Τι προβλέπει η πρόταση για εκεχειρία ανάμεσα σε Ισραήλ και Χαμάς

Την ώρα που Ισραήλ και Χαμάς διαπραγματεύονται μία νέα συμφωνία για κατάπαυση του πυρός και για την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων, οι δύο πλευρές εμφανίζονται αμετακίνητες σε κάποιους από τους όρους που έχουν θέσει εξαρχής, καθιστώντας σχεδόν αδύνατη την άρση του αδιεξόδου.

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, ανέφερε ότι το Ισραήλ προχώρησε σε σημαντικές παραχωρήσεις αυτή τη φορά και είπε ότι «τώρα είναι η ώρα» να επισφραγίσει η Χαμάς τη συμφωνία. Από την πλευρά τους, οι ηγέτες της Χαμάς ανέφεραν ότι εξετάζουν την πρόταση με «θετικό πνεύμα».

Ισραήλ – Χαμάς: Οι ισορροπίες των δύο πλευρών

Οι Ισραηλινοί ηγέτες σταθμίζουν αν θα αποδεχθούν μια συμφωνία που θα καθυστερήσει ή θα αποτρέψει την προαναγγελθείσα χερσαία εισβολή στη νότια πόλη της Γάζας, Ράφα, ένα σενάριο που, ωστόσο, έρχεται σε αντίθεση με τις δεσμεύσεις του Μπενιαμίν Νετανιάχου για «απόλυτη νίκη» και καταστροφή της Χαμάς.

Αντιστοίχως, οι ηγέτες της Χαμάς καλούνται να αποφασίσουν εάν θα απολέσουν το μεγαλύτερο διαπραγματευτικό χαρτί τους, που είναι οι όμηροι, καθώς μπορεί η συμφωνία να εξασφαλίζει μια μακροπρόθεσμη εκεχειρία αλλά δεν προεξοφλεί τον τερματισμό του πολέμου.

Το σχέδιο που έχουν διαπραγματευτεί οι Αιγύπτιοι μεσολαβητές στοχεύει πρωτίστως στο να αποτρέψει την επίθεση του Ισραήλ στη Ράφα, η οποία σύμφωνα με τις ΗΠΑ θα έχει καταστροφικές συνέπειες για τους περισσότερους από ένα εκατομμύριο εκτοπισμένους Παλαιστίνιους που έχουν βρει καταφύγιο στα σύνορα με την Αίγυπτο. Οι Αιγύπτιοι έχουν επίσης προειδοποιήσει το Ισραήλ για την επιχείρηση, φοβούμενοι μια τεράστια εισροή Παλαιστινίων προσφύγων στο έδαφός του.

Αποκλιμάκωση σε φάσεις

Το αρχικό στάδιο της συμφωνίας προβλέπει κατάπαυση του πυρός για 40 ημέρες στη διάρκεια της οποίας, η Χαμάς θα πρέπει να απελευθερώσει γυναίκες και άμαχους ομήρους με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση Παλαιστίνιων κρατούμενων από το Ισραήλ.

Σε ένα επόμενο στάδιο, τα ισραηλινά στρατεύματα θα αποσυρθούν από έναν παράκτιο δρόμο στη Γάζα και θα κατευθυνθούν προς την ενδοχώρα για να διευκολύνουν την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας.

Παράλληλα, αυτό θα επέτρεπε στους εκτοπισμένους αμάχους να επιστρέψουν στα σπίτια τους στη βόρεια Λωρίδα της Γάζας. Η Χαμάς θα παράσχει μια λίστα με ομήρους που είναι ακόμη εν ζωή. Το Ισραήλ εκτιμά ότι η Χαμάς κρατά περίπου 100 ομήρους και τις σορούς άλλων 30 που είτε σκοτώθηκαν στην επίθεση της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου που πυροδότησε τον πόλεμο είτε πέθαναν σε αιχμαλωσία.

Εντός της τρίτης εβδομάδας, και οι δύο πλευρές θα ξεκινήσουν έμμεσες διαπραγματεύσεις που θα στοχεύουν στην εδραίωση μίας μόνιμης ηρεμίας. Τρεις εβδομάδες μετά την πρώτη φάση, τα ισραηλινά στρατεύματα θα πρέπει να αποχωρήσουν από την κεντρική Γάζα.

Τα επόμενα βήματα προς την ειρήνη

Στο δεύτερο στάδιο της συμφωνίας, οι δύο πλευρές θα πρέπει να επιδιώξουν την εδραίωση μόνιμης ηρεμίας στην περιοχή μέσω της απελευθέρωσης όλων των υπόλοιπων ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς, τόσο πολιτών όσο και στρατιωτών, με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση περισσότερων Παλαιστίνιων κρατούμενων.

Το τρίτο και τελευταίο στάδιο περιλαμβάνει την παράδοση των σορών των νεκρών ομήρων που βρίσκονται ακόμη στη Γάζα, την απελευθέρωση περισσότερων αιχμαλώτων που κρατούνται από το Ισραήλ και την έναρξη ενός πενταετούς σχεδίου ανοικοδόμησης. Η συμφωνία αναφέρει ότι η Χαμάς θα συμφωνούσε να μην ξαναχτίσει το στρατιωτικό της οπλοστάσιο.

Τα σημεία διαφωνίας

Και οι δύο πλευρές θέλουν να τερματίσουν τον πόλεμο με τους δικούς τους όρους. Οι ηγέτες της Χαμάς αρνούνται επί μήνες οτιδήποτε άλλο εκτός από την πλήρη αποχώρηση του Ισραήλ από τη Λωρίδα της Γάζας και τον οριστικό τερματισμό των μαχών. Οι μεσολαβητές από την πλευρά της Χαμάς θα ζητήσουν διευκρινίσεις για αυτά τα ζητήματα όταν επιστρέψουν στο Κάιρο.

Το Ισραήλ θέλει να επιστρέψουν όλοι οι όμηροι στα σπίτια τους ασφαλείς, τη συντριβή της Χαμάς στο πεδίο και την εκδίωξή της από τη Γάζα ώστε να μην είναι επαναληφθεί άλλη επίθεση όπως αυτή της 7ης Οκτωβρίου που πυροδότησε τον πόλεμο.

Το Ισραήλ έχει διαμηνύσει ότι η εισβολή στη Ράφα είναι κρίσιμη για την επίτευξη αυτών των στόχων με τον Νετανιάχου να προειδοποιεί ότι το Ισραήλ θα εισβάλει στην πόλη με ή χωρίς συμφωνία.

Ο Νετανιάχου αντιμετωπίζει επίσης μεγάλη εσωτερική πίεση. Χιλιάδες άνθρωποι έχουν συμμετάσχει σε διαδηλώσεις καλώντας τον να συνάψει αμέσως συμφωνία για τους ομήρους. Την ίδια στιγμή, οι σκληροπυρηνικοί του υπουργικού συμβουλίου του έχουν απειλήσει να ρίξουν την κυβέρνηση εάν τερματίσει τον πόλεμο.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία παρέχει στο Ισραήλ ζωτικής σημασίας στρατιωτική και διπλωματική υποστήριξη, αντιτίθεται σε μια εισβολή στη Ράφα, εκτός εάν το Ισραήλ παράσχει ένα «αξιόπιστο» σχέδιο για την προστασία των αμάχων.

Μεταπολεμική αβεβαιότητα

Δεν είναι σαφές εάν η πρόταση για κατάπαυση του πυρός προβλέπει τη μεταπολεμική διακυβέρνηση της Γάζας.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες ζήτησαν ένα σχέδιο που να περιλαμβάνει την επιστροφή της διεθνώς αναγνωρισμένης Παλαιστινιακής Αρχής, η οποία εκδιώχθηκε από τη Γάζα από τη Χαμάς το 2007 και πλέον διαχειρίζεται τμήματα της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν επιδιώκει την εγκαθίδρυση παλαιστινιακής διακυβέρνησης στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη ως προάγγελο του παλαιστινιακού κράτους. Ο Νετανιάχου και η δεξιά κυβέρνησή του απορρίπτουν τον ρόλο της Παλαιστινιακής Αρχής στη Γάζα και διαμηνύουν ότι δεν θα επιτρέψουν ποτέ την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους.

Το Ισραήλ θέλει απεριόριστη ελευθερία δράσης για τον στρατό του στη Γάζα, ενώ η κυβέρνηση Μπάιντεν είναι αντίθετη στην επιστροφή της ισραηλινής στρατιωτικής κατοχής στη Λωρίδα της Γάζας.

Παραμένει επίσης ασαφές ποιος θα τεθεί επικεφαλής στη Γάζα κατά την πενταετή φάση ανοικοδόμησης, τι θα συμβεί στη Χαμάς κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου και ποιος θα πληρώσει για την ανοικοδόμηση.

Σύμφωνα με νέα έκθεση του ΟΗΕ, η ζημιά που προκλήθηκε από τον πόλεμο στη Γάζα εκτιμάται σε πάνω από 18,5 δισεκατομμύρια δολάρια ενώ η ανοικοδόμηση όλων των σπιτιών που καταστράφηκαν τοποθετείται χρονικά μέχρι το 2040. Η Γάζα αντιμετώπιζε ήδη ένα ποσοστό ανεργίας 45% πριν από τον πόλεμο, σύμφωνα με το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα του ΟΗΕ.