Ο Απόστολος Παύλος

Ο μέγας Απόστολος των Εθνών Παύλος δεν ανήκε στη χορεία των δώδεκα Αποστόλων. Δεν αξιώθηκε να γνωρίσει τον Ιησού επί της γης, αλλά κλήθηκε προσωπικά στο αποστολικό έργο θαυματουργικώς από τον Κύριό μας. Τις πληροφορίες για τον βίο και το έργο του μεγάλου Αποστόλου τις αντλούμε απευθείας από το βιβλίο των «Πράξεων των Αποστόλων» του ευαγγελιστού Λουκά και από τις δεκατέσσερις Επιστολές του, που βρίθουν θεολογικών νοημάτων.

Ο Απόστολος Παύλος, γεννήθηκε κάπου μεταξύ 5-15 μ.Χ. στην Ταρσό της Κιλικίας από Iουδαίους εύπορους γονείς, της φυλής του Βενιαμίν, που είχαν και την Ρωμαϊκή υπηκοότητα. Ονομαζόταν Σαούλ, ενώ το ρωμαϊκό του όνομα ήταν Παύλος. Έγινε μέτοχος υψηλής μορφώσεως (κυρίως θεολογικής) και εν συνεχεία εξελίχθηκε σε σημαίνον μέλος των Φαρισαίων. Κατά το πρότυπο των περισσοτέρων νομοδιδασκάλων, έμαθε μια τέχνη για να εξασφαλίζει τα προς το ζην μέσω ενός χειρωνακτικού επαγγέλματος, αυτή του σκηνοποιού. Ήταν ιδιαίτερα σεβαστός και γνωστός από τους ομοεθνείς του για τις ικανότητες του πνεύματός του, παρά το γεγονός ότι υπολείπετο σε εξωτερική εμφάνιση.Ο ζήλος του για την διατήρηση της Εβραϊκής θρησκείας τον μετέτρεψε σε φανατισμένο διώκτη των Χριστιανών και παρόντα στον λιθοβολισμό του πρωτομάρτυρος Στεφάνου.

Η ιδιότητα του νομοδιδασκάλου δεν του επέτρεπε να συμμετέχει ενεργά στον λιθοβολισμό, οπότε αρκέστηκε στο να φυλά τα ενδύματα των ομοεθνών του δημίων. Κατά την πορεία του στην Δαμασκό για την πάταξη της εκεί χριστιανικής κοινότητας (περίπου το 36 μ.Χ.) ο Σαούλ αντίκρυσε ένα υπερκόσμιο φως, το οποίο τυφλώνοντάς τον, τον έριξε από το άλογο του. Ταυτόχρονα ακούστηκε μια φωνή να του λέγει: «Σαούλ, Σαούλ, τι με διώκεις;». Ο τρομοκρατημένος Παύλος ρώτησε: «Τις ει, Κύριε;» για να λάβει την απάντηση: «Εγώ ειμι Ιησούς ον συ διώκεις αλλά ανάστηθι και είσελθε εις την πόλιν, και λαληθήσεται σοι τι σε δει ποιείν» . Το συγκλονιστικό αυτό γεγονός συντάραξε κυριολεκτικά τον Παύλο, που αφού μετανόησε και θεραπεύτηκε από την τύφλωσή, κατηχήθηκε και βαπτίστηκε Χριστιανός. Από τότε, ο Παύλος ξεκίνησε μια επιμελή προετοιμασία προκειμένου να θέσει τον εαυτό του στην υπηρεσία της Εκκλησίας, αναλαμβάνοντας εν συνεχεία το έργο της εκχριστιανίσεως των εθνικών, δηλαδή των μη Ιουδαίων.

Με συνοδεία αγίων συνεργατών, όπως του Βαρνάβα και του Μάρκου, ο Παύλος ξεκίνησε το 48 μ.Χ. την πρώτη μεγάλη αποστολική περιοδεία του, όπου κήρυξαν και ίδρυσαν εκκλησίες στην Σαλαμίνα και την Πάφο της Κύπρου, στις πόλεις Πέργη της Παμφυλίας, στην Αντιόχεια της Πισιδίας, στο Ικόνιο, στα Λύστρα, στη Δέρβη, στην Αττάλεια, καταλήγοντας στην Αντιόχεια.

Στη συνέχεια ο Παύλος όχι μόνο έλαβε μέρος στην Σύνοδο της Ιερουσαλήμ (48 μ.Χ.), αλλά και διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο, για την εν γένει πορεία της ιεραποστολής στους εθνικούς. Εκεί κατόρθωσε να πείσει τους λοιπούς Αποστόλους, κάμπτοντας και την σθεναρή αντίδραση του Αποστόλου Πέτρου, ότι η χάρη του Θεού επενεργεί εξίσου σε όποιον άνθρωπο που συντάσσεται με το Χριστό, ανεξαρτήτου καταγωγής.

