Εξωδικαστικός μηχανισμός: Αλλάζει για χρέη σε τράπεζες, funds, Δημόσιο και Ταμεία

Νέους κανόνες σε τράπεζες και funds βάζει το υπουργείο Οικονομικών, για να μη σαμποτάρουν τις ρυθμίσεις που προσφέρει στους δανειολήπτες ο εξωδικαστικός μηχανισμός.

Για τους φτωχούς και ευάλωτους μάλιστα, εφόσον δεν υπάρχει τίποτα για να εισπράξει ο πιστωτής σε περίπτωση κατάσχεσης ή πλειστηριασμού, πλέον θα τεκμαίρεται ότι αποδέχεται τη ρύθμιση με τις έως 420 δόσεις και κούρεμα μέχρι 90% που παράγει ο αλγόριθμος του Εξωδικαστικού και θα σταματά αυτόματα το κυνήγι!

Καινοτομίες

Στη σκιά της πανδημίας, της ενεργειακής κρίσης και της αύξησης των επιτοκίων, η κυβέρνηση φέρνει σημαντικές αλλαγές στη βελτίωση του εξωδικαστικού μηχανισμού.

Για πρώτη φορά το υπουργείο Οικονομικών:

– Θα υποχρεώνει τους πιστωτές να ανακοινώνουν λίστα με όλους τους πιθανούς λόγους που μπορεί να είναι η αιτία απόρριψης της ρύθμισης την οποία προτείνει η πλατφόρμα. Οι λόγοι θα είναι εκ των προτέρων γνωστοί και στους οφειλέτες, ώστε να μην μπλοκάρονται άνευ λόγου και αιτίας οι αιτήσεις και οι ρυθμίσεις τους.

– Διευρύνει τον αριθμό των δικαιούχων προστασίας ανοίγοντας ομπρέλα και για όσους έχουν το 100% των οφειλών τους προς τράπεζες και funds (π.χ. μόνο στεγαστικό δάνειο και πιστωτικές κάρτες σε τράπεζες, χωρίς καμία οφειλή σε Δημόσιο ή άλλους ιδιώτες). Δίνει έτσι δικαίωμα και σε όσους έχουν όλα τα χρέη τους σε έναν και μόνο ιδιώτη πιστωτή για ρύθμιση μέσω του Εξωδικαστικού με έως 420 δόσεις. Παράλληλα, για ρυθμίσεις χρεών προς Εφορία και Ταμεία, όπου ισχύουν 240 δόσεις και κούρεμα μέχρι 80%, η κυβέρνηση μειώνει -και αναδρομικά- τα επιτόκια στο μισό ή ακόμα χαμηλότερα, δίνοντας μεγάλη ανάσα στους οφειλέτες, ειδικά στις επιχειρήσεις.

Αρνητική λίστα των τραπεζών

Σύμφωνα με πληροφορίες, η ρύθμιση θα βάζει σταθερά «γκολπόστ» και κανόνες, για να μην πέφτουν στο κενό οι αιτήσεις για ρυθμίσεις του Εξωδικαστικού. Δεν θα μπορούν έτσι τα funds και οι τράπεζες να απορρίπτουν αδικαιολόγητα κάθε ρύθμιση, αν η πλατφόρμα δείχνει ότι ο δανειολήπτης τη δικαιούται.

Για τον σκοπό αυτό, από τις αρχές ή έως τα μέσα Μαρτίου:

– Η Ελληνική Ενωση Τραπεζών και η Ενωση Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις υποχρεούνται να ανακοινώσουν τους πιθανούς λόγους μη συναίνεσης σε πρόταση ρύθμισης.
– Ο κατάλογος των προσκομμάτων αυτών αναρτώνται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του Εξωδικαστικού, ώστε να είναι γνωστοί και προσβάσιμοι σε όλους.
– Οι χρηματοδοτικοί φορείς μπορούν να μεταβάλουν τους λόγους μη συναίνεσης, όποτε αυτό είναι αναγκαίο. Οι νέοι λόγοι μη συναίνεσης γνωστοποιούνται και αναρτώνται στην ίδια ηλεκτρονική πλατφόρμα και ισχύουν για τις ρυθμίσεις μετά την παρέλευση πέντε ημερών από την ανακοίνωσή τους.

Ο μπούσουλας που θα εκδώσουν οι τράπεζες μετατρέπεται έτσι σε όπλο στα χέρια του οφειλέτη που θα μπορεί να γνωρίζει εκ των προτέρων αν έχουν το δικαίωμα ή όχι η τράπεζα και το fund να απορρίψουν τη λύση ρύθμισης που του προσφέρει ο αλγόριθμος της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Εξωδικαστικού.
H ρύθμιση θα βάζει κανόνες, για να μην πέφτουν στο κενό οι αιτήσεις για ρυθμίσεις του Εξωδικαστικού. Δεν θα μπορούν έτσι τα funds και οι τράπεζες να απορρίπτουν αδικαιολόγητα κάθε ρύθμιση, αν η πλατφόρμα δείχνει ότι ο δανειολήπτης τη δικαιούται

Ουκ αν λάβοις

Εξαιρετική σημασία έχει επίσης η διάταξη που βάζει τέλος στην καταδίωξη του οφειλέτη, όταν η πλατφόρμα του Εξωδικαστικού έχει δείξει ότι η τράπεζα και το fund δεν θα μπορέσουν να εισπράξουν τίποτα από τον οφειλέτη, ακόμα κι αν χρησιμοποιήσουν όλα τα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης.

