Σοβαρό πρόβλημα νιτρορύπανσης και υπεράντλησης νερού σε Ιεράπετρα και Μεσσαρά

Η νιτρορύπανση και η υπεράντληση νερού είναι η δύσκολη εξίσωση που καλείται να διαχειριστεί η τοπική κοινωνία της Μεσσαράς, ενώ για πρώτη φορά στο ίδιο κάδρο μπαίνει και η Ιεράπετρα που βρίσκεται αντιμέτωπη με το ίδιο εκρηκτικό κοκτέιλ προβλημάτων το οποίο απαιτεί την άμεση ενεργοποίηση των εμπλεκόμενων φορέων για τη λήψη αυστηρών μέτρων.

Τα παραπάνω αναδείχτηκαν στη διάρκεια της χθεσινής παρουσίασης της δεύτερης αναθεώρησης των σχεδίων διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών του υδατικού διαμερίσματος της Κρήτης, στην οποία συμμετείχαν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς που είχαν τη δυνατότητα να ενημερωθούν ενδελεχώς με συγκεκριμένα στοιχεία σε σχέση με τους υδατικούς πόρους της Κρήτης. Το  σχέδιο διαχείρισης τους έρχεται να βάλει κανόνες, πλαίσιο και όρια, στη διαχείριση των υπόγειων υδροφορέων από όπου αντλούμε το 90% του νερού που χρειαζόμαστε.

Βάσει των στοιχείων του Σχεδίου, υπάρχει πρόβλημα και μάλιστα σοβαρό στην βόρεια πλευρά του Ηρακλείου, στην πεδιάδα της Μεσσαράς και στην περιοχή της Ιεράπετρας, εκεί δηλαδή που υπάρχει πολύ έντονη ανάπτυξη, είτε αγροτική είτε τουριστική όπου η κατάσταση των υπόγειων υδατικών χαρακτηρίζεται κακή…

Βάσει των επίσημων στοιχείων του σχεδίου τα υπόγεια νερά, στην Κρήτη βρίσκονται γενικά σε σχετικά καλή κατάσταση. Από τα 91 υπόγεια υδατικά συστήματα που είναι καταγεγραμμένα στο σχέδιο, τα 80 βρίσκονται σε «καλή» κατάσταση ενώ τα 11 βρίσκονται σε «κακή» κατάσταση κυρίως λόγω υπεράντλησης αλλά και υποβάθμισης της ποιότητάς τους.

Σε κακή κατάσταση λόγω υπεράντλησης και υποβάθμισης της ποιότητάς σύμφωνα με το σχέδιο Διαχείρισης εντοπίζονται τα υπόγεια νερά στην βόρεια πλευρά του Ηρακλείου καθώς και στην πεδιάδα της Μεσσαράς και στην περιοχή της Ιεράπετρας, εκεί δηλαδή που υπάρχει πολύ έντονη (στους χάρτες από το Σχέδιο προς διαβούλευση, τα υπόγεια υδατικά συστήματα σε «κακή» κατάσταση απεικονίζονται με κόκκινο).

Είναι χαρακτηριστικό ότι στη λίστα με τα «κόκκινα» σημεία είναι η περιοχή της Κέρης στην Τύλισο, το πορώδες παράκτιο βόρειο μέτωπο του Ηρακλείου, το πορώδες του Καστελίου, του Τυμπακίου, της Γαλιάς και Βαγιωνιάς, Ασημίου, των Ρουσοχωρίων του Γούδουρα, το πορώδες παράκτιο του Τυμπακίου, το καρστικό παράκτιο του Ηρακλείου Γουβών Χερσονήσου.

Τι έδειξε το σχέδιο διαχείρισης
Ειδικότερα το σχέδιο έδειξε ότι ένα υπόγειο υδατικό σύστημα στο Τυμπάκι, καταγράφει διαφοροποίηση της ποσοτικής και ποιοτικής κατάστασης από καλή σε κακή. Το ίδιο συμβαίνει και με ένα υπόγειο υδατικό σύστημα στην περιοχή Γαλιά, Βαγιωνιά και Ασήμι, ενώ βελτίωση εμφανίζει το υδατικό σύστημα της Γαύδου, που διαφοροποιείται θετικά και η κακή κατάσταση του αξιολογείται πλέον ως καλή.

