών, που χαρακτηρίστηκε και από τις έντονες διαμαρτυρίες των αγροτών.

Πολιτική θύελλα στην Αυστρία

Η υπερψήφιση του νόμου έγινε πραγματικότητα χάρη στην αλλαγή γνώμης της τελευταίας στιγμής από την Leonore Gewessler, την Πράσινη υπουργό Κλίματος της Αυστρίας, της οποίας η ψήφος πιστώνεται ότι έσωσε την πρόταση. Η κίνησή της αυτή όμως, προκάλεσε οργή στη Βιέννη, με το κόμμα του καγκελαρίου, Karl Nehammer, να ανακοινώνει ότι θα ζητήσει ποινικές διώξεις εναντίον της για κατάχρηση εξουσίας, καθώς ψήφισε αντίθετα στην κυβερνητική πολιτική της χώρας της.

«Η σημερινή απόφαση είναι μια νίκη για τη φύση», έγραψε η Leonore Gewessler στο X μετά την ψηφοφορία τη Δευτέρα. «Η συνείδησή μου, μου λέει αδιαμφισβήτητα [ότι] όταν διακυβεύεται η υγιής και ευτυχισμένη ζωή των μελλοντικών γενεών, χρειάζονται γενναίες αποφάσεις».

Σε μια εξαιρετική επίδειξη διχασμού στην καρδιά της κυβέρνησης συνασπισμού της Αυστρίας, ο Καγκελάριος Nehammer έγραψε στη βελγική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ πριν από την ψηφοφορία, καλώντας την να αγνοήσει την υποστήριξη της υπουργού του και υποστηρίζοντας ότι δεν είχε το δικαίωμα να λάβει τη θέση που είχε. Η Gewessler έγραψε σε ξεχωριστή επιστολή ότι οι ισχυρισμοί του καγκελαρίου ήταν «λανθασμένοι».

Ο νόμος για την αποκατάσταση της φύσης, ο οποίος έχει αποδειχθεί ο πιο αμφιλεγόμενος πυλώνας της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και παραλίγο να αποτύχει στο τελευταίο εμπόδιο, θέτει ως στόχο την αποκατάσταση τουλάχιστον του 20% της ξηράς και της θάλασσας της ΕΕ μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Νομοθέτες και κυβερνήσεις είχαν αποδυναμώσει την πρόταση τους μήνες πριν από τις ευρωεκλογές, στις οποίες τα ακροδεξιά κόμματα κέρδισαν έδρες και τα πράσινα κόμματα έχασαν. Όμως, παρά τις παραχωρήσεις, οι υποστηρικτές του νομοσχεδίου, μετά βίας κέρδισαν αρκετές ψήφους κατά την ψηφοφορία που διεξήχθη στο Λουξεμβούργο τη Δευτέρα.

«Σήμερα σηματοδοτείται μια σημαντική μέρα για την Ευρώπη, καθώς περνάμε από την απλή προστασία και διατήρηση της φύσης στην ενεργή αποκατάστασή της», δήλωσε ο César Luena, κεντροαριστερός ευρωβουλευτής από την Ισπανία που ηγήθηκε των διαπραγματεύσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το νόμο.

Η ογκώδης πρόταση σχεδόν τορπιλίστηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πέρυσι και στη συνέχεια ωθήθηκε στα πρόθυρα της κατάρρευσης τον Μάρτιο, όταν η Ουγγαρία απέσυρε απροσδόκητα την υποστήριξή της. Η Ιρλανδία οδήγησε σε μια μεταγενέστερη ώθηση για να κερδίσει άλλες χώρες, προτρέποντας τους υπουργούς να αποφύγουν να υποχωρήσουν σε συμβιβασμούς που είχαν ήδη συμφωνηθεί.

Μέχρι την τελευταία στιγμή ήταν ασαφές το εάν οι υποστηρικτές του νόμου είχαν συγκεντρώσει αρκετές ψήφους για να επιτύχουν ειδική πλειοψηφία του 55% των κρατών μελών που αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 65% του πληθυσμού της ΕΕ.

Οι υπουργοί Περιβάλλοντος καταψήφισαν τον νόμο με ισχνή πλειοψηφία, αφού μετά την αλλαγή γνώμης της Σλοβακίας και της Αυστρίας, κέρδισαν με 1,07%.

Ο Pieter de Pous, αναλυτής στο περιβαλλοντολογικό think tank E3G, σχολίασε: «Σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου δεν έχει απομείνει τόσο λίγη φύση, χρειαζόταν περισσότερο αυτόν τον νόμο και έφτασε τόσο κοντά στο να μην τον έχει».