Τεκμαίρεται αυτόματα πλέον η συναίνεση του πιστωτή (εφόσον είναι τράπεζα ή fund) στη ρύθμιση που παράγει η πλατφόρμα, αν από το υπολογιστικό εργαλείο της προκύπτει μηδενικό ποσό ανάκτησης για τον πιστωτή στο ενδεχόμενο ρευστοποίησης ή κατάσχεσης της περιουσίας του οφειλέτη.

Στην περίπτωση αυτή ισχύει το «ουκ αν λάβοις» και ο χρηματοδοτικός φορέας θεωρείται «καταλαμβανόμενος πιστωτής». Ακόμα κι αν δεν υπογράφει τη σύμβαση αναδιάρθρωσης που παράγει η πλατφόρμα, σταματούν υποχρεωτικά τα μέτρα μαζικής ή ατομικής αναγκαστικής εκτέλεσης που έχει ασκήσει για τη συγκεκριμένη οφειλή.

Μοιραία λοιπόν, εφόσον ο πιστωτής δεν έχει τρόπο να συνεχίσει να επιδιώκει την είσπραξη, θα προτιμήσει να πάρει τη ρύθμιση που πρότεινε η πλατφόρμα, αλλιώς δεν θα μπορέσει να πάρει τίποτα απολύτως.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Πρακτικά:

1. Αν κάποιος χρωστά, π.χ., σε πιστωτικές κάρτες, δεν έχει περιουσία και έχει εισόδημα έως 1.200 ευρώ τον μήνα που είναι ακατάσχετο, μπορεί να θεωρηθεί ότι προκύπτει μηδενικό ποσό ανάκτησης για την τράπεζα. Τότε τεκμαίρεται συναίνεση του πιστωτή.

2. Αν, αντιθέτως, κάποιος χρωστά και έχει μισθό, π.χ., 1.500 ευρώ, ο πιστωτής μπορεί να συνεχίσει να επιδιώκει με αναγκαστικά μέτρα για να εισπράττει τα επιπλέον 300 ευρώ τον μήνα ή ό,τι άλλο μπορεί να ζητά, αρνούμενος να αποδεχτεί την πρόταση ρύθμισης που παράγει η πλατφόρμα.
Ετσι, αν υπολογίζοντας όλα τα εισοδήματα, τις απαιτήσεις, την περιουσία και άλλους παράγοντες (π.χ. ελάχιστη μηνιαία δόση, ακατάσχετο όριο κ.λπ.) η πλατφόρμα προτείνει δόση 200 ή 300 ευρώ, ο πιστωτής δεν θα δεσμεύεται να σταματήσει να πιέζει για να εισπράξει ακόμα περισσότερα.

3. Σε περίπτωση που κάποιος οφειλέτης έχει περιουσία και πιο υψηλά εισοδήματα ή εμπράγματες διασφαλίσεις, αλλά ένας πιστωτής βρίσκεται, π.χ., τρίτος ή τέταρτος ή πέμπτος σε σειρά κατάταξης, σε περίπτωση πλειστηριασμού μπορεί να μην απομένει τίποτα πια για να εισπράξει από το πλειστηρίασμα, καθώς θα έχουν προηγηθεί άλλοι πιστωτές πριν από αυτόν. Τότε πρέπει και αυτός να αποδεχτεί τη θέση του οφειλέτη και να σταματήσει όλες τις ενέργειες είσπραξης σε βάρος του, παρότι όλοι οι άλλοι πιστωτές αποζημιώθηκαν εκτός από τον ίδιο.

Εξωδικαστικός… και για μία οφειλή!

Επιπλέον, με άλλες διατάξεις:

– Καταργείται ο «κόφτης» του ποσοστού 90% επί των οφειλών προς τράπεζες και funds.

Μέχρι σήμερα η υποβολή αίτησης για υπαγωγή στη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών δεν επιτρεπόταν αν το 90% (ή και παραπάνω) των συνολικών χρεών συγκεντρωνόταν προς χρηματοδοτικούς φορείς, δηλαδή τράπεζες και funds. Πρέπει συνεπώς να είχε και κάποια χρέη σε ιδιώτες ή στο Δημόσιο.

Η διάταξη αυτή τώρα απαλείφεται και απομένει μόνο ο όρος ότι το σύνολο των οφειλών που έχει και πρέπει να πληρώνει υπερβαίνει το ποσό των 10.000 ευρώ.

Ετσι, ακόμη και όσοι χρωστούν περισσότερα από 10.000, π.χ., για ένα τραπεζικό δάνειο, χωρίς να έχουν άλλες οφειλές, και μέχρι τώρα εξαιρούνταν από τον Εξωδικαστικό, τώρα εντάσσονται στις ευνοϊκές διατάξεις εφόσον πληρούν τα λοιπά κριτήρια για ρύθμιση των χρεών τους με έως 420 μηνιαίες δόσεις και κούρεμα οφειλής μέχρι 90%.