Το 52 μ.Χ. με συνεργάτη του τον Σίλα αναχώρησε για την δεύτερη αποστολική περιοδεία μέσω της Συρίας και Κιλικίας περιόδευσε τις πόλεις της Ασίας, Δέρβη και Λύστρα. Εκεί γνωρίστηκε και με ένα ένθερμο και ευσεβή νέο τον Τιμόθεο, που τον ακολούθησε στην πορεία του. Διέβησαν μαζί την Φρυγία, την Γαλατία, έφτασαν στην Μυσία και κατόπιν στην Τρωάδα. Κατόπιν οράματος ” Ένας άνδρας Μακεδόνας στεκόταν όρθιος, παρακαλώντας τον και λέγοντας: Διάβα στη Μακεδονία, και βοήθησέ μας.” (Πράξ. 16:9) πέρασαν στην Μακεδονία ιδρύοντας εκκλησίες στους Φιλίππους (πρώτη Χριστιανική Εκκλησία επί Ευρωπαϊκού εδάφους), στην Θεσσαλονίκη, στην Βέροια, στην Αθήνα και στην Κόρινθο. Παρά την εντυπωσιακή ομιλία του στον Άρειο Πάγο, το αποτέλεσμα δεν ήταν το αναμενόμενο.Έτσι ο Παύλος αναχώρησε απογοητευμένος για την Κόρινθο καταλήγοντας στην Έφεσο.

Σε μικρό χρονικό διάστημα, το 56 μ.Χ., ο Παύλος ανέλαβε να επιτελέσει και την τρίτη αποστολική περιοδεία του. Επισκέφτηκε την Γαλατία, την Φρυγία και κατέληξε στην Έφεσο. Μετά πήγε στην Τρωάδα, πέρασε ξανά στους Φιλίππους, στην Θεσσαλονίκη, στην Βέροια, και τερμάτισε στην Κόρινθο. Μέσω Τρωάδος, Μιλήτου και Καισάρειας έφτασε και πάλι στην Ιερουσαλήμ. Στα Ιεροσύλυμα συνελήφθη ως ταραχοποιός και οδηγήθηκε σε δίκη. Βάσει της ρωμαϊκής υπηκοότητός του, απαίτησε να δικαστεί απευθείας στη Ρώμη. Εν πάμπολλων κακουχιών μεταξύ των οποίων και ενός ναυαγίου, έφθασε στη Ρώμη, όπου ύστερα από δύο χρόνια σχετικού περιορισμού δικάστηκε και αθωώθηκε.

Η τέταρτη και τελευταία περιοδεία του μεγάλου αποστόλου τερματίστηκε στην Δύση σύμφωνα με την παράδοση. Δεδομένου ότι η εξιστόρηση των υπεράνθρωπων αγώνων του Παύλου στο ιερό βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων, τελειώνουν με το τέλος της τρίτης Αποστολικής περιοδείας του, είναι αδύνατον να αποτυπωθούν με ακρίβεια οι επόμενες κινήσεις του Παύλου. Υπάρχει η υπόθεση ότι ο μέγας Απόστολος ξεκινώντας από την Μικρά Ασία, πέρασε από την Ελλάδα και έφτασε διά μέσω της Γαλατίας της Γαλλίας, ως την Ισπανία, πριν καταλήξει εκ νέου στη Ρώμη την εποχή των διωγμών του παράφρονος αυτοκράτορος Νέρωνος. Αμέσως συνελήφθη (γύρω στο 67 μ.Χ.) και φυλακίστηκε για δεύτερη φορά.

Σύμφωνα με την παράδοση, ο Παύλος αποκεφαλίσθηκε χωρίς προηγουμένως να βασανισθεί, καθώς ο νόμος απαγόρευε τους βασανισμούς στους ρωμαίους πολίτες. Με τον τρόπο αυτό, επισφράγισε το γεμάτο από κόπους, πληγές, φυλακίσεις, διωγμούς, συκοφαντίες, στερήσεις, ραβδισμούς, λιθοβολισμούς, οδοιπορίες, ναυάγια, στερήσεις, αγρυπνίες κ.λπ τιτάνιο ιεραποστολικό του έργο, κατά το πρότυπο του Αγαπημένου του Κυρίου.

Η μοναδική του σύνδεση με την Αθήνα υπήρξε η ιεραποστολική του επίσκεψη στην περιώνυμη πόλη των αρχαίων φιλοσόφων, που τερματίστηκε με την μνημειώδη και πιο πολυσυζητημένη αποστολική περικοπή της ομιλίας του για τον Αναστάντα Χριστό, στον Άρειο Πάγο. Η ομιλία του Παύλου ακολούθησε μια ιδιάζουσα προσέγγιση. Ο Παύλος θέλοντας να παρουσιάσει με πειστικό τρόπο το κήρυγμά του, εκμεταλλεύτηκε την αθηναϊκή παράδοση, παίρνοντας αφορμή από το βωμό του Αγνώστου Θεού. Η ύπαρξη του βωμού αυτού σήμαινε την παραδοχή των Αθηναίων, ότι δεν γνώριζαν τα πάντα επί των θρησκευτικών ζητημάτων και παράλληλα καταδείκνυε τη θρησκευτικότητα τους, που εξήρε ο Παύλος, καθότι χωρίς να το γνωρίζουν ουσιαστικά αναζητούσαν τον Θεό Του.