Η υποστήριξη της Αυστρίας ήταν το κλειδί για την ανατροπή της ζυγαριάς. Η Gewessler ήταν ένθερμος υποστηρικτής του νόμου για την αποκατάσταση της φύσης παρά τη σφοδρή αντίθεση από τους εταίρους της στον κυβερνητικό συνασπισμό. Αλλά μέχρι τον περασμένο μήνα, τα χέρια της ήταν δεμένα από ομόφωνο αποκλεισμό από τα ομοσπονδιακά κράτη της Αυστρίας, τα οποία αντιτάχθηκαν στον νόμο. Αυτή η αντίσταση φάνηκε να καταρρέει τις τελευταίες εβδομάδες καθώς δύο κράτη – η Βιέννη και η Καρινθία – ανακοίνωσαν ότι ήταν ικανοποιημένα με τους συμβιβασμούς που έγιναν με το νόμο, αποσύροντας την αντίθεσή τους χωρίς να σπάσουν επίσημα τον αποκλεισμό.

Η Gewessler, η οποία φαίνεται να βρίσκεται σε νομική γκρίζα ζώνη μετά την ψήφο της, ανακοίνωσε την Κυριακή ότι θα υποστηρίξει το νόμο, έχοντας ζητήσει νομική συμβουλή. «Δεν μπορώ να το συμβιβάσω με τη συνείδησή μου αν αφήσουμε αυτή την ευκαιρία να περάσει χωρίς να έχουμε δοκιμάσει τα πάντα», είπε. Η δημόσια διαμάχη έχει κλιμακωθεί στα υψηλότερα επίπεδα της αυστριακής πολιτικής σκηνής και απειλεί να διαλύσει την κυβέρνηση συνασπισμού των Πρασίνων, που ελέγχει το υπουργείο Περιβάλλοντος, και το κεντροδεξιό ÖVP του Nehammer, που ελέγχει το υπουργείο Γεωργίας.

Ο Christian Stocker, γενικός γραμματέας του ÖVP, δήλωσε τη Δευτέρα ότι το κόμμα θα καταθέσει ποινικές κατηγορίες εναντίον του Gewessler για κατάχρηση εξουσίας. «Ο σκοπός δεν δικαιολογεί τα μέσα: η Leonore Gewessler βάζει τον εαυτό της πάνω από το σύνταγμα επειδή δεν μπορεί να συμβιβάσει την πράσινη ιδεολογία της με το να ενεργεί σύμφωνα με το νόμο».

Ο τελικός απολογισμός έδειξε ότι 20 χώρες ψήφισαν υπέρ του νόμου για την αποκατάσταση της φύσης. Η Φινλανδία, η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Πολωνία και η Σουηδία καταψήφισαν τον νόμο, ενώ το Βέλγιο απείχε. Όσοι καταψήφισαν επέκριναν το κόστος της πρότασης και είπαν ότι θα τους επιβαρύνει υπερβολικά με μεγάλους διοικητικούς φόρτους.

Η φύση πεθαίνει πιο γρήγορα από ό,τι έχουν παρατηρήσει ποτέ οι άνθρωποι και το 81% των ευρωπαϊκών οικοτόπων είναι σε κακή κατάσταση, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος. Η ΕΕ άσκησε πιέσεις σε άλλες χώρες να δεσμευτούν για πιο φιλόδοξους στόχους για την προστασία της φύσης σε μια σύνοδο κορυφής για τη βιοποικιλότητα στο Μόντρεαλ το 2022, αλλά οι ηγέτες της έκτοτε υπαναχώρησαν στις εθνικές και ευρωπαϊκές δεσμεύσεις.

«Η ΕΕ πρέπει να κάνει αυτό που της αναλογεί για να αντιμετωπίσει την παγκόσμια κρίση βιοποικιλότητας», δήλωσε ο Magnus Heunicke, ο Δανός υπουργός Περιβάλλοντος, κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης πριν από την ψηφοφορία τη Δευτέρα. «Οι πολίτες μας περιμένουν από εμάς να αναλάβουμε αποφασιστικά μέτρα και να το κάνουμε χωρίς περαιτέρω καθυστερήσεις».

Τι προβλέπει ο νόμος για την αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος

Ο νόμος περιέχει διατάξεις για την αναστροφή της μείωσης των πληθυσμών επικονιαστών όπως οι μέλισσες έως το 2030. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να λάβουν μέτρα για την αποκατάσταση των στραγγισμένων τυρφώνων και να βοηθήσουν στη φύτευση τουλάχιστον 3 δισεκατομμυρίων δέντρων.

Ο Špela Bandelj Ruiz, ακτιβιστής της Greenpeace για τη βιοποικιλότητα, δήλωσε: «Παρά την αποδυνάμωση του νόμου, αυτή η συμφωνία προσφέρει μια αχτίδα ελπίδας για τη φύση της Ευρώπης, τις μελλοντικές γενιές και τα μέσα διαβίωσης των αγροτικών κοινοτήτων».

Ένας συνασπισμός περιβαλλοντικών ομάδων με επικεφαλής το WWF Europe κάλεσε τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν τη νομοθεσία το συντομότερο δυνατό. «Η σημερινή ψηφοφορία είναι μια τεράστια νίκη για τη φύση της Ευρώπης και τους πολίτες που ζητούν εδώ και καιρό την άμεση δράση για την αντιμετώπιση της ανησυχητικής παρακμής της φύσης», ανέφεραν.