–  Στην πρόταση ρύθμισης μέσω του Εξωδικαστικού δίνεται η δυνατότητα στον οφειλέτη να ζητήσει να διατηρήσει τυχόν ενήμερη ή ήδη ρυθμισμένη οφειλή που έχει. Υπό την προϋπόθεση όμως -για λόγους προστασίας τόσο του ίδιου όσο και όλων των υπόλοιπων πιστωτών- ότι οι δόσεις που θα πληρώνει για αυτές τις ενήμερες ή ρυθμισμένες οφειλές του δεν θα υπερβαίνουν πάνω από 15% τη δόση που προκύπτει με βάση τον αλγόριθμο του Εξωδικαστικού.

– Στην περίπτωση υπογραφής σύμβασης αναδιάρθρωσης με τους πιστωτές, όμως, ο ρυθμισμένος, εκτός πλατφόρμας, πιστωτής του προηγούμενου εδαφίου δεν θα θεωρείται καταλαμβανόμενος πιστωτής για τη συγκεκριμένη οφειλή και η ψήφος του δεν θα προσμετράται για τον υπολογισμό της πλειονότητας των πιστωτών.

Εφορία και Ταμεία

Ειδικά για οφειλές προς το Δημόσιο (φορολογική διοίκηση και φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης) η νέα διάταξη ανοίγει τον δρόμο για την έκδοση υπουργικής απόφασης με βάση την οποία:

– Μειώνεται σημαντικά το επιτόκιο της ρύθμισης οφειλών μέσω Εξωδικαστικού στην Εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία σε σταθερό επιτόκιο 3%, αντί για το κυμαινόμενο Euribor 5%!
– Καταργείται και η ποινή προεξόφλησης ως προς τις οφειλές του Δημοσίου στον Εξωδικαστικό.
– Εντάσσονται στον Εξωδικαστικό και οι οφειλές υπέρ τρίτων, οι οποίες εισπράττονται από την ΑΑΔΕ, όπως οι οφειλές σε δήμους.

Τι αλλάζει για τον οφειλέτη

Με τις νέες διατάξεις που αναμένεται να κατατεθούν την Τρίτη στη Βουλή, ο οφειλέτης αποκτά νέα όπλα που πριν δεν είχε. Αλλάζουν όμως και πολλά που αφορούν τις υποχρεώσεις τις οποίες θα έχει ο ίδιος ο οφειλέτης. Συγκεκριμένα:

1. Προστασία από τους πλειστηριασμούς: Η προστασία της περιουσίας του οφειλέτη ξεκινά από τη στιγμή της οριστικής υποβολής της αίτησης. Δεν αρκεί πια η απλή είσοδος και συμπλήρωση της αίτησης. Τα νόμιμα αποτελέσματα της αίτησης δηλαδή ισχύουν μόνο μετά την οριστικοποίηση της υποβολής της στην ηλεκτρονική πλατφόρμα Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών.
2. Διαγραφή αιτήσεων: Διαγράφονται όσες αιτήσεις δεν έχουν οριστικοποιηθεί ή δεν εκκρεμεί αίτημα διόρθωσης εντός 90 ημερών.
3. Εντάσσονται και οφειλές υπέρ τρίτων: Αφορά οφειλές που εισπράττονται από τη φορολογική διοίκηση, όπως οφειλές προς τους δήμους που βεβαιώνονται και εισπράττονται μέσω ΑΑΔΕ.
4. Δυνατότητα ένταξης σε υφιστάμενους οφειλέτες: Με μεταβατική διάταξη επιτρέπεται υποβολή νέας αίτησης στον Εξωδικαστικό για όσους δεν είχαν παραιτηθεί έγκαιρα από τον προηγούμενο (του Ν. 4469/2017), αλλά και για όσους έχουν οφειλές υπέρ τρίτων, εντός δύο μηνών από την έναρξη ισχύος.
5. Υποχρεωτική αιτιολόγηση απόρριψης: Και οι οφειλέτες υποχρεούνται να παραθέτουν τους λόγους απόρριψης της πρότασης που παράγει αυτόματα ο αλγόριθμος της πλατφόρμας.
6. Εκδοση βεβαίωσης οφειλών: Οι οφειλέτες θα μπορούν πλέον μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας να εκδίδουν βεβαίωση οφειλών προς τράπεζες, funds και Δημόσιο.
7. Διαμεσολάβηση: Η διαδικασία διαμεσολάβησης με τους χρηματοδοτικούς φορείς ξεκινά μετά τη διαδικασία του Εξωδικαστικού και αφού έχουν ρυθμιστεί διμερώς οι οφειλές προς το Δημόσιο.
8. Εντάσσονται και μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί: Διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής του Εξωδικαστικού, ώστε να εντάσσονται και νομικά πρόσωπα που δεν επιδιώκουν οικονομικό σκοπό, αλλά έχουν οικονομική δραστηριότητα.