Ο Απόστολος προσπάθησε να βρει μια χαραμάδα μέσα από την αθηναϊκή παράδοση διά της οποίας θα μπορούσε να παρεμβάλλει το μήνυμά του και να επικοινωνήσει μαζί τους. Αυτή ακριβώς η πρώτη στιγμή εμφάνισης του χριστιανισμού στο αθηναϊκό κοινό, φανερώνει ύψιστο σεβασμό προς την πόλη των γραμμάτων και της τέχνης, καθότι επιλέγει να τους μιλήσει στον τρόπο, που οι ίδιοι σκέπτονται και εκφράζονται.Από τη γενικότητα της υπάρξεως του Θεού, σταδιακά κατεύθυνε το λόγο το προς ένα συγκεκριμένο μήνυμα, την πίστη στον Αναστάντα Χριστό. Ο αρχαίος κόσμος παρότι υιοθετούσε την πίστη αθανασία της ψυχής, του ήταν ανήκουστη και αδιανόητη η έννοιας της αναστάσεως ψυχής και σώματος. Η ειδωλολατρία ουσιαστικά αποτελούσε ανυπέρβλητο τροχοπέδη στην κατανόηση, αφομοίωση και ακόμα περισσότερο στην πίστη της Αναστάσεως ολοκλήρου του ανθρώπου.

Ο λόγος του Παύλου στην ανάσταση των νεκρών, προκάλεσε τη χλεύη (ως μωρία) και την καταφρόνηση των Αθηναίων, με αποτέλεσμα η ομιλία να διακοπεί. Αν και το κήρυγμά του δεν είχε μεγάλη ανταπόκριση στο αθηναϊκό κοινό, παρά ταύτα έθεσε τις βάσεις του Αποστολικού Λόγου σύμφωνα τον οποίο ο συνεχιστές και μαθητές του έργου του (Άγιος Διονύσιος Αεροπαγίτης, Άγιος Ιερόθεος Αεροπαγίτης, Δάμαρις) θα εκχριστιάνιζαν την Αθήνα κατά την διάρκεια των επερχόμενων γενεών. Δικαίως θεωρείται λοιπόν, ο Ιδρυτής της Εκκλησίας των Αθηνών, εξ΄ ου και ο λόγος που θεωρείται ο πρόδρομος και των Αθηναίων Αγίων, καταλαμβάνοντας τιμητικά την πρώτη θέση.

Οι θεόπνευστες επιστολές του αποστόλου Παύλου, που βρίθουν θεολογικών νοημάτων, είναι έργα περιστασιακά, καθότι συντάχθηκαν προς ενίσχυση και διαποίμανση των νεοϊδρυθεισών εκκλησιών. Οι δεκατέσσερις αυτές Παύλειες επιστολές, αποτελούν ένα μεγάλο τμήμα της Καινής Διαθήκης και κατανοούνται καλύτερα σε συνδυασμό με το ιστορικό πλαίσιο που θέτουν οι Πράξεις των Αποστόλων για αυτές.Οι δεκατέσσερις επιστολές, που μας άφησε παρακαταθήκη ο Απόστολος Παύλος κατέχουν σπουδαία θέση στον Κανόνα της Καινής Διαθήκης με την εξής σειρά: 1) Η προς Ρωμαίους, 2) προς Κορινθίους Α΄, 3) προς Κορινθίους Β΄ 4) προς Γαλάτας, 5) προς Εφεσίους, 6) προς Φιλιππησίους, 7) προς Κολασσαείς, 8)προς Θεσσαλονικείς Α΄, 9) προς Θεσσαλονικείς Β΄,10) προς Τιμόθεον Α΄,11) προς Τιμόθεον Β΄,12) προς Τίτον, 13) προς Φιλήμονα και 14) προς Εβραίους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Holzner, Joseph.(2010).Παύλος,Αθήνα: Δαμασκός.
Αρχιμ. Ζήσης Θεόδωρος.(1990). Ο Απόστολος Παύλος. Πατερική θεώρηση,Θεσσαλονίκη: Παλίμψηστον.
Αρχιμ. Σακαρίδης Κωνσταντίνος.(1992). Παύλος ο Απόστολος της Αγάπης,Αθήνα:Παρουσία.
Δεσπότης,Σωτήριος.(2009). Ο Απόστολος Παύλος στην Αθήνα,Αθήνα:Άθως

*Ιωάννα Κρητσωτάκη – Δρακωνάκη, θεολόγος, πιστοποιημένη εκπαιδευτικός στη «Διαπολιτισμική και Συμπεριληπτική Εκπαίδευση» από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου,”Διοίκηση και οργάνωση Εκπαιδευτικών μονάδων”, μεταπτυχιακή φοιτήτρια ΕΚΠΑ με ειδίκευση στη «Σχολική Θρησκευτική Αγωγή».