Ειδικότερα με βάση τα στοιχεία του σχεδίου από  τα ενενήντα ένα συνολικά υπόγεια υδατικά συστήματα της Κρήτης, σε ποσοστό 90,1% παρουσιάζουν καλή ποιοτική κατάσταση. Σε ποσοστό 9,9% επί του συνολικού αριθμού των  υπόγειων υδατικών συστημάτων παρουσιάζουν κακή ποιοτική κατάσταση. Τα σημεία αυτά βρίσκονται στην Κέρη Τυλίσου, στο Παράκτιο Βόρειο τμήμα Τυμπακίου, στο  Παράκτιο σύστημα Ηρακλείου, Γουβών, Χερσονήσου, στο σύστημα Τυμπακίου, στο σύστημα Μοιρών, Ρουσοχωρίων, Ιεράπετρας, Κεντρίου και Γούδουρα).

Η αξιολόγηση των πιέσεων και των επιπτώσεων γίνεται με βάση την επικαιροποιημένη κοινή μεθοδολογία που αναπτύχθηκε και εφαρμόζεται κατά τη 2η αναθεώρηση ΣΔΛΑΠ, καθώς και τα νεότερα στοιχεία που προέκυψαν από την έγκριση της 1ης Αναθεώρησης. Σημαντική διαφοροποίηση στον παρόντα διαχειριστικό κύκλο αποτελεί η αξιοποίηση πραγματικών καταγεγραμμένων στοιχείων από μητρώα και βάσεις δεδομένων τα οποία έχουν αναπτυχθεί ως αποτέλεσμα εφαρμογής, είτε του προγράμματος μέτρων των προηγούμενων Σχεδίων Διαχείρισης, είτε και άλλων εθνικών και ευρωπαϊκών πολιτικών και κατευθύνσεων.

Πηγές ρύπανσης

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το κρίσιμο κεφάλαιο του σχεδίου που αφορά στις πηγές ρύπανσης που παράγουν συμβατικούς ρύπους και των επιπτώσεων τους στα επιφανειακά και στα υπόγεια υδατικά συστήματα». Όπως τονίζεται, «οι εν λόγω πιέσεις σχετίζονται με τις ακόλουθες δραστηριότητες:

Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων, εκβολή δικτύων αποχέτευσης σε φυσικό αποδέκτη, μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, βιομηχανικές μονάδες, κτηνοτροφικές μονάδες, Υδατοκαλλιέργειες-Ιχθυοκαλλιέργειες και διαρροές από ΧΑΔΑ και ΧΥΤΑ. Για τα 91 υπόγεια υδατικά συστήματα από την εκτίμηση των επιπτώσεων και το χαρακτηρισμό αυτών προέκυψε ότι  τα 9 είναι σε κακή χημική κατάσταση  και 10 σε κακή ποσοτική κατάσταση.

Σύμφωνα με την  προϊσταμένη της Διεύθυνση Υδάτων της Αποκεντρωμένης  Διοίκησης Κρήτης Αγγελική Μαρτίνου τα στοιχεία του δεύτερου Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών, δείχνουν ότι εξακολουθεί η επιβάρυνση της περιοχής της Μεσσαράς με νιτρικά ιόντα που προέρχονται από το χρήση φυτοφαρμάκων και την ίδια στιγμή εξακολουθεί να μην έχει αναταχθεί το οξύ πρόβλημα της υπεράντλησης του νερού προφανώς λόγω της χρήσης του στον αγροτική δραστηριότητα. Το γεγονός ότι αφενός δεν έχει αναταχθεί και η κατάσταση και αφετέρου επιβαρύνθηκε το υδατικό σύστημα της Μεσσαράς επιβάλλει τη λήψη νέων αυστηρών μέτρων που θα  βάλουν φρένο στην κατάσταση αυτή.

Το δεύτερο σημαντικό στοιχείο συνδέεται με το γεγονός ότι αντίστοιχη είναι η εικόνα και της Ιεράπετρας που μπαίνει στο ίδιο κάδρο. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα πρέπει άμεσα να γίνει μια κινητοποίηση των ΤΟΕΒ να διαμορφώσουν άμεσα ένα μάστερ πλαν μέσα από το οποίο θα μπουν όροι και κανόνες με στόχο να αναταχθούν τα προβήματα αυτά που είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορούμε και δεν πρέπει να επιτρέψουμε με κανένα τρόπο την περαιτέρω επιδείνωσή